Του Ελευθέριου Καραγιάννη
Στις 17 Φεβρουαρίου του 2008 η Βουλή του Κοσσυφοπεδίου, με αποχή των Σέρβων εκπροσώπων, έλαβε απόφαση με την οποίαν κήρυσσε την ανεξαρτησία της πρώην Αυτόνομης Σερβικής περιοχής του Κοσσυφοπεδίου και Μετόχια . Την επομένη το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο λαμβάνει απόφαση βάσει της οποίας τα Κράτη Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα αποφασίσουν επί της ανακηρυχθείσης ανεξαρτησίας, βάσει της εθνικής τους πρακτικής και του Διεθνούς Δικαίου. Επίσης, δεν παραλείπει να υπογραμμίσει, σε μεταγενέστερη δήλωση της , ότι κατά την αντίληψη της Ε.Ε το Κοσσυφοπέδιο αποτελεί περίπτωση sui generis. Ταυτόχρονα, τονίζει την υποχρέωση του Κοσσυφοπεδίου στον σεβασμό των αρχών της Δημοκρατίας, της ισότητας όλων των πολιτών , στην προστασία της Σερβικής μειονότητας αλλά και των λοιπών μειονοτήτων καθώς και στην προστασία της πολιτιστικής και θρησκευτικής κληρονομιάς και της διεθνούς εποπτείας . Θεωρεί δε ευπρόσδεκτη την συνέχιση της παρουσίας της διεθνούς κοινότητας η οποία βασίζεται στην απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας 1244. (*1)
H διατύπωση αυτή συμπυκνώνει και την πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο θέμα της κρατικής αναγνώρισης του αποσχισθέντος σερβικού εδάφους και ανακηρύξαντος την ανεξαρτησία του. Από τα 27 Κράτη Μέλη της Ε.Ε τα 22 αναγνώρισαν την κρατική του οντότητα μέχρι σήμερα , ενώ πέντε (*2) δεν την αναγνώρισαν ,για διαφορετικούς λόγους το καθένα. Τα πέντε αυτά Κράτη είναι τόσο προσηλωμένα στην πολιτική της μη αναγνώρισης ώστε φροντίζουν η οποιαδήποτε πρόοδος στις σχέσεις μεταξύ του Κοσσυφοπεδίου και της Ένωσης να μην προδικάζει κατ’ ελάχιστον την αναγνώριση της κρατικής του οντότητας την οποίαν και δεν αποδέχονται . Η χώρα μας η οποία συγκαταλέγεται στην ομάδα των πέντε κρατών της Ε.Ε. που δεν το έχουν αναγνωρίσει, διατηρεί Γραφείο Συνδέσμου στην Πρίστινα. Το καθεστώς της εκεί παρουσίας μας ευρίσκεται υπό την αιγίδα του ΟΗΕ τουτέστιν της UNMIK (*3) και θα δημιουργηθεί πρόβλημα οψέποτε αποχωρήσει ο Οργανισμός αυτός από το Κοσσυφοπέδιο καθ’ όσον θα πρέπει τότε είτε να αποχωρήσουμε είτε να αναγνωρίσουμε το κράτος αυτό, εκτός και αν οι συνομιλίες μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινας , που σημειωτέον δεν έχουν ακόμη αρχίσει, καταλήξουν θετικά οπότε ,πιθανόν, να επηρεαστεί και η δική μας απόφαση . Από την διεθνή κοινότητα 75 κράτη (και η Ταϊβάν ) έχουν αναγνωρίσει το Κοσσυφοπέδιο .Επισημαίνεται ότι το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης ,μετά από Σερβική προσφυγή ,αποφάνθηκε ,τον Ιούλιο του 2010 , ότι η ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου δεν αποτέλεσε παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου ή της απόφασης 1244 του Σ.Α .του ΟΗΕ. !!!!
Σημειωτέον ότι ο εκεί Πρέσβυς μας κ. Μοσχόπουλος έχει οριστεί, με την σύμφωνο γνώμη των ενδιαφερομένων μερών και της Ε. Ε , ως διαμεσολαβητής για την προστασία της πολιτιστικής και θρησκευτικής κληρονομιάς της Σερβικής Ορθοδόξου Εκκλησίας στο Κοσσυφοπέδιο, έχοντας επιτελέσει ,κατά γενική ομολογία , θετικότατο έργο.
