Της Ιουστίνης Φραγκούλη-Αργύρη
Είναι γεγονός πως η Ελλάδα, ιδιαίτερα μετά τον πρώτο και κυρίως μετα το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο έσπρωξε τα παιδιά της στην ξενητειά, καθώς ήταν μια υπο ανάπτυξη χώρα με μεγάλο πληθυσμό και περιορισμένη έκταση. Αλλωστε, αυτή δεν ήταν απο αρχαιοτάτων χρόνων η αιτία για τις εκστρατείες στη Σικελία και τη νότια Γαλλία, για τη δημιουργία της Μεγάλης Ελλάδας;
Την ώρα λοιπόν που φυγάδευε τα τέκνα της για να επιβιώσει στη ρημαγμένη Βαλκάνιο μέσα στο κλίμα του ψυχρού πολέμου, η Ελλάδα μοιραία δεν διέθετε την πρόνοια ούτε τα οικονομικά μέσα να χαράξει μια πολιτική επιβίωσης του ελληνικού στοιχείου στην ξένη. Αντίθετα, περίμενε απο τα δολάρια των ομογενών προς τις οικογένειές τους, γνωστά και ως κρυφούς πόρους, για να ανασάνει οικονομικά και να εξισορροπήσει κάπως το καταχρεωμένο εξωτερικό της ισοζύγιο.
Η μόνη βοήθεια του κέντρου προς τους Ελληνες ομογενείς ανα τον κόσμο ήταν η αποστολή κληρικών, οι οποίοι αποτέλεσαν τους άξονες ίδρυσης εκκλησιών -ενοριών και κατ ΄επέκταση ελληνικών κοινοτήτων ανα τις μεταναστευτικές περιφέρειες των Ελλήνων. Η ανάγκη ίδρυσης ελληνικών σχολείων για τη μεταλαμπάδευση της γλώσσας συνεπέφερε την μεταφορά δασκάλων της ελληνικής στους τόπους αποδημίας ή την εκ προχείρου ανάληψη καθηκόντων εκμάθησης της ελληνικής απο ανθρώπους που μετα βίας είχαν τελειώσει γυμνασιακές σπουδές.
Το μεγάλο κύμα της μεταπολεμικής μετανάστευσης στην Ευρώπη, τη Βόρεια Αμερική, την Αυστραλία, την Αφρική αλλά και τη Νότια Αμερική δημιούργησε ομάδες Ελλήνων ομογενών με διαφορετικά προβλήματα, ανάγκες και προτεραιότητες. Δυστυχώς η Ελλάδα έδειξε ελάχιστη μέριμνα ή απείχε εξ ολοκλήρου απο την διαμόρφωση μιας συνεχούς και συνεπούς πολιτικής στα διάφορα και διαφορετικά σημεία του κόσμου.Πιέσθηκε να πράξει κάτι με την ελληνόφωνη παιδεία ίδιαίτερα στη Γερμανία, αλλά κι εκεί απέτυχε να δώσει βιώσιμη λύση στο φλέγον ζήτημα ενός παρεπιδημούντος και ουχί καθαρά απόδημου Ελληνισμού.
Κι ενώ η Ελλάδα-Μητρόπολη απο την περίοδο της μεταπολίτευσης κι εντεύθεν διαθέτει τα μέσα (οικονομικά αλλά και σε επίπεδο πολιτικής) για να απευθυνθεί στις ιδιαίτερες ανάγκες των διαφόρων ομάδων της ομογένειας (αναλόγων με την τοπικότητα) δυστυχώς η κεντρική κυβέρνηση έχει επιδείξει ελλειπέστατο ενδιαφέρον να αναπτύξει μια στιβαρή πολιτική διάσωσης της Ελληνικής ταυτότητας ανα τον κόσμο όσον αφορά στους μεγάλους άξονες , που είναι η γλώσσα, η ελληνοκεντρική παιδεία και η εμβάπτιση των νέων γενεών στη διαχρονική αξία της Ελληνικότητας.
Στον τομέα της γλώσσας, η ελληνική κυβέρνηση έδρασε και δρά σπασμωδικά. Στη Γερμανία δημιούργησε γκετοποιημένα σχολεία, τα οποία έχουν αυτοαναιρεθεί απο τις νέες συνθήκες. Στην Αυστραλία και στις ΗΠΑ άφησε την υπόθεση στις τοπικές ενοριακές ή αστικές κοινότητες να προωθήσουν την ελληνόφωνη παιδεία με σχολικά εγχειρίδια απολύτως ξεπερασμένα για μαθητές της δέυτερης , τρίτης ή και τεταρτης γενιάς. Το πρόγραμμα «Παιδεία Ομογενών» του Πανεπιστημίου Κρήτης ήρθε πολύ αργά και πολύ χαλαρά να συμπληρώσει το κενό, που έχει γίνει ήδη ένας Καιάδας.
Στον τομέα της ελληνοκεντρικής παιδείας κι εδώ το ίδιο και μεγαλύτερο έλλειμμα επικρατεί. Η παιδεία των Αποδήμων δεν έχει ακόμη διαχωρισθεί απο το υπουργείο παιδείας σε ελληνόφωνη και ελληνοκεντρική. Δηλαδή, με τον εθελοτυφλισμό πως η ελληνική γλώσσα πρέπει να συνεχιστεί τσάτρα-πάτρα, δεν έχει ληφθεί πρόνοια για να οργανωθούν τα σχολεία ανα τις χώρες υποδοχής με ειδικά προγράμματα που θα βαφτίζουν τα παιδιά στην ιστορία της Ελλάδας, τον πολύπλευρο πολιτισμό της και την ευρωπαϊκή σημερινή της οντότητα στις ομιλούμενες εκεί γλώσσες. Ακόμη δεν έχει συνειδητοποιήσει το υπουργείο παιδείας πως είναι άλλη η ελληνόφωνη παιδεία και άλλη η ελληνοκεντρική.
