Γεωστρατηγική αξία της Ελλάδός, δυνατότητες και αδυναμίες

- Advertisement -

Του Αντιναυάρχου Γρ. Δεμέστιχα ΠΝ, Επίτιμου Αρχηγού Στόλου

«Ο ισχυρός επιβάλλει ότι του επιτρέπει η δύναμίς του και ο ασθενής παραχωρεί ότι του επιβάλλει η αδυναμία του»

Θουκυδίδης

Η γεωστρατηγική αξία της Ελλάδος σε συνδυασμό με τις γεωπολιτικές εξελίξεις στην ΝΑ Μεσόγειο, είναι εξαιρετικά σημαντική λόγω της μοναδικής σπουδαιότητος ορισμένων στοιχείων του Ελληνικού χώρου που συνοπτικά παρατίθενται:

• Ο Ελληνικός χώρος αποτελεί τον συνδετικό κρίκο μεταξύ των χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, της Μαύρης Θάλασσας, της Μέσης Ανατολής και της Βορειοανατολικής Αφρικής και συνεπώς αποτελεί στρατηγική επιλογή για την εξυπηρέτηση των οικονομικών και γεωπολιτικών διεθνών συμφερόντων.

• Από τον χώρο αυτό περνούν οι βασικές γραμμές επικοινωνιών για την μεταφορά υλικών, εφοδίων, ενισχύσεων και ενέργειας προς και από τις χώρες και τις ενεργειακές πηγές της Μαύρης Θάλασσας, του Καυκάσου, της Κασπία και της Μέσης Ανατολής, τις χώρες της Δύσης και μέσω του Σούεζ, τις χώρες της ΝΔ Ασίας. Ιδιαίτερης γεωστρατιγικής σημασίας χαρακτηριστικό του χώρου αυτού είναι η κεντρική θέση του Αιγαίου με τα νησιά του και την Κρήτη που παρέχει την δυνατότητα ευχερούς και ουσιαστικού ελέγχου όλων των ανωτέρω γραμμών επικοινωνίας.

• Είναι περιοχή στην οποία είναι δυνατή η εκτέλεση αεροναυτικών ασκήσεων και επιχειρήσεων και η προβολή ισχύος στην ξηρά με κατεύθυνση προς τις πιθανές ή ήδη υπαρκτές περιοχές κρίσεων της Μ. Ανατολής, της Β. Αφρικής αλλά και των Βαλκανίων, ενώ μπορεί να δημιουργήσει μία ζώνη ανάσχεσης (Buffer Zone) μεταξύ των ακτών της ΒΑ Αφρικής και της Ευρώπης.

• Ο άξων Ελλάδος-Κύπρου-Ισραήλ και των φιλοδυτικών χωρών της Μ. Ανατολής, υποκαθιστά τις βάσεις του ΝΑΤΟ στην Τουρκία, για επεμβάσεις που αφορούν την εξάρθρωση της τρομοκρατίας ή πολεμικές επεμβάσεις ως απεδείχθη στους δύο πολέμους εναντίον του Ιράκ.

• Η ελληνική οικονομία ακόμα και μετά την οικονομική κρίση του 2009 σε σύγκριση με τους βορείους γείτονές της υπερέχει, παρά τις σοβαρές δαπάνες για την ασφάλεια που επιβάλλει η θέση της στην περιφέρεια της ΕΕ, σε συνδυασμό με τις απειλές που αντιμετωπίζει και το παγκόσμιο κλίμα ανασφάλειας, μετά την τρομοκρατική επίθεση κατά των ΗΠΑ την 11-9-2001 και με την επακολουθήσασα αντιτρομοκρατική εκστρατεία. Η οικονομία παρά τα όποια προβλήματά και υστερήσεις σύγκλισης προς τους μέσους όρους της ΕΕ, επιτρέπει στην Ελλάδα να καλύπτει τις δαπάνες των (έναντι των γειτόνων της ) μέτρων ασφαλείας της, με εξαίρεση βέβαια την Τουρκία που οι αμυντικές της δαπάνες ξεπερνούν τις οικονομικές της δυνατότητες, αλλά αυξάνουν την εθνική της ισχύ.

