Συνέντευξη της Reva Bhalla, αντιπροέδρου του τμήματος παγκοσμίων αναλύσεων της αμερικανικής εταιρίας πληροφοριών Stratfor.
Της Δέσποινας Συριοπούλου/ Επενδυτής 21 Σεπτεμβρίου
Την αδυναμία εφαρμογής της ρωσικής πρότασης για την δέσμευση και καταστροφή των συριακών χημικών όπλων υπογραμμίζει σε συνέντευξη της στον "Ε", η Reva Bhalla, αντιπρόεδρος του τμήματος της παγκόσμιας ανάλυσης της αμερικανικής εταιρίας πληροφοριών Stratfor, τονίζοντας ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεδομένου ότι δεν έχουν εγκαταλείψει το σχέδιο περιορισμένης επέμβασης στην Συρία, χρειάζεται να περιορίσουν το χτύπημα στο βαθμό που δεν θα προκαλέσει την διάλυση του καθεστώτος.
Σύμφωνα με την αμερικανίδα αναλύτρια, η ρωσική πρόταση αποτελεί αποτέλεσμα διαπραγματεύσεων μεταξύ Μόσχας και Ουάσινγκτον πριν ξεσπάσει η τελευταία κρίση στην Συρία, ενώ τοποθετεί την βαθύτερη αιτία της αμερικανο-ρωσικής έντασης στην προσπάθεια των Ηνωμένων Πολιτειών να αποκτήσουν επιρροή στις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, εκεί όπου η Ρωσία προσπαθεί να ανοικοδομήσει τους δεσμούς της. Αναφορικά με τις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, με επίκεντρο την Συρία, ζοφερό περιγράφει το μέλλον της η Reva Bhalla, διατυπώνοντας την άποψη ότι ο κατακερματισμός της Συρίας θα παρασύρει και τον Λίβανο σε μια εκ νέου εμφύλια διαμάχη, αναζωπυρώνοντας τις διαμάχες μεταξύ σιιτών και σουνιτών στο Ιράκ, ενώ στο παρόν σκηνικό η Ελλάδα και η Κύπρος δεν μπορούν να διαδραματίσουν κάποιο -σταθεροποιητικό- ρόλο, λόγω των οικονομικών προβλημάτων που ταλανίζουν τις δυο χώρες.
Ακολουθεί η συνέντευξη
Θεωρείτε ότι ο πρόεδρος Ομπάμα έχει το περιθώριο πολιτικών ελιγμών, ώστε να κερδίσει χρόνο και να αποφύγει την χρήση βίας (διατηρώντας παράλληλα το προφίλ του προέδρου που εργάζεται για την ειρήνη) ή είναι αναγκασμένος τελικά να προχωρήσει -έστω και με μικρής ισχύος- σε μια επίθεση εναντίον της Συρίας, ώστε να σώσει το προφίλ του Λευκού Οίκου και το δικό του;
Για τον Ομπάμα, η επιλογή ενός στρατιωτικού χτυπήματος δεν έχει φύγει ακόμα από το τραπέζι. Προσπαθεί να αποδείξει τόσο στους συμμάχους των Ηνωμένων Πολιτειών, όσο και στους αντιπάλους τους ότι τα αμερικανικά τελεσίγραφα έχουν πραγματικά την ανάλογη βαρύτητα. Εάν αποτύχει η διπλωματική πρόταση (και υπάρχουν σοβαροί, υλικοτεχνικοί και πολιτικοί περιορισμοί που πρέπει να ληφθούν υπ' όψιν), τότε αντιμετωπίζει την αναπόφευκτη επιλογή του να προχωρήσει σε ένα χτύπημα χωρίς την πλήρη υποστήριξη του Κογκρέσου. Ποιος θα είναι ο στόχος του χτυπήματος αποτελεί ένα ουσιώδες ερώτημα, –oΟμπάμα δεν θα κερδίσει καθόλου σε αξιοπιστία, βομβαρδίζοντας με έναν ασθενές χτύπημα άδεια πεδία (επιφέροντας ένα αποτέλεσμα, όπως το τσίμπημα μιας καρφίτσας), αλλά αν αναβαθμίσει την επιχείρηση, χτυπώντας τα συμβατικά αεροπορικά μέσα του Ασάντ, πρέπει να είναι πολύ προσεκτικός ώστε να μην προχωρήσει τόσο πολύ, ώστε να υπάρξει κίνδυνος πτώσης του καθεστώτος.