Ως προς τις πραγματικές προθέσεις της Ε. Ε. έναντι του Κοσσυφοπεδίου αυτές αντανακλώνται στην πρόσφατη φράση του Ειδικού εκπροσώπου της Ε.Ε. «.. το Κόσσοβο ως ευρισκόμενο στην περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων διαθέτει ευρωπαϊκή προοπτική…». Εν ολίγοις , η ειρήνη ,η σταθερότητα και η ευημερία της ευρύτερης περιοχής των Βαλκανίων είναι αυτή που ενδιαφέρει άμεσα τους Ευρωπαίους ηγέτες και όχι αυτό καθ’ εαυτό το νεοσύστατο κράτος, παρ’ όλον ότι η Επιτροπή είχε υποβάλλει προς το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο, από τον Απρίλιο του 2005 ,προτάσεις με τίτλο « Ένα ευρωπαϊκό μέλλον για το Κόσσοβο» . Εξ’ άλλου , δύο και μόνον θέματα που απασχολούν τις σχέσεις Ε.Ε – Κοσσυφοπεδίου όπως η φιλελευθεροποίηση στο καθεστώς των θεωρήσεων και η συμφωνία εμπορικής συνεργασίας όχι μόνον καρκινοβατούν αλλά και διολισθαίνουν προς το χειρότερο .Ειδικά ως προς την τελευταία, η Επιτροπή στην έκθεση της προς το Ε. Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της 9ης Νοεμβρίου 2011 αναφέρει ότι θα βοηθήσει το Κοσσυφοπέδιο για την δημιουργία προϋποθέσεων για «ενδεχόμενη» σύναψη εμπορικής συμφωνίας η οποία από πολλούς αποκαλείται πλέον συμφωνία εμπορικών «διευθετήσεων» .
H παρασχεθείσα οικονομική βοήθεια από την Ε.Ε προς το Κοσσυφοπέδιο, μέσω της εφαρμογής συγκεκριμένων προγραμμάτων προενταξιακής βοήθειας για την ενίσχυση των θεσμών και την κοινωνικό-οικονομική ανάπτυξη, ανήλθε για την περίοδο 2007-2011 στα 500 εκατομμύρια ευρώ. Επίσης, η Ε. Επιτροπή συγκάλεσε στις Βρυξέλλες τον Ιούλιο του 2008 συνάντηση δωρητριών χωρών για την κάλυψη κοινωνικό-οικονομικών αναγκών ύψους 1.1 δις ευρώ για την περίοδο 2009-2011. Η Ε. Επιτροπή συνέβαλε με 500 εκ.ευρώ και τα Κράτη μέλη υποσχέθηκαν άλλα 280 εκ.ευρώ.
Στα συμπεράσματα του τελευταίου Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων της Ε.Ε της 14ης Δεκεμβρίου 2010 δεν παραλείπεται να τονιστεί ότι υφίστανται εισέτι σοβαρότατα προβλήματα στην ευρωπαϊκή πορεία του Κοσσυφοπεδίου και τα οποία αφορούν την εφαρμογή του Νόμου, την μεταρρύθμιση της Δημόσιας Διοίκησης , την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος , την διαφθορά , το ξέπλυμα του μαύρου χρήματος , την μετανάστευση, το άσυλο, την ελευθερία έκφρασης , την προστασία και ενσωμάτωση των Σέρβων και άλλων μειονοτήτων , καθώς και την ανάγκη για ενδυνάμωση του διαλόγου και της συμφιλίωσης μεταξύ των κοινοτήτων και της συνεργασίας μεταξύ των περιοχών ειδικά στον εμπορικό τομέα. Είναι προφανές ότι από τον κατάλογο αυτό δεν απουσιάζει κανένα από τα στοιχεία ενός « ευνομούμενου » κράτους , μάλιστα δε φαίνεται ότι μέσα στις έννοιες του οργανωμένου εγκλήματος και της διαφθοράς υπονοούν και το εμπόριο λευκής σαρκός , η διακίνηση , ναρκωτικών , όπλων κλπ.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση στις 4 Φεβρουαρίου 2008 με απόφαση του Συμβουλίου και στα πλαίσια της Κοινής Ευρωπαϊκής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας ( ΚΕΠΑΑ ) σύστησε την EULEX (*4) η οποία σκοπό έχει την παροχή τεχνογνωσίας στους Κοσσοβάρους στα θέματα τήρησης του Νόμου ειδικά στους τομείς οργάνωσης πολυεθνικής Αστυνομίας , πολυεθνικής Δικαιοσύνης και Τελωνειακών Υπηρεσιών ανεξάρτητων από πολιτικές επιρροές και βάσει των ευρωπαϊκών προτύπων. Να επισημανθεί ότι μετά την ανακίνιση του θέματος της σφαγής εκατοντάδων Σέρβων από τους Αλβανούς του Κοσσυφοπεδίου για την εμπορία ανθρωπίνων οργάνων,( Έκθεση του Συμβουλίου της Ευρώπης με εισηγητή τον Ελβετό κ. Marty ) (*5) η EULEX ,η οποία βάσει του άρθρου 3 της εντολής της «εξασφαλίζει την πλήρη διαλεύκανση υποθέσεων εγκλημάτων πολέμου, τρομοκρατίας, οργανωμένου εγκλήματος ,διαφθοράς , ενδοκοινοτικών εγκλημάτων ,……» ζήτησε από τον Εισηγητή του Συμβουλίου της Ευρώπης να της παράσχει συγκεκριμένα στοιχεία ώστε να διεξάγει την σχετική έρευνα!!!!! , ο δε επικεφαλής του τμήματος της EULEX για την διερεύνηση εγκλημάτων πολέμου κ.Matti Raatikainen δήλωσε ότι «.. γεγονός είναι ότι δεν υπάρχει καμία απόδειξη για το θέμα».!!!