• Διαθέτει αξιόλογες Ένοπλες Δυνάμεις και γενικότερα Δυνάμεις Ασφαλείας που της προσδίδουν αυξημένο ειδικό βάρος στα πλαίσια του ΝΑΤΟ. Η αποτρεπτική τους ισχύς είναι ικανή με σαφή υπεροχή έναντι των γειτόνων της πλην τους Τουρκίας και η οποία αναμένεται να ενισχυθεί περαιτέρω μετά την ολοκλήρωση των σε εξέλιξη αναδιοργάνωσης και εκσυγχρονισμού των Ενόπλων Δυνάμεων μέτρων.

• Η Οικουμενικότης του Ελληνισμού που υπάρχει και εκφράζεται με τον Ελληνισμό της διασποράς, την Ελληνορθόδοξη Εκκλησία και τις σχέσεις της με την Ορθοδοξία παγκοσμίως καθώς και την αναγωγή στις αρχαιοελληνικές και βυζαντινές καταβολές και κληρονομιές, αποτελούν σημαντικό στοιχείο ισχύος. Ο Ελληνισμός της διασποράς και η Ορθοδοξία είναι στοιχεία ζώντα και μπορούν να έχουν σημαντική εισφορά.

• Η γεωστρατηγική θέση της Ελλάδος αναβαθμίζεται περαιτέρω την παρούσα περίοδο, με την μετατόπιση του βασικού προσανατολισμού της διεθνούς ασφάλειας από τις σχέσεις Ανατολής-Δύσης που ίσχυαν τις προηγούμενες δεκαετίες στις σχέσεις Δύσης-Ισλαμικών χωρών. Αυτό που συνήθως ακούγεται, προβάλλεται και τυγχάνει υπερβολικής εκμετάλλευσης, ότι δηλαδή η Τουρκία έχει ιδιαίτερη στρατηγική σημασία, παρ΄ όλον ότι είναι ακριβές, δεν σημαίνει ότι η στρατηγική αξία της Ελλάδος είναι μειωμένη αρκεί αυτή να προβάλλεται και να γίνεται η κατάλληλη εκμετάλλευσή της (όπως π.χ. σωστά έγινε με τα γεγονότα Ισραήλ-Χεζμπολάχ στον Λίβανο τον Αύγουστο του 2006), σε συνδυασμό με την προώθηση των Ελληνικών Εθνικών Στόχων και την υποστήριξη των Εθνικών Συμφερόντων.

• Η Ελλάδα ως μέλος του ΟΗΕ και ΟΑΣΕ, πλήρες μέλος της ΕΕ και του ΝΑΤΟ και μέλος Διεθνών Οργανισμών, έχει λόγο και ψήφο σε όλους αυτούς τους οργανισμούς, οφείλει να έχει ρόλο και απαιτήσεις, και παράλληλα μπορεί να υπερασπιστεί κοινά συμφέροντα και προωθήσει τους στόχους της, σύμφωνα με τις αρχές του διεθνούς δικαίου, τις συνθήκες και τις συμφωνίες. Το λιγότερο που μπορεί να περιμένει η Ελλάδα είναι η εφαρμογή όλων των διεθνών συμφωνιών, καθώς και εκείνων που έχει συνάψει με τους εταίρους της για την διασφάλιση των δικαιωμάτων της.

• Η εκτεταμένη περιβάλλουσα θαλάσσια περιοχή, που σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο Θαλάσσης, αποτελεί είτε χωρικά ύδατα, είτε υφαλοκρηπίδα-Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ), αποτελεί παράγοντα για ανάπτυξη της οικονομίας και της χώρας με την εκμετάλλευση των ενεργειακών κοιτασμάτων, της αλιείας και άλλων πλουτοπαραγωγικών πηγών. Συγχρόνως όμως δημιουργείται η υποχρέωση για την διάθεση καταλλήλων μέσων προς επιτήρηση και έλεγχο των εκτεταμένων αυτών περιοχών.

