Όλες οι κατηγορίες:

Φανή Πεταλίδου
Ιδρύτρια της Πρωινής
΄Έτος Ίδρυσης 1977
ΑρχικήΑπόψειςΑνάδραση, αυτο-ανα-θεσμοθέτηση και έρως πολιτικός

Ανάδραση, αυτο-ανα-θεσμοθέτηση και έρως πολιτικός

- Advertisement -

Με τη φαντασία γίνεσαι θεός και ρήγας κι’ έχεις την ψυχή μιάς μύγας

K. Βάρναλης


Το ατένισμα της ποθητής, μελλοντικής απελευθέρωσης του ανθρωπίνου πνεύματος δεν είναι εύκολο ζήτημα. Ζούμε καθημερινά μέσα σε διαχρονικές διαδικασίες που οδηγούν τον άνθρωπο σε γενετική φθορά, με τρομακτικές συνέπειες γιά τον πολιτισμό μας. Προσπαθεί όμως τούτο το άρθρο να στοιχειοθετήσει μιά αμυδρή εικόνα, ένα μικρό μονοπάτι έξω από την ολοκληρωτική ζούγκλα της χρηματοπιστωτικής τυραννίας που διακατέχει και κυβερνά το ανθρώπινο κοσμοσύστημα της εποχής μας.

Στο βιβλίο του «Οι Νέοι, η Ελευθερία και το Κράτος» Εκδόσεις Ιανός: Αθήνα, Ελλάς, 2009), ο Γιώργος Κοντογιώργης βλέπει την χρηματοπιστωτική κρίση που διατρέχει σήμερα ο πλανήτης μας να συνομολογεί ένα αγεφύρωτο χάσμα μεταξύ κοινωνίας και πολιτικής. Στο χάσμα τούτο οδηγεί η ολοκληρωτική πολιτική και όχι μόνο οικονομική κυριαρχία των δυνάμεων της αγοράς.

Η σταθερή ασυμβατότητα του κράτους με την πολιτική ανάπτυξη της ελληνικής κοινωνίας, όπως και η αιτιολογία της, συναντάται εφεξής, καθόλες τις ενδείξεις, στο σύνολο των κοινωνιών του κοσμοσυστήματος της εποχής μας. Η ασυμβατότητα αυτή, που ο Δρ. Κοντογιώργης αποδίδει στην πρόσκαιρη θητεία των κοινωνιών στην ανθρωποκεντρική ζωή, ζωή δηλαδή εν ελευθερία, αυτονομία και αυτοθέσμιση, ίσως οδηγεί διαχρονικά σε μία αντιπροσωπευτική προσομοίωση του πολιτικού συστήματος.

Η απελευθέρωση όμως του ανθρώπου, καταλήγει ο Δρ. Κοντογιώργης, δεν είναι εφικτή παρά μόνο με την πολιτειακή (αυτο-ανα-)θεσμοθέτηση της κοινωνίας. Να λοιπόν ένας ‘ωραίος’ καβγάς, που θέλει όλες τις Ελληνίδες και όλους τους Έλληνες, να συμμετέχουμε ενεργά, με όπλο μας τον νόμο, αντί να σιγοβράζουμε και μάλιστα επικίνδυνα στο ζουμί μας.

Θρίαμβος! Ιστορική ημέρα η Τετάρτη 22 Δεκεμβρίου 2010. Ο Εισαγγελέας Εφετών Αθηνών κίνησε ποινική δίωξη για Εσχάτη Προδοσία (ΠΚ 134) κατά της Κυβέρνησης και των «Βουλευτών» που ψήφισαν το Μνημόνιο, μετά από την στις 27-05-2010 μήνυση του Δημ. Αντωνίου. Αυτή είναι η Εκδίκηση του Λαού. Ο κ. Δημ. Αντωνίου καταθέτει στις 11-01-2011 στην Χαλκίδα.

Η γιαγιά μου λοιπόν σωστά έλεγε πως «μονός καβγάς δεν γίνεται». Είτε ‘καβγάς’ είτε ‘καυγάς’ είναι, πάντα θέλει τούτος δύο ή και παραπάνω ανθρώπους ή ομάδες ανθρώπων γιά να γίνει.

