Της Δέσποινας Συριοπούλου
Χωρίς διαφοροποιήσεις στα μεγάλα θέματα, οικονομία και εξωτερική πολιτική, αναμένεται, σύμφωνα με αμερικανούς αναλυτές να είναι η δεύτερη θητεία Ομπάμα. Στο εσωτερικό, η αμερικανική κυβέρνηση έχει μπροστά ένα δύσκολο δρόμο. Ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας είναι εξαιρετικά αργός, το ποσοστό της ανεργίας, ναι μεν έχει πέσει κάτω από το 8% αλλά εξακολουθεί –από οικονομικούς αναλυτές, να θεωρείται υψηλό, η οικονομική ανάπτυξη παραμένει «εύθραυστη» και ευάλωτη σε κινδύνους που συνδέονται με τα προβλήματα της Ευρώπης, την ώρα που το αμερικανικό χρέος έχει φτάσει στο υψηλότερο επίπεδο από την εποχή του Β. Παγκοσμίου Πολέμου. Μπροστά σε αυτά τα δεδομένα, η εφαρμογή από 1ης Ιανουαρίου του 2013 της αλλαγής των φορολογίας σε συνδυασμό με αυτόματη περικοπή δαπανών μπορεί, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται σε έρευνα του ινστιτούτου Brookings, «να εκτροχιάσει την εύθραυστη οικονομική ανάκαμψη της χώρας, την ώρα που η απουσία μιας μακροπρόθεσμης συμφωνίας για τον προϋπολογισμό εμποδίζει την προοπτική ανάπτυξης και απειλεί την φερεγγυότητα των μακροχρόνιων κυβερνητικών προγραμμάτων».
Όλες οι διατάξεις που τίθενται σε εφαρμογή την πρώτη μέρα της νέας χρονιάς, και αφορούν είτε την λήξη φορολογικών ελαφρύνσεων είτε την μείωση κρατικών δαπανών, έχουν στόχο, την μείωση του ελλείμματος κατά 8 τρις δολάρια στα επόμενα 10 χρόνια. Σύμφωνα όμως με την έκθεση της επιτροπής προϋπολογισμού του Κογκρέσου, αν το σώμα (κογκρέσο) δεν αποτρέψει την συγκεκριμένη εφαρμογή, η αμερικανική οικονομία απειλείται εκ νέου με ύφεση. Από την άλλη πλευρά, στο κομμάτι, της εξωτερικής πολιτικής, Κίνα, Ιράν και Συρία βρίσκονται στις πρώτες θέσεις της ατζέντας –χωρίς μεγάλες αποκλίσεις από την μέχρι τώρα αμερικανική στάση- ενώ η επιστροφή των 66,000 στρατιωτών που βρίσκονται στο Αφγανιστάν μέχρι και το τέλος του 2014 φαίνεται να μην είναι χωρίς προβλήματα. Έκθεση της Ομάδας Διαχείρισης διεθνών Κρίσεων διαπίστωσε ότι «η βαθιά διαφθορά και πολιτικές αντιπαραθέσεις στο εσωτερικό της κυβέρνησης Καρζάι δεν δίνει το πρόσφορο έδαφος για την διεξαγωγή προεδρικών εκλογών που ουσιαστικά θα ανοίξουν το δρόμο της επιστροφής των αμερικανών στρατιωτών. Οι προοπτικές για την ομαλή εκλογή, για μετάβαση της εξουσίας και την ανάληψη της ασφάλειας από τις αφγανικές δυνάμεις είναι ισχνές».