Κατωτέρω θα εκτεθούν οι τομείς οι οποίοι εκτιμάται ότι προσφέρονται για εκμετάλλευση, καθώς και οι σχετικές δυνατότητες:

• Το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι κράτος μέλος της ΕΕ αλλά και παλαιό μέλος του ΝΑΤΟ, το οποίο δια λόγων κι έργων σέβεται τις διεθνείς υποχρεώσεις, ουδένα απειλεί και ουδέν πέραν των κατοχυρωμένων δικαιωμάτων της απαιτεί, την κάνει να είναι εκ των πραγμάτων ο καλύτερος σύνδεσμος της Δύσης (ΝΑΤΟ-ΕΕ) με τις χώρες του πρώην Συμφώνου της Βαρσοβίας και κυρίως τις αμέσως γειτονικές της. Όλα αυτά της δίνουν το δικαίωμα άλλα της δημιουργούν και την υποχρέωση να αναλάβει ενεργό σταθεροποιητικό ρόλο στην ευρύτερη περιοχή, κύριο ρόλος στη διαμόρφωση της Βαλκανικής πολιτικής της ΕΕ καθώς και πρωτεύοντα ρόλο στη διαμόρφωση και υλοποίηση της Μεσογειακής πολιτικής στην ΝΑ Μεσόγειο σε συνδυασμό με άλλες χώρες που θα την ασκήσουν αλλά και με τα Εθνικά Συμφέροντα της χώρας.

• Η Ελλάδα με την Ελληνορθόδοξη θρησκεία της και τον πολιτισμό της, λόγω θέσεως, ιστορικών σχέσεων και δεσμών αλλά και ευχερούς επικοινωνίας με όλα τα κράτη της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής, ένωσε την Δύση με τον Ισλαμικό κόσμο αυτών των περιοχών. Το ίδιο μπορεί να κάνει και τώρα όταν μάλιστα η αντιπαράθεση της Δύσης, ειδικότερα των ΗΠΑ, με το Ισλάμ οδηγείται σε επικίνδυνες καταστάσεις. Εκ των πραγμάτων η Ελλάδα, παρ΄ ότι μικρή χώρα, έχει περιθώρια μεγάλου και βαρύνοντος λόγου, αρκεί να επιτύχει να μην αποτελεί, η ίδια πηγή και κέντρο προβλημάτων. Η επαπειλούμενη επέκταση και επίταση της σύγκρουσης ΗΠΑ-Αραβοϊσλαμικού φανατισμού και το Παλαιστινιακό πρόβλημα, επιβάλλουν επίσπευση των κατευναστικών επιδιώξεων και κινήσεων στις οποίες  Ελλάδα δεν μπορεί να είναι απούσα, διότι η όποια βραδύτητα εκδήλωσης και απόδοσης θα προκαλέσει άλλες υποβόσκουσες και λανθάνουσες εστίες κρίσεων και συγκρούσεων. Πάντως η αναπτυσσομένη Ελληνοϊσραηλινή συνεργασία θα πρέπει  να προβάλλεται ως αναγκαία για θέματα αντιμετωπίσεως της Τουρκικής απειλής και ότι δεν στρέφεται εναντίον του Αραβικού κόσμου και των Μουσουλμανικών κρατών.

• Η Ελλάδα έχει την δυνατότητα καλύτερης επικοινωνίας με τους ομοδόξους της Ανατολικούς.

• Ο Ελληνισμός της διασποράς, με την ισχυρή δύναμη και επιρροή που διαθέτει, οργανωμένος και σωστά ενημερωμένος, μπορεί να πιέσει και να απαιτήσει, ακόμη και να επιβάλλει ελληνικές θέσεις.