Στο θέμα της εμβάπτισης των νέων γενεών στην ελληνικότητα κι εδώ υπάρχει ελάχιστη πολιτική επένδυση. Η αποστολή νέων παιδιών σε κατασκηνώσεις ανα την πατρίδα, όπου θα μεταλάβουν του ελληνικού στοιχείου με δικές τους καταδικές τους εντυπώσεις και εμπειρίες, βρίσκεται σε ελάχιστο σημείο εν σχέσει με τον πληθυσμό. Κι όμως αυτή θα ήταν η μεγαλύτερη επένδυση για την ταυτοποίηση ενός νέου τρίτης και τέταρης γενεάς με τη μακρινή πατρίδα.
Οι μεταδικτατορικές κυβερνήσεις έχουν αποτύχει να χαράξουν πολιτική απόδημου Ελληνισμού παρα τις αποσπασματικές προσπάθειες ηγετών σαν τον Ανδρέα Παπανδρέου που έζησε την ξενητειά και πονούσε τους Ελληνες του κόσμου. Ηταν εκείνος που δημιούργησε την Γενική Γραμματεία Απόδημου Ελληνισμού και αργότερα το υφυπουργείο Απόδημου Ελληνισμού, τη Διακομματική Επιτροπή της Βουλής για τον Απόδημο Ελληνισμό καθώς και το Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού.
Δυστυχώς όλοι οι ως άνω θεσμοί έχουν αποτύχει παταγωδώς λόγω της γραφειοκρατικής άποψης περι της ομογένειας.
-
1. Η Γενική Γραμματεία Απόδημου Ελληνισμού, που κατέχει απο τον προϋπολογισμό τα μεγάλα κονδύλια για τα θέματα του Αποδήμου, έχει γίνει ένας μικροκουρβανάς για τους συλλόγους της Διασποράς, ένας θλιβερός διεκπεραιωτής μικροθελημάτων και μικροκομματικών συμφερόντων.
-
2. Το υφυπουργείο Απόδημου Ελληνισμού , το οποίο ανήκει στο Υπουργείο Εξωτερικών, μπορεί να προβάλει την πολιτική βούληση ενός εκάστοτε υπουργού αλλά δε διαθέτει κονδύλια για τη διεκπεραίωση μεγάλων ζητημάτων του Απόδημου Ελληνισμού, όπως είναι η Παιδεία, οι Πολιτιστικές Δραστηριότητες κα., καθώς υποπίπτουν σε αρμοδιότητες άλλων υπουργείων.
-
3. Η Διακομματική Επιτροπή Απόδημου Ελληνισμού, που διαθέτει μόνο νομοθετική δύναμη, δεν ασχολείται επαρκώς και ενδελεχώς με θέματα που αφορούν στους Απόδημους σε διάφορους τομείς. Εδώ και μια δωδεκαετία υπόσχεται επεξεργασία ενός νομοσχεδίου για ψήφο στους ομογενείς αλλά δυστυχώς οι συναντήσεις της επιτροπής εξαντλούνται σε κομματικές προτεραιότητες και αντιπαραθέσεις με αντικείμενο την ομογένεια. Ακόμη και το πρόσφατο σχέδιο νόμου δεν θα ψηφισθεί (παιτείται πελιψοφία 2/3 της Βουλής) καθότι δεν έχει συμφωνηθεί απο όλα τα κόμματα.
Τελικά, η Διακομματική Επιτροπή Απόδημου Ελληνισμού έχει καταντήσει να προσφέρει μια τυπική εκπροσώπηση του ελληνικού πολιτικού φάσματος στις γιορτές και τις παρελάσεις.
-
4. Οσο για το Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού , αυτό έχει αποτύχει παντελώς γιατί εξ αρχής δεν έχει στηριχθεί στη βάση της ομογενειακής ανα τον κόσμο κοινότητας, αλλά στους περιστασιακούς ηγετίσκους αμφιλεγόμενων οργανώσεων, που δεν καλύπτουν σε καμιά περίπτωση τη μάζα της ομογένειας. Τα υπερβολικά έξοδα, η εμφύτευση νέων ηγεμονίσκων και παραγοντίσκων στις καρδιές του Απόδημου Ελληνισμού προκαλεί απορία για την διασπάθιση του δημόσιου χρήματος και για τον άκρατο και αναίτιο παραγοντισμό.
Η Ελληνική Κυβέρνηση έχει αποτύχει να χαράξει πολιτική στα μεγάλα ζητήματα της διαιώνισης του Γένους στις χώρες της αποδημίας. Εχει αποτύχει ακόμη και να εκπονήσει μικρότερης αλλά σημαντικής προτεραιότητας διμερείς συμφωνίες με τα κράτη υποδοχής των Ελλήνων μεταναστών ως προς τα θέματα ασφάλισης και φορολογίας.
Γενικά η Ελλάδα έσπρωξε τα παιδιά της στην ξενητειά όταν είχε οικονομικά και πολιτικά προβλήματα. Επωφελήθηκε τα μάλα απο την συνεισφορά τους σε δολάρια τα χρόνια της ανάπτυξης. Σήμερα ως χώρα της Ευρώπης και του δυτικού κόσμου, αδυνατεί να τα αγκαλιάσει με μητρική στοργή, γιατί της λείπει η οργάνωση, η διορατικότητα και το συντεταγμένο ΟΡΑΜΑ !