Ο JacobKirkegaard, αναλυτής από ινστιτούτο οικονομικών Peterson, θεωρεί ότι «η επανεκλογή Ομπάμα σημαίνει την συνέχιση της αμερικανικής πολιτικής προς την Ευρώπη, για παράδειγμα περιορισμένη δημόσια πίεση σε διμερές επίπεδο και μεγαλύτερη επιρροή των ΗΠΑ να ασκείται μέσω του ΔΝΤ/ /G20 ώστε να αναζητήσουν μέτρα για την αντιμετώπιση των μεγάλων προβλημάτων στην ζώνη του ευρώ, ειδικά στο τραπεζικό. Ως εκ τούτου, δεν είναι τυχαίο ότι ο υπουργός των Οικονομικών Τ. Geithnerέχει αφιερώσει το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου του να μιλάει με τον MarioDraghiστην ευρωζώνη! Δεν προβλέπω κάποια ιδιαίτερη ένταση με την Γερμανία, καθώς θεωρώ ότι η διατλαντική συζήτηση «λιτότητα Vsτόνωση της οικονομίας» είναι περισσότερο μια διαφημιστική εκστρατεία των ΜΜΕ. Η πραγματικότητα είναι ότι ο Ομπάμα και η Μέρκελ έχουν μια στενή σχέση συνεργασίας και μια εγκάρδια προσωπική σχέση, όπως αντικατοπτρίστηκε με το προεδρικό μετάλλιο της Ελευθερίας που παρέλαβε η κα Μέρκελ κατά την διάρκεια της πρώτης θητείας του Μ. Ομπάμα. Επίσης το γεγονός της μη εκλογής του Μιτ Ρόμνεϊ ήταν θετικό για τις διατλαντικές σχέσεις καθ' ότι –αν και δεν γνωρίζουμε τι θα έκανε μια κυβέρνηση Ρόμνεϊ – φαίνεται πιθανό να είχε μια πιο μονομερή αμερικανική εξωτερική πολιτική, μειώνοντας την συμμετοχή των ΗΠΑ στο ΔΝΤ και άλλους πολυμερείς οργανισμούς, μια κίνηση που είναι βέβαιο ότι θα δημιουργούσε προβλήματα στις διατλαντικές σχέσεις».
Αναφορικά με την οικονομική πολιτική στο εσωτερικό, ο δανός αναλυτής στου αμερικανικού ινστιτούτου διατυπώνει την άποψη ότι «Στους επόμενους μήνες το ενδιαφέρον θα εστιαστεί στην εφαρμογή των νομοθετικών διατάξεων από 1ης Ιανουαρίου 2013 και θα (ξανά) ασχοληθούν με το όριο του χρέους. Αυτό θα απαιτήσει εντατικές διαπραγματεύσεις με το Κογκρέσο και σε μεγάλο βαθμό θα χαρακτηριστεί από μικροπολιτικές και πόλεμο νεύρων (κάτι αντίστοιχο που βλέπουμε στην ευρωζώνη). Θεωρώ ότι στο τέλος θα υπάρξει λύση και θα αποφύγουμε την ύφεση το 2013. Ωστόσο χρονικά μπορεί να πάει μετά τον Ιανουάριο του 201, ώστε να υπάρξει μεγαλύτερη πίεση και να αναγκάσει το Κογκρέσο να ψηφίσει. Μακροπρόθεσμα, περιμένουμε η δεύτερη θητεία Ομπάμα να ασχοληθεί με δυο βασικά θέματα στο εσωτερικό, την φορολογική μεταρρύθμιση και την μεταναστευτική πολιτική. Και τα δυο ζητήματα είναι αμφιλεγόμενα, αλλά κυρίως στο δεύτερο, δεδομένου ότι οι ρεπουμπλικάνοι δεν έχουν άλλη επιλογή από το να ταχθούν με την πολιτική Ομπάμα. Σε αντίθετη περίπτωση, θα διακινδυνεύσουν να χάσουν την ψήφο του ισπανόφωνου στοιχείου για γενιές».
Χωρίς σημαντικές αλλαγές στην οικονομική αλλά και εξωτερική πολιτική από την πρώτη θητεία Ομπάμα βλέπει να διαμορφώνεται η επόμενη τετραετία ο ClaudeBarfielfαπό το AmericanEnterpriseInstitute. «Δεν θα δούμε σημαντικές αλλαγές στην οικονομική πολιτική στο εσωτερικό, συγκριτικά με αυτό που είδαμε τα τελευταία δυο χρόνια. Η ίδια πολιτική θεωρώ ότι θα ακολουθηθεί και προς την Ευρώπη, την στιγμή που ο πρόεδρος είναι ο ίδιος. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν επεμβαίνουν στο τι συμβαίνει στην Ευρώπη, λειτουργούν συμβουλευτικά, και είμαι σίγουρος πως θα εξακολουθήσουν να εκφράζουν την άποψή τους. Και στα θέματα της εξωτερικής πολιτικής δεν θα δούμε σημαντικές αλλαγές, με βασικό ζήτημα της συνέχειας άσκησης πίεσης στην Κίνα», λέει χαρακτηριστικά.