Η γιαγιά μου βέβαια δεν είχε την ευφράδεια, την ευγλωττία ή την ρητορική δεινότητα των σοφών προγόνων μας. Μία ρήση, γιά παράδειγμα, του Εφεσίου διδασκάλου και φιλοσόφου Ηρακλείτου είναι πως ο «πόλεμος πάντων πατήρ εστί…».

Και η ρήση του Χείλωνα ή Χίλωνα του Λακεδαιμονίου είναι πως «εγγύα πάρα δ’ άτη», δηλαδή, πλησίον της εγγύησης κείται η ζημία (ή το θόλωμα του νου). Και οι δύο τούτες ρήσεις μας αποτρέπουν να μιλούμε, γιά παράδειγμα, μονόπατα γιά τις «ρίζες του αντιαμερικανισμού που υπάρχει σήμερα στην Ελλάδα» (Ορέστης Βαρβιτριώτης, 2010, ‘Χούντα και Αμερική: το χρονικό μιάς εποχής’.

Εάν ακολουθήσουμε την γραμμή σκέψης της γιαγιά μου, του Ηρακλείτου και του Χείλωνα, τότε πρέπει επίσης να ψάξουμε και γιά τις πιθανές ρίζες του αντιελληνισμού που πιθανώς υπάρχει σήμερα στην Αμερική. Nομοτeλειακά, η αιτιώδης σχέση μεταξύ ‘αντιαμερικανισμού στην Ελλάδα’ και ‘αντιελληνισμού στην Αμερική’ δημιουργούν ένα κύκλωμα ή κύκλο θετικής ‘+’ ανάδρασης, ο οποίος οδηγεί σε διαχρονικές συμπεριφορές που φουντώνουν, όπως π.χ., οι χιονοστιβάδες ή οι φλεγόμενες στέπες, καθώς και σε πολλές παθολογικές ανωμαλίες κοινωνικής συμπεριφοράς, όχι μόνον στην Ελλάδα αλλά και στην Αμερική (ΗΠΑ).

Με κύριο χαρακτηριστικό την ανθρωποκεντρική αυτονομία και αυτοθέσμιση στη βάση του κονωνικο-πολιτικο-οκονομικού της συστήματος, η κλασική Ελλάδα συχνά γίνεται θέμα πανηγυρικής ρητορείας και εθνικής υπερηφάνειας. Ίσως όχι άδικα, όπως μαρτυρεί, π.χ., το βιβλίο του Αναστασίου Δ. Καραγιάννη «Αρχαιοελληνική Πρωτοπορία στα Οικονομικά» (Εκδόσεις Παπαζήση: Αθήνα, Ελλάς, 2007).

Σε αντίθεση με ερευνητές που αναπαράγουν τον ‘πρωτογονισμό’ της αρχαιοελληνικής οικονομίας των κλασσικών χρόνων, ο Δρ. Καραγιάννης δείχνει ότι η οικονομία των αρχαίων ελληνικών πόλεων—κυρίως εκείνη των Αθηναίων—είχε μηχανισμούς και πάρα πολλά λειτουργικά στοιχεία όμοια με των συγχρόνων. Δικαιολογεί επίσης το γιατί η διερεύνηση της ιστορίας των οικονομικών πρέπει να έχει ως βάση της την ανθρωποκεντρική αυτονομία της ελληνικής σκέψης.

Η τεκμηρίωση επίσης της οφειλής του δυτικού πολιτισμού στο ελληνικό πνεύμα από τον Bruno Snell, στο βιβλίο του «Η Ανακάλυψη του Πνεύματος: Ελληνικές Ρίζες της Ευρωπαϊκής Σκέψης» (Δ΄ έκδοση, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης: Αθήνα, Ελλάς, 1997), προσφέρει όχι μόνο έναν άρτιο φιλολογικό εξοπλισμό, αλλά και μία υπέροχη φιλοσοφική παιδεία. Αυτά είναι βασικά στοιχεία ελληνογνωσίας, που τόσο λείπει δυστυχώς από τον σημερινό άνθρωπο, Έλληνα και μη.

