Του Μάριου Ευρυβιάδη
Μεταπολεμικά και μεταψυχροπολεμικά κάθε φορά που η Τουρκία βρίσκετο σε κρίση ή στο επίκεντρο μιας κρίσης, μέχρι και τις μέρες μας, συνεχίζει να εμφανίζεται με ευλάβεια και ακρίβεια ελβετικών ρολογιών το ερώτημα: «Ποιος ευθύνεται για την απώλεια της Τουρκίας; (“Who lost Turkey?”).
Το ερώτημα υποδηλώνει ότι η Τουρκία είναι τόσο σημαντική για την ασφάλεια και την ευημερία της Δύσης αλλά και του κόσμου γενικότερα, ώστε η «απώλειά» της να σημαίνει, κυριολεκτικά την «καταστροφή» όλων μας – τίποτα το λιγότερο. Χωρίς την Τουρκία θα χάσουμε όλοι τον προσανατολισμό μας – τον μπούσουλά μας. Δεν θα υπάρχει «γέφυρα» σε Ανατολή και Δύση. Δεν θα υπάρχει «μετριοπαθές Ισλάμ». Δεν θα υπάρχει «κατανόηση» και «διάλογος» ανάμεσα στους πολιτισμούς. Δεν θα υπάρχει «ανάχωμα» σε εξτρεμιστικές και φονταμενταλιστικές ιδεολογίες και δοξασίες. Αναπόφευκτα χωρίς τη σοφία, τον εξισορροπητικό και τον διαμεσολαβητικό ρόλο της Τουρκίας και των Τούρκων, θα οδηγηθούμε σε μια καινούρια Βαβυλωνία και στο τέλος σε ένα αποκαλυπτικό τέλος τύπου Αρμαγεδών.Πρέπει λοιπόν όλοι να προσέχουμε τη συμπεριφορά μας έναντι των Τούρκων, της Τουρκίας είτε αυτοί είναι Ισλαμιστές είτε είναι πασάδες. Πρέπει να μετράμε τα λόγια μας, τις κινήσεις μας μην τυχόν τους προσβάλλουμε, διότι αντίθετα με όλους τους αλλους λαούς οι Τούρκοι είναι οι πιο περήφανοι, μια λάθος κίνησή μας και … αντίο Τουρκία. Και τότε, όλοι εμείς θα πρέπει να αρχίσουμε να προσευχόμαστε ποιος θα μας προστατεύσει, ποιος θα διαμορφώνει για εμάς και τα παιδιά μας και τα εγγόνια μας συνθήκες ευημερίας και πολιτισμού; Ωιμέ, Ωιμέ … Ο εφιάλτης του Χόμπς (Hobbes) θα γίνει πραγματικότητα. Θα κυριαρχήσει στον κόσμο ο νόμος της ζούγκλας. Και η ζωή όλων μας και του καθενός ξεχωριστά θα «είναι μοναχική, φτωχή, άθλια, κτηνώδης και σύντομη».
Τους Τούρκους, τους μεγάλους μας προστάτες, δεν αρκεί μόνο να τους σεβόμαστε και να το δείχνουμε με τις πράξεις μας. Αυτό από μόνο του δεν είναι αρκετό.
«Πρέπει να πληρώνετε τους λογαριασμούς μας γιατί μας έχετε ανάγκη» δήλωσε ευθέως πρώην Τούρκος Πρωθυπουργός σε πρώην ανώτατο Αμερικανό αξιωματoύχο όταν ο τελευταίος τον επισκέφθηκε στην Άγκυρα το 1979. Η Τουρκία τότε, είχε κυριολεκτικά πτωχεύσει. Η παραπάνω θέση του Τούρκου αξιωματούχου καταγράφεται στην πιο έγκυρη αμερικανική επιθεώρηση του είδους, στο Foreign Affairs του 1979 σε σχετικό για την Τουρκία και τα προβλήματά της κείμενο.
Σήμερα πρέπει όλοι να τους πληρώνουμε τους Τούρκους, τους έχουμε ανάγκη. Και ο καθένας πρέπει να πληρώνει με τον τρόπο του αλλά όχι κατ’ ανάγκη αναλογικά. Το τίμημα το καθορίζει αυτός που μεγαλόψυχα παρέχει προστασία.
Αν λοιπόν κάποια μέρα η Τουρκία χαθεί για τη Δύση και τον κόσμο, δεν θα μας φταίει κανείς παρά το κακό μας το κεφάλι. Γιατί δεν καταλάβαμε ποτέ την αξία της, τη μεγαλοψυχία της, τις αναντικατάστατες υπηρεσίες που μας προσέφερε. Και εμείς πως της συμπεριφερθήκαμε για όλα αυτά τα καλά του παραδείσου; Με αγνωμοσύνη, με ασέβεια και ναι , με ρατσισμό και προκαταλήψεις.
Όταν η Τουρκία, χάνοντας πλέον την υπομονή της, οδεύσει προς την Ανατολή και από εκεί στην Κεντρική Ασία αναζητώντας τις ρίζες της και αυτές του λαού της, και αναπόφευκτα προκύψει το ερώτημα “Who lost Turkey?” , η απάντηση θα είναι: όλοι εμείς οι αγνώμονες, οι άθλιοι, οι μισαλλόδοξοι.