Αποκλειστικά για την εξωτερική πολιτική ο ChristopherPreble, αντιπρόεδρος στο πρόγραμμα σπουδών Άμυνας και Εξωτερικής πολιτικής του ινστιτούτου Catoτης Washington, δεν βλέπει μεγάλες διαφορές με το παρελθόν. «Για να είμαι ειλικρινής, δεν περιμένω μεγάλες αλλαγές. Η εξωτερική πολιτική της πρώτης θητείας Ομπάμα αντανακλά μια κάποια προσοχή, σύνεση και επιθυμία να αποφευχθούν νέες εστίες και αποχώρηση των Ηνωμένων Πολιτειών από τους πολέμους που έχουν εμπλακεί. Θα υπάρξει άσκηση πίεσης, ιδίως για την κατάσταση που επικρατεί στην Συρία, αλλά δεν πρέπει να περιμένουμε δραματικές αλλαγές. Οι αμερικανοί δεν θέλουν καμία άλλη επέμβαση, οπότε –πιστεύω- ότι η κυβέρνηση θα συνεχίσει αυτό που έκανε, να ασκεί πίεση στην συριακή κυβέρνηση, προσπαθώντας παράλληλα να πείσει και άλλες χώρες στην περιοχή να έχουν μεγαλύτερο ρόλο στην κατάπαυση της βίας. Το ίδιο και με την Κίνα. Δεν περιμένω μεγάλες αλλαγές από αυτό που έχουμε δει, μέχρι σήμερα. Εκείνο που ίσως δούμε, είναι μια επεξήγηση της συγκεκριμένης πολιτικής που ακολουθείται εκ μέρους των ΗΠΑ. Αναφορικά με τις σχέσεις με την Ευρώπη, το ενδιαφέρον βρίσκεται στην κρίση χρέους που αντιμετωπίζει, στις δυσκολίες που οι διάφορες ευρωπαϊκές χώρες αντιμετωπίζουν σε σχέση με το χρέους τους. Στο θέμα της εξωτερικής πολιτικής θα έβλεπα την επιθυμία εκ μέρους της κυβέρνησης Ομπάμα οι ευρωπαίοι να έχουν μεγαλύτερο ρόλο στο θέμα της ασφάλειας στην περιοχή τους, κάτι που πρακτικά δεν μπορεί να γίνει στο εγγύς μέλλον εξαιτίας της υπάρχουσας οικονομικής κατάστασης».
O RichardWolff, καθηγητής πολιτικής οικονομίας το πανεπιστήμιο NewSchoolτης Νέας Υόρκης θέτει τα πράγματα σε θεωρητικό επίπεδο. «Η μάχη της δεξιάς, της αριστεράς και του κέντρου δίνει το πλαίσιο για την αξιολόγηση της σημασίας της επανεκλογής Ομπάμα. Η επανεκλογή Ομπάμα δείχνει ότι η δεξιά δεν μπόρεσε να ανατρέψει τον μεσαίο χώρο. Πάρα πολλοί ψηφοφόροι απέρριψαν τις αναλύσεις και τα προγράμματα της δεξιάς. Η πλειοψηφία προτίμησε το κέντρο, παρά το γεγονός ότι έχει χάσει την εμπιστοσύνη του σ’ αυτό από το 2008. Η κρίση συνεχίζεται και μπορεί να επιδεινωθεί τον επόμενο χρόνο ή δύο. Η οικονομική ύφεση που βοήθησε να δημιουργηθεί το κίνημα OWS (OccupyWallStreet) έχει μεγαλώσει. Η δεξιά υπέστη μόλις μια ήττα. Η μεσαία τάξη αποδυναμώνεται ακόμη περισσότερο, όσο η οικονομική ανάκαμψη παραμένει κάτι το άπιαστο».
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΕΠΕΝΔΥΤΗΣ 10-11-2012