Ένας από τους μεγάλους μας στοχαστές του 20ου αιώνα, ο Κορνήλιος Καστοριάδης, βλέπει στην κλασική Ελλάδα όχι ένα πρότυπο ή ένα μοντέλο προς μίμηση, αλλά απλά ένα κέντρισμα, μία έμπνευση ή πηγή ιδεών. Κάτω από το οπτικό τούτο, ένα μοναδικό φαινόμενο που βλέπoυμε μόνο στην κλασική Ελλάδα—και όχι πουθενά αλλού—είναι η διττή αμφισβήτηση της παράδοσής τους από τους ίδιους τους Έλληνες.

Μέσα σε ένα πλαίσιο ανθρώπινης ελευθερίας και κοινωνικής αυτονομίας, η κλασική Ελλάδα αμφισβητεί, κατά τον Καστοριάδη, τους θεσμούς της (α) ως θετούς νόμους, π.χ., πολιτικούς και συνταγματικούς, και (β) ως αυτοθεσμιμένες κοινωνικές εικόνες του κόσμου, αυτοθεσμικές παραστάσεις που γαλουχούν τα παιδιά—τα μαθαίνουν δηλαδή γιατί αξίζει να ζουν ή να πεθαίνουν.

Αντιδιαμετρικά, παγκόσμια κοινωνικά ‘αυτονόητα’ εκτός της κλασικής Ελλάδος είναι: (α) η συνέχιση της ζωής, όπως αυτή βρέθηκε από πριν και (β) η διατήρηση του καθενός στην θέση του, στην κοινωνική του κάστα. Είναι, π.χ., αυτονόητη γιά τους Εβραίους η συμμόρφωση προς τις εντολές του Ιεχωβά; όχι η αναζήτηση της ελευθερίας, όχι η αναζήτηση της ισότητας, όχι η αναζήτηση της δικαιοσύνης στο θείο και στη φύση.

Επίσης είναι αυτονόητη γιά τους Ινδούς η διατήρηση της θέσης του καθενός στην κοινωνική του κάστα. Μέλη κάθε ανώτερης κοινωνική κάστας ‘μολύνονται’ αν αγγίξουν τους ‘παρίες’. Γιά να σωθούν, οι παρίες προσχωρούν στο Ισλάμ.

Το γιατί οι πνευματικές διαστάσεις της κλασικής Ελλάδος δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν ένα έτοιμο πρότυπο ή μοντέλο προς μίμηση γίνεται ξεκάθαρο στο βιβλίο του Bruno Snell. Απλά, ενώ κατά τον Snell (1997, σελ. 9) δεχόμαστε υποχρεωτικά την σκέψη της κλασικής Ελλάδος σήμερα, την ταυτίζουμε όμως κατά πολύ απλοϊκό και αυθόρμητο τρόπο με νοητικές διαδικασίες διαφορετικού τύπου.

Έτσι, οι δυσκολίες σχετικά με την κατανόηση της γένεσης της ελληνικής σκέψης εξακολουθούν να υφίστανται, αν και η ολοένα αυξανόμενη κατανόηση του ιστορικού γίγνεσθαι στα τέλη του 18ου και στις αρχές του 19ου αιώνα οδήγησε στην αναθεώρηση της ορθολογιστικής άποψης πως το ανθρώπινο πνεύμα παραμένει αιώνια αμετάβλητο. Επειδή τα πρώτα έργα της ελληνικής παράδοσης επικοινωνούν άμεσα με τον σύγχρονο άνθρωπο και τον συγκινούν βαθιά, παραβλέπεται ίσως εύκολα το γεγονός ότι όλα ήταν πολύ διαφορετικά τότε από ό,τι είναι στην δική μας εποχή.

