Του Μάριου Ευρυβιάδη
Διαπιστώνεται τελευταία μια δικαιολογημένη ανησυχία, ακόμα και νευρικότητα στην κυβέρνηση αλλά και ευρύτερα στον πολιτικό κόσμο, ως προς τις προθέσεις και τους σχεδιασμούς της Τουρκίας αναφορικά με την Κύπρο.
Το γεγονός αυτό προκύπτει από τρεις συναφείς εξελίξεις καμία εκ των οποίων δεν είναι αρεστή για την Άγκυρα. Η πρώτη αφορά την επικείμενη ανάληψη της προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την Κύπρο. Η δεύτερη αφορά την τελμάτωση των υπό την αιγίδα του ΟΗΕ και πολυδιαφημιζόμενων ΄΄κυπριακής ιδιοκτησίας΄΄ συνομιλιών. Και η τρίτη αφορά το στρατηγικά ανατρεπτικό γεγονός της εντόπισης εντός της κυπριακής ΑΟΖ πλούσιων ενεργειακών κοιτασμάτων.
Οι τρεις αυτές εξελίξεις, αλλά κυρίως η πρώτη και η τρίτη, σηματοδοτούν την κατάρρευση της Τουρκικής στρατηγικής κατά της Κύπρου που διαμορφώθηκε το 1974 και από τότε μέχρι σήμερα . Διαχρονικός στόχος της στρατηγικής αυτής υπήρξε η κατάλυση του κυπριακού κράτους.
Στην πρώτη περίπτωση η Κυπριακή Δημοκρατία θα προεδρεύσει για ένα εξάμηνο του πιο σημαντικού πολιτικού οργανισμού στον κόσμο, της Ευρωπαϊκής Ένωσης των είκοσι-εφτά ευρωπαϊκών κρατών που την αποτελούν. Στην τρίτη περίπτωση η Κύπρος υλοποίησε το πρώτο αλλά καθοριστικό βήμα εκμετάλλευσης του φυσικού της πλούτου, με μια σειρά πράξεων εξόχως πολιτικών. Και στις δύο περιπτώσεις η Λευκωσία εξάσκησε ένα κυρίαρχο δικαίωμα – έμμεσα δια της Προεδρίας της ΕΕ και άμεσα στη περίπτωση της ΑΟΖ . Με τις πράξεις αυτές η Άγκυρα βρέθηκε σε πολιτικό αδιέξοδο , όσο μεγάλη ( buyuk ) και να είναι και όσες πλάτες και να διαθέτει στις δυτικές καγκελαρίες , κυρίως στην Ουάσινγκτον και το Λονδίνο αλλά ακόμη και μέσα στη Γραμματεία του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη.
Αντιδρά λοιπόν η Άγκυρα απαιτώντας, είτε ευθέως είτε δια των σατράπηδων της του κατοχικού καθεστώτος στη Λευκωσία, να εφαρμόσει ένα σχέδιο ΒΗΤΑ.
Πόσο αξιόπιστη είναι η Τουρκική απειλή? Και μπορεί να ζημιώσει κατά τρόπο καθοριστικό τα συμφέροντα της Κυπριακής Δημοκρατίας και κατ’επέκταση του κυπριακού ελληνισμού? Κατ’αρχάς το διπλό παμπούλα της ‘’διχοτόμησης – ενσωμάτωσης’’ πρέπει να την ακούμε βερεσέ. Η Άγκυρα δεν μπορεί να μας απειλεί με συνέπειες οι οποίες υφίστανται από το 1974.Το επόμενο βήμα, της “νομιμοποίησης ’’ της ‘’ διχοτόμησης – ενσωμάτωσης’’ δεν μπορεί να υλοποιηθεί, όσα χρόνια και να περάσουν.
Εδώ θέλω να σταθώ σε μια πραγματικότητα που χαρακτηρίζει τη διεθνή πολιτική στη μετά τον Β’ Π Π περίοδο. Με μια μοναδική εξαίρεση, τον πόλεμο του 1948 μεταξύ Ισραήλ και Αράβων, από τον οποίο προέκυψε και αναγνωρίσθηκε το κράτος του Ισραήλ, δεν υπάρχει καμία, ναι καμία περίπτωση στον κόσμο όπου νομιμοποιήθηκε η απόκτηση εδαφών δια της χρήσης βίας και η ενσωμάτωση των εδαφών αυτών σε άλλο κράτος.