Η ανακοίνωση που εξέδωσε προ ημερών (23/2/2011) ο Ειδικός εκπρόσωπος της Ε.Ε για να συγχαρεί για την συγκρότηση, μετά από πολύμηνες διαπραγματεύσεις (οι εκλογές έλαβαν χώρα στις 12/12/2010,) νέας Κυβέρνησης και για την εκλογή του νέου Προέδρου κ.Pacolli και του επανεκλεγέντα Πρωθυπουργού κ.Thaci , είναι ενδεικτική του κλίματος που επικρατεί στο εσωτερικό του Κοσσυφοπεδίου. Ο κ. P. Feith, τονίζει, μεταξύ άλλων, την ανάγκη προσέγγισης των λαών, την δημιουργία δημοκρατικού πολυεθνικού Κοσσυφοπεδίου, την αποκέντρωση και την δημιουργία νέας κοινότητας στην Β. Μιτροβίτσα, την προστασία των εθνοτικών δικαιωμάτων και της πολιτιστικής κληρονομιάς κλπ. ,θέματα που απασχολούν την διεθνή κοινότητα από πολλά χρόνια και που δεν βρήκαν ακόμη την λύση τους.
Στο Κοσσυφοπέδιο έχει παρουσία ,μεταξύ άλλων , ο ΟΑΣΕ με μεγάλη αντιπροσωπεία και το ΝΑΤΟ (*6) .
Είναι προφανές ότι η πορεία του Κοσσυφοπεδίου, του πλέον «αμαρτωλού τέκνου» των Δυτικών Βαλκανίων, προς την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι γεμάτη προβλήματα αλλά και προβληματισμούς. Παρ’ όλον ότι τα Βαλκάνια έπαψαν πλέον να αποτελούν την «πυριτιδαποθήκη» της Ευρώπης ,η οποία πάντως εκρήγνυτο πάντοτε με τηλεχειριστήριο, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει γεωστρατηγικό αλλά και οικονομικό συμφέρον να εντάξει και τα Δυτικά Βαλκάνια στον χώρο «ελέγχου» της. Το ότι θα ενταχθεί το Κοσσυφοπέδιο είναι βέβαιον ,το πότε θα περατωθεί η διαδικασία ένταξης είναι ένα ζήτημα που θα το επιλύσει η επόμενη γενιά.
(*1) Σ.Α 1244 : ελήφθη στις 10.6.1999 με αποχή της Κίνας, μονίμου μέλους του Σ.Α του ΟΗΕ. Από την απόφαση αυτή επισημαίνονται τα ακόλουθα σημαντικότερα σημεία.