Μπορούμε όμως να κάνουμε χρήση των διαστάσεων του πολιτισμού της κλασικής Ελλάδος σαν μία έμπνευση ή πηγή ιδεών προς την κατασκευή ενός νέου προτύπου ή μοντέλου, έναντι των διαδικασιών της δικής μας εποχής, που οδηγούν τον σημερινό άνθρωπο σε γενετική φθορά, με τρομακτικές συνέπειες γιά τον ανθρώπινο πολιτισμό μας. Καθόσον ο άνθρωπος, σαν είδος, αλλά και ο πολιτισμός μας απειλούνται με αφανισμό.

Ίσως κάπου και κάποτε ξεφύγαμε από την φυσική μας πορεία. Πήραμε δηλαδή λάθος στροφή.

Ασυγκίνητος από τους θριάμβους του ανθρώπου-μηχανή, στο βιβλίο του «Τα 8 Θανάσιμα Αμαρτήματα του Πολιτισμού μας» (Εκδόσεις Θυμάρι: Αθήνα, Ελλάς, 1978), ο κάτοχος του Βραβείου Νόμπελ, Κόνραντ Λόρεντς, ερευνά τις οκτώ πλέον επικίνδυνες διαδικασίες που οδηγούν τον άνθρωπο στη γενετική φθορά και στις τρομακτικές συνέπειες που απορρέουν από αυτές. Ίσως η συγκλονιστικότατη και αδιαμφισβήτητη μαρτυρία γιά την πτώση του ανθρώπου από τον παράδεισο του φυσικού περιβάλλοντος, ο Λόρεντς ανοίγει με το σοφό νυστέρι του, προσεκτικά και μεθοδικά, τα κατάβαθα της συμπεριφοράς του ανθρώπου και μέσα εκεί ανακαλύπτει επικίνδυνες βιολογικές και ψυχολογικές διαταραχές.

Προγράμματα συμπεριφοράς κοινά σε όλα τα οργανικά συστήματα, μα ιδιαίτερα στο ανθρώπινο, αποκτημένα στη μακραίωνη πορεία φυλογένεσης της ανθρώπινης φυλής και εντελώς απαραίτητα γιά την επιβίωση του είδους, τείνουν να ή ήδη έχουν αλλοιωθεί και διαστραφεί. Εντελώς αρνητικές γιά τον Λόρεντς αξίες, όπως ο ανταγωνισμός, η κυριαρχία, επιθετικότητα, η επίδειξη, αλλά και το θανάσιμο μίσος μεταξύ ομάδων και δογμάτων, ήλθαν στην επιφάνεια γιά να γίνουν πιά κοινή πεποίθηση. Όλα αυτά τα αρνητικά στοιχεία έχουν γίνει μέθοδος ζωής γιά τον σημερινό άνθρωπο.

Στην προσπάθειά του να σηκώσει την ανθρωπότητα από το βαθύ της τέλμα, ο Λόρεντς μιλά γιά ‘προσαρμογή’. Βλέπει δε την προσαρμογή τούτη ως αποτέλεσμα της φυσικής επιλογής, που γίνεται μέσα από μία γνωστική λειτουργία, καθώς οι άνθρωποι αποκτούμε γνώση του περιβάλλοντός μας.

Και μέσα στην διαδικασία της γνωστικής μας λειτουργίας βλέπουμε πως το κύριο χαρακτηριστικό κάθε σωστά διαρθρωμένου οργανικού συστήματος ή ομάδας είναι, κατά τον Λόρεντς (1978, σελ. 28), η ρύθμισή του με κύκλους ανάδρασης ή αντίστροφης δράσης (feedback), που οδηγούν σε ‘ομοιόσταση’: διατήρηση δηλαδή της ευστάθειας ανάμεσα στα στοιχεία του οργανικού συστήματος ή ομάδας. Στη φύση υπάρχουν αναρίθμητα απτά παραδείγματα ομοιόστασης, η οποία είναι τόσο απαραίτητη γιά την διαφύλαξη της ζωής, που είναι πάρα πολύ δύσκολο να φαντασθεί κάποιος την δημιουγία της ζωής χωρίς την ταυτόχρονη δημιουγία των ρυθμιστικών της κύκλων ανάδρασης.