Μόλις πριν λίγες βδομάδες είχαμε μια ακόμη επαλήθευση της διεθνούς αυτής πραγματικότητας. Ισραηλινοί στο Ισραήλ και φιλό-Ισραηλινοί στις Η.Π.Α διαμαρτυρήθηκαν εντονότατα αλλά χωρίς αποτέλεσμα και με ανακοίνωση του Αμερικανικού Υπουργείου Εξωτερικών ότι η Αμερικανίδα Υπουργός Εξωτερικών η κα.Κλίντον, θα επισκέπτετο το Ισραήλ, την Ιερουσαλήμ, την Ιορδανία κλπ. Ερώτημα: Μα πού τελικά βρίσκεται η Ιερουσαλήμ, διαμαρτυρήθηκαν έντονα οι φιλό-Ισραηλινοί; Δεν βρίσκεται στο Ισραήλ? Όχι, βεβαίως. Η δυτική Ιερουσαλήμ ναι είναι στο Ισραήλ. Όχι όμως ολόκληρη η Ιερουσαλήμ. Μπορεί το Ισραήλ να διακηρύττει ότι η Ιερουσαλήμ είναι η πρωτεύουσα του. Αλλά κανείς, ούτε η μεγαλύτερη φίλη του Ισραήλ, η Αμερική, δεν έχει αναγνωρίσει την ντε φάκτο ενσωμάτωση(1980), της από το 1967 κατεχόμενης, Ανατολική Ιερουσαλήμ στην Ισραηλινή επικράτεια. Ούτε και πρόκειται να γίνει ποτε αυτό.
Επιπλέον, στην περίπτωση της Κύπρου η “ διχοτόμηση – ενσωμάτωση “ είναι παρωχημένη διότι έχει εγκαταλειφθεί από την Τουρκία, ως στρατηγική επιλογή, από το 1964 για τον απλούστατο λόγο ότι περιπλέκει την στρατηγική της ασφάλεια. Πού θα πάει και ποιός θα ελέγχει την άλλη μισή Κύπρο? Το “μισό” κράτος της Κυπριακής Δημοκρατίας , κατά τους σημερινούς ταγούς της Τουρκίας;
Η Τουρκία μπορεί να συνεχίζει να εφαρμόζει μια πολιτική έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο κυρίως μέσω των “κανονιοφόρων”(gunboat diplomacy ). Μπορεί να υπάρξουν και κάποιες κινήσεις στο ζήτημα της Αμμοχώστου με σκοπό και στόχο τον διχασμό των ελληνοκυπρίων και τη δημιουργία πολιτικών διλημμάτων στην κυπριακή κυβέρνηση.
Εκτιμώ, ωστόσο ότι ακόμη και στο ζήτημα της Αμμοχώστου η κυβέρνηση μπορεί να αντιδράσει με επιτυχία, ακόμη και με το “ακραίο” μέτρο του τερματισμού της “ελεύθερης” διακίνησης με τα κατεχόμενα, που κάθε άλλο παρά ελεύθερη είναι.
Εκτιμώ, τέλος, ότι ο μεγαλύτερος αποτρεπτικός παράγοντας για την εφαρμογή των όποιων σχεδίων ΒΗΤΑ, ΓΑΜΑ ή ΩΜΕΓΑ από την Άγκυρα, είναι η διακηρυγμένη από το 2004 και μετά, πολιτική της να ‘’ βρίσκεται πάντοτε ένα βήμα μπροστά’’ από τη δική μας πλευρά ως θιασώτης και υποστηρικτής της ειρήνης. Και αυτό σε αντίθεση με τη δική μας πλευρά που επιδιώκει, κατά τους Τούρκους, την διχοτόμηση και όχι την επανένωση( reunification ) της Κύπρου!
Η αντίληψη της Τουρκίας ως του ‘’καλού’’ (good guy) και της δικής μας πλευράς ως του ‘’φταίχτη’’, υπήρξε αμερικανικής έμπνευσης. Ανάγεται στην περίοδο 2002-2003, έγινε αποδεκτή από την Άγκυρα με πρώτο θύμα τον Ραουφ Ντεκτας, γεγονός που κατήγγειλε ευθέως ο μακαρίτης Ραουφ.
Μάλιστα για την πατρότητα της πολιτικής αυτής περηφανεύθηκε δημοσίως η Αμερικανίδα Υφυπουργός Εξωτερικών Elizabeth Jones, σε σύναξη τουρκο-αμερικανικών οργανώσεων στην Ουάσινγκτον το 2005. Ένα χρόνο δηλαδή μετά το 2004, όταν η ελληνο-κυπριακή πλευρά δακτυλοδείχθηκε ως ο μοναδικός υπαίτιος για το φιάσκο του 2004, η κα.Jones περηφανευόταν για την εξέλιξη αυτή και αυτοσυγχαίρετο για την επιτυχία του αμερικανικού στρατηγήματος που αποστιγμάτησε την Τουρκία και την επιδρομική της πολιτική της στην Κύπρο.
Θα πρέπει, τέλος, να λάβουμε υπ΄όψιν μας και όλα όσα λαμβάνουν χώρα στην περιοχή μας τον τελευταίο χρόνο και τη διακηρυγμένη και φιλόδοξη στρατηγική της Άγκυρας να λειτουργήσει ως ‘’παραγωγός ειρήνης’’ στην περιοχή και στον κόσμο. Κατά τον Τούρκο Πρόεδρο Γκιουλ, η Τουρκία πρέπει να εφαρμόζει μία ‘’ ενάρετη εξωτερική πολιτική’’. Με τη λογική αυτή το όποιο σχέδιο ΒΗΤΑ της Τουρκίας κατά της Κύπρου δεν μπορεί να είναι ριζοσπαστικά ανατρεπτικό της εικόνας της Τουρκίας ως γεφυροποιού στην επίλυση διαφορών και οικοδόμου της διεθνούς ειρήνης.