–Επιβεβαιώνει την εθνική κυριαρχία και εδαφική ακεραιότητα της Ο.Δ. της Γιουγκοσλαβίας
–Επιβεβαιώνει προηγούμενες αποφάσεις του για ουσιώδη αυτονομία και σημαντική αυτοδιοίκηση του Κοσσόβου
–Ζητά την αποχώρηση από το Κοσσυφοπέδιο όλων των Γιουγκοσλαβικών στρατιωτικών, παραστρατιωτικών και αστυνομικών δυνάμεων
— Ζητά την ελεύθερη και ασφαλή επιστροφή όλων των προσφύγων και των εκτοπισθέντων
–Ζητά τον αφοπλισμό όλων των Αλβανικών ομάδων
–Αποφασίζει την ανάπτυξη υπό την αιγίδα του ΟΗΕ διεθνούς πολιτικής και στρατιωτικής δύναμης ασφάλειας
–Εξουσιοδοτεί τον Γραμματέα του ΟΗΕ να συστήσει διεθνή πολιτική παρουσία η οποία θα αναλάβει την ενδιάμεση διοίκηση του Κοσσυφοπεδίου σε μεταβατικό στάδιο μέχρι την εγκαθίδρυση δημοκρατικών θεσμών αυτοδιοίκησης .Στο άρθρο 11 της απόφασης αυτής καθορίζονται οι βασικές αρμοδιότητες της διεθνούς πολιτικής παρουσίας και στο 19 η ενιαύσια διάρκεια της διεθνούς πολιτικής και στρατιωτικής παρουσίας.
(*2) Ελλάς , Κύπρος, Ρουμανία, Ισπανία, Σλοβακία
(*3) UNMIK : Συστήθηκε με την απόφαση του Σ.Α του ΟΗΕ 1244. Οι αρμοδιότητες της τροποποιήθηκαν κατά καιρούς , ενώ έχει δεχθεί σειράν επικρίσεων ,κυρίως από τους Αλβανούς, για το έργο που επιτελεί
(*4) EULEX : Αποστολή Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Έννομη Τάξη . Αποτελεί την μεγαλύτερη Αποστολή της Ε.Ε σε τρίτο κράτος που απαρτίζεται από αστυνομικούς, δικαστές και πολίτες ( 3.200 άτομα εκ των οποίων 2.000 διεθνείς υπάλληλοι και 1200 τοπικό προσωπικό) . Η απόφαση προέβλεπε διετή παραμονή της Αποστολής ήτοι μέχρι το 2010 ,παρατάθηκε όμως για άλλα δύο χρόνια μέχρι της 14.6.2012. Έχει έδρα την Πρίστινα και παραρτήματα στο υπόλοιπο Κοσσυφοπέδιο. Συμμετέχουν πέραν της Ε.Ε ( πλην Ισπανίας ) και τρίτα εκτός Ε.Ε κράτη όπως, Ελβετία , Κροατία, Νορβηγία, Τουρκία, ΗΠΑ, Καναδάς . Αλβανικά ακραία στοιχεία προκάλεσαν το 2009 επεισόδια διαμαρτυρόμενα για την εκεί παρουσία της.
(*5) Το θέμα της σφαγής εκατοντάδων Σέρβων αιχμαλώτων από τους Αλβανούς του Απελευθερωτικού Στρατού του Κοσσόβου ( ΚLA )που ηγείτο ο σημερινός Πρωθυπουργός του Κοσσυφοπεδίου , είχε δημοσιοποιηθεί το πρώτον από την πρώην Γενική Εισαγγελέα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για την Γιουγκοσλαβία ( ICTY ) Ελβετίδα κα Carla Del Ponte ( 1999-2007 ) στα …απομνημονεύματα της που κυκλοφόρησαν το 2008 !!!, τουτέστιν δέκα χρόνια μετά την τέλεση του εγκλήματος. Η κα Del Ponte εξέφραζε μάλιστα την λύπη της διότι δεν είχε τον ..απαραίτητο χρόνο να διερευνήσει το θέμα!!! Και σε πρόσφατη συνέντευξη της , την χαρά της που το θέμα αυτό θα …διαλευκανθεί …επί τέλους.
(*6) KFOR : Αναπτύχθηκε τον Ιούνιο του 1999 δύο ημέρες μετά την λήψη της απόφασης του Σ.Α 1244. Αριθμεί σήμερα 8.700 άνδρες ( από την αρχική δύναμη των 42.000 ) που προέρχονται από 24 κράτη μέλη της συμμαχίας και από 7 κράτη μη μέλη. Τους αμέσως προσεχείς μήνες αναμένεται η περαιτέρω μείωση της δύναμης στο επίπεδο των 5.000 ανδρών. Οι απώλειες της μέχρι σήμερα , ανήλθαν στους 168 νεκρούς από τους οποίους ένας Έλληνας. Βασική αποστολή της είναι η διατήρηση της ειρήνης και η απρόσκοπτη διακίνηση προσώπων. Μετά την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου το 2008 το ΝΑΤΟ απεφάσισε την παραμονή της δύναμης αυτής στο πλαίσιο της απόφασης 1244 του Σ.Α. του ΟΗΕ.