Στην φύση, κυκλώματα ή κύκλοι θετικής ‘+’ ανάδρασης οδηγούν σε διαχρονικές συμπεριφορές που φουντώνουν και χάνονται γρήγορα, όπως π.χ., οι χιονοστιβάδες ή οι φλεγόμενες στέπες, καθώς και πολλές παθολογικές ανωμαλίες κοινωνικής συμπεριφοράς. Αλλά η ομοιόσταση είναι συχνά το αποτέλεσμα κύκλων αρνητικής ‘–’ ανάδρασης, όπου δεν χρειάζεται να είναι με ακρίβεια προσδιορισμένη η δράση ή η αντίδραση καθενός από τα υποσυστήματα μιάς ομάδας.

Κάθε ελαφρά υπέρ- ή υπολειτουργία αντισταθμίζεται εύκολα σαν αποτέλεσμα των κύκλων αρνητικής ‘–’ ανάδρασης. Η ομοιόσταση κάθε ομάδας ή συστήματος μπορεί να διαταραχθεί επικίνδυνα μόνον όταν: (α) η απορύθμηση μιάς λειτουργίας αποκτά τόση ένταση, ώστε να μη μπορεί να διατηρηθεί η ομοιόσταση, ή (β) οι ίδιοι οι ρυθμιστικοί κύκλοι αρνητικής ‘–’ ανάδρασης αρχίζουν να λειτουργούν ελαττωματικά.

Κάθε διαδικασία παύει να είναι θανάσιμη ή τρομακτική από την στιγμή που γνωρίζουμε τα αίτια που κρίβει πίσω της. Το περιεχόμενο αυτού του άρθρου ίσως μπορέσει να βοηθήσει να ελαττωθούν οι κίνδυνοι που επικρέμονται του σημερινού ανθρώπου. Όπως λέει και ο Λόρεντς (1978, σελ. 16), είναι αυθάδεια νε σκεφτόμαστε πως κάτι που γνωρίζουμε δεν μπορεί να γίνεται προσιτό στην πλειονότητα των ανθρώπων.

Στο βιβλίο του «Έρως πολιτικός: η επιστροφή των Ελλήνων» (Εκδόσεις Μίλητος, Αθήνα, 2010), ο Δρ. John αναλύει ιστορικά και φιλοσοφικά γιατί ο κοινοβουλευτισμός ΔΕΝ είναι δημοκρατία, αλλά είναι ολιγαρχία. Βέβαια, κατά τον Robert A. Dahl, η ολιγαρχία, μιάς και είναι πολλές οι οικογένειές της, πλέον λέγεται πολυαρχία.

Το περιεχόμενο του άρθρου τούτου γίνεται πιό εύκολα κατανοητό στο σύνολό του, με την βοήθεια της συστημικής δυναμικής ή συστηματοδυναμικής, την οποία πρέπει να διδάσκεται κάθε φοιτητής στην ανώτερη εκπαίδευση, και όχι μόνον οι μηχανικοί. Στη σημερινή μας Ρωμιοσύνη, δεν εφαρμόζουμε καν συστηματική δυναμική, ώστε δεν αποδίδουμε ούτε όσο τα έντομα

Το ζητούμενο λοιπόν δεν είναι απλά να οργανώσουμε τον ελληνικό μας κόσμο προς αυτο-ανα-θεσμοθέτηση. Το ζητούμενο είναι να οργανώσουμε τον ελληνικό μας κόσμο προς αυτο-ανα-θεσμοθέτηση ΕΛΛΗΝΙΚΑ.

Όλα μα όλα τα κινήματα αυθεντικής δημοκρατίας, και στην Ελλάδα αλλά και παγκόσμια, πρέπει να γίνουν ένα, όχι δύο ή τρία μα ένα. Αυτή είναι η αποστολή μας ως συλλογικότητα Ελληνίδων και Ελλήνων, και στην Ελλάδα αλλά και παγκόσμια. Ιδού ο ελληνικός μας τρόπος:



- Advertisement -

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Παρακαλώ εισάγετε το σχόλιό σας!
Παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

ΑΞΙΖΕΙ ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΕΙΣ