- Advertisement -
Tου Roger Cohen / THE NEW YORK TIMES
Η αποτελεσματική διπλωματία, εκείνο το είδος που οδήγησε στη συμφωνία του Νίξον με την Κίνα, στο τέλος του Ψυχρού Πολέμου ή στην ειρηνευτική συμφωνία του Ντέιτον για τη Βοσνία, απαιτεί υπομονή, επιμονή, γνώση, γενναιότητα, διακριτικότητα και τη βούληση για διαπραγμάτευση με τον αντίπαλο. Η εποχή μας, όμως, χαρακτηρίζεται από ανυπομονησία και από απροθυμία για συνομιλία με τα «κακά παιδιά». Τα ανθρώπινα δικαιώματα βρίσκονται στο προσκήνιο, κάτι θετικό χωρίς αμφιβολία, αλλά ο χώρος για ρεαλισμό είναι περιορισμένος.
Η ρεαλπολιτίκ του Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ δεν είναι για τους υπερευαίσθητους.
Υπάρχουν και άλλοι λόγοι που εξηγούν τον θάνατο της διπλωματίας
Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν χάσει τον κυρίαρχο ρόλο τους, χωρίς κάποια άλλη χώρα να πάρει τη θέση τους. Η Αμερική άλλοτε ενθαρρύνει άλλους να παίρνουν την πρωτοβουλία και άλλοτε ανησυχεί για την απώλεια της εξουσίας και του κύρους της. Η Συρία αποτελεί ένα μάθημα για το πώς εξελίσσεται μια κρίση όταν η διπλωματία είναι νεκρή. Η Αλγερία δείχνει πώς πολλαπλασιάζονται τα πτώματα όταν οι συνομιλίες θεωρούνται χάσιμο χρόνου.
Η βία, την οποία κάποτε αντιμετώπιζε με επιτυχία η διπλωματία, έχει αλλάξει μορφή. Σημειώνεται λιγότερο μεταξύ κρατών και περισσότερο ανάμεσα σε κράτη και τρομοκράτες. Το αποτέλεσμα είναι να αποχωρούν από το τιμόνι οι επαγγελματίες διπλωμάτες και να παίρνουν τη θέση τους ο Στρατός και η CIA.
Η ίδια η λέξη «διπλωματία», μαζί με όσα τη συνοδεύουν – συμβιβασμοί, παραχωρήσεις, συμφωνίες – δεν είναι πια της μόδας στην Ουάσιγκτον. Οι εκλεγμένοι αξιωματούχοι προτιμούν την αποφασιστικότητα, τη σύγκρουση και την αδιαλλαξία.
Οπως επισημαίνει ο Στίβεν Χάιντς, πρόεδρος του Rockefeller Brothers Fund, «όταν η εγχώρια πολιτική οδηγεί σε πόλωση και παράλυση, οι επιπτώσεις στη διπλωματία είναι επιβαρυντικές». Ως παραδείγματα χρησιμοποιεί την Κούβα και το Ιράν. Αλλά υπάρχει και η περίπτωση του Ισραήλ και των Παλαιστινίων. Ολα αυτά τα ζητήματα της εξωτερικής πολιτικής αντιμετωπίζονται πλέον λιγότερο ως διπλωματικές προκλήσεις και περισσότερο ως ευκαιρίες οικοδόμησης εγχώριου πολιτικού κεφαλαίου.
Αυτό λοιπόν που θα ήθελα από τον Μπαράκ Ομπάμα στη δεύτερη θητεία του είναι μια νέα εποχή διπλωματίας. Ετσι, για να αποδείξει ότι το άξιζε εκείνο το Νομπέλ Ειρήνης. Είναι αλήθεια, βέβαια, ότι οι διπλωμάτες κάνουν αρκετά σημαντικά πράγματα στον κόσμο, όπως το άνοιγμα της Βιρμανίας ή η διαπραγμάτευση με τη Μουσουλμανική Αδελφότητα στην Αίγυπτο. Ο Ομπάμα δεν είχε όμως τη μεγάλη επιτυχία. Εχει μπροστά του τώρα τέσσερα χρόνια για να την εξασφαλίσει.
Η σοβαρή διπλωματία δεν γίνεται με φίλους. Γίνεται με τύπους σαν τους Ταλιμπάν, τους αγιατολάχ και τη Χαμάς.Προϋποθέτει ότι για να κερδίσεις αυτό που θέλεις, πρέπει κάτι να δώσεις. Οπως το είχε θέσει ο Νίξον, όταν αναζητούσε κοινά σημεία με την κομμουνιστική Κίνα: τι θέλουμε εμείς, τι θέλουν αυτοί, τι θέλουμε και οι δύο.
- Advertisement -