• Ορισμένες συγκεκριμένες περιοχές της Ελλάδας, ιδιαιτέρου ενδιαφέροντος, είτε λόγω της σημαίνουσας γεωστρατηγικής τους θέσης, είτε λόγω των δυνατοτήτων χρησιμοποίησής τους και των διευκολύνσεων που παρέχουν σε διμερές (ΗΠΑ) ή συμμαχικό (ΝΑΤΟ) επίπεδο θα πρέπει να τύχουν κατάλληλης εκμετάλλευσης, με προσεκτική όμως προβολή, δια την μέχρι τώρα και συνεχιζόμενη εξαιρετικά σημαντική και αναντικατάστατη συμβολή τους (π.χ. Κρήτη) στις επιχειρήσεις των στη Μέση Ανατολή.

• Συνεργασία με την Ρώσική Ομοσπονδία, Βουλγαρία και Παρευξείνιες χώρες, με ανάλογα ανταλλάγματα, ώστε τα ενεργειακά και μεταφορικά δίκτυα από τις χώρες των ενεργειακών πόρων Κασπίας-Καυκάσου να δρομολογηθούν και μέσω Ελλάδος προς την Δυτική Ευρώπη ως η πλέον οικονομο-τεχνικά συμφέρουσα λύση.

Αν και οι δυνατότητες της Ελλάδος είναι πολλές και σημαντικές εν τούτοις υπάρχουν και σοβαρές αδυναμίες που θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ώστε να ελαττώνονται οι δυσμενείς επιδράσεις.

[…]Και το παρόν κεφάλαιο κλείνει με τα εξής συμπεράσματα:

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

• Η γεωστρατηγική θέση της Ελλάδος είναι σημαντική και η προβολή της δίδει στη χώρα σημαντικά πλεονεκτήματα.

• Η συμμετοχή της χώρας σε Διεθνείς Οργανισμούς και κυρίως στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ, της δίνουν το δικαίωμα να αναπτύσσει πρωτοβουλίες και να μετέχει σε αποφάσεις που αφορούν τις περιοχές ενδιαφέροντός της.

• Η δυνατότης προσεγγίσεως της ανά τον κόσμο Ορθοδοξίας αλλά και ο Ελληνισμός της διασποράς, δύναται να χρησιμοποιηθούν στην προβολή των Ελληνικών δικαιωμάτων.

• Οι παραδοσιακά καλές σχέσεις με τον Αραβικό κόσμο και Μουσουλμανικές χώρες, επιτρέπουν στην Ελλάδα να προωθεί τα συμφέροντά της και να προσεταιρίζεται συμμάχους για την προάσπιση των δικαιωμάτων της.

• Η εκτεταμένη θαλάσσια περιοχή που περιβάλλει την Ελλάδα αποτελεί πηγή πλούτου αλλά και δημιουργεί υποχρεώσεις για θέματα επιτηρήσεως και ελέγχου.

• Ο άξων Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ είναι σημαντικός για τις Δυτικές χώρες και κυρίως τις ΗΠΑ, διότι δύναται να υποκαταστήσει τις βάσεις του ΝΑΤΟ στην Τουρκία για επεμβάσεις σε περιοχές της ευρύτερης Μέσης Ανατολής.

• Λόγω των καλών σχέσεων με τον Αραβικό κόσμο και τα Μουσουλμανικά κράτη η αναπτυσσομένη συνεργασία  με το Ισραήλ θα πρέπει να προβάλλεται ως αναγκαία για θέματα αντιμετωπίσεως της τουρκικής απειλής.

• Σοβαρά θέματα που πρέπει να απασχολούν την Ελλάδα είναι η υπογεννητικότης που έχει ως αποτέλεσμα την μείωση και γήρανση του πληθυσμού και η λαθρομετανάστευση που αλλοιώνει τον κοινωνικό ιστό της χώρας.

- Advertisement -