Πώς σχολιάζετε, βάση των πληροφοριών σας, την ρωσική πρότασης; Μπορεί η συγκεκριμένη πρόταση να ήταν αποτέλεσμα μυστικής διπλωματίας μεταξύ του Μπαράκ Ομπάμα και του Βλαντιμίρ Πούτιν;
Δεν έχω αμφιβολία ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ρωσία έχουν συζητήσει την διασφάλιση (σ.σ. της παράδοσης) των συριακών χημικών όπλων σε προηγούμενες διαπραγματεύσεις, πριν ακόμα ξεσπάσει η τελευταία κρίση. Ωστόσο, το τάιμινκ της πρότασης Πούτιν ήταν κρίσιμο. Έκοψε την ορμή της προσπάθειας του αμερικανού προέδρου να κερδίσει την στήριξη του κογκρέσου για το χτύπημα. Η ίδια η πρόταση (σ.σ. είναι) υπερβολικά φιλόδοξη και ίσως μη ρεαλιστική, αν σκεφτεί κανείς την υλικοτεχνική υποδομή που συνεπάγεται. Είναι μια επιχείρηση για την διασφάλιση περίπου 1000 μετρικών τόνων χημικών όπλων σε 50 πόλεις της Συρίας, πολλές από τις οποίες εξακολουθούν να είναι ενεργές ζώνες μάχης: ποιος θα είναι μέλος της επιχείρησης προκειμένου να διασφαλιστεί η ασφάλεια των επιθεωρητών του ΟΗΕ (ποια χώρα είναι πρόθυμη να βάλει στρατό στο συριακό έδαφος;) ποια μέλη του ΟΗΕ θα προσφέρονταν εθελοντικά να δουλέψουν για αυτό το σκοπό, δεδομένου του υψηλού κινδύνου και της λαϊκής αντίδρασης που θα είχαν να αντιμετωπίσουν από το εσωτερικό των χωρών τους, πώς επιβεβαιώνονται οι πληροφορίες ότι οι Σύριοι δίνουν τις τοποθεσίες με τα αποθέματα των χημικών όπλων, και πώς αυτά θα καταστραφούν; Η εξουδετέρωση των χημικών όπλων είναι μια μακρά, περίπλοκη και εκτεθειμένη σε πολλούς κινδύνους διαδικασία. Αυτό απαιτεί τουλάχιστον εκατοντάδες τεχνικούς, οι οποίοι πρέπει να προστατεύονται. Μπορείτε να στοιχηματίσετε ότι ο συριακός στρατός δεν πρόκειται να είναι η καλύτερη προστασία τους. Θα αποτελέσουν στόχο των αντικαθεστωτικών. Αποκλείεται να υπάρξει κατάπαυση του πυρός, η οποία θα διαρκέσει μήνες, όσο και αυτή η διαδικασία.
Το πρόβλημα της Συρίας έχει αναδείξει την ένταση που υπάρχει μεταξύ Ρωσίας και Ηνωμένων Πολιτειών. Ποια νομίζετε ότι είναι τα ουσιώδη ζητήματα πίσω από αυτή την ένταση; Με άλλα λόγια, είναι θέμα απλώς της πολιτικής των ρώσων και η επίδειξη δύναμης, είναι η προσπάθεια αναδιάταξης και ξαναμοιράσματος των σφαιρών επιρροής, είναι τα ενεργειακά κοιτάσματα (φυσικό αέριο-πετρέλαιο-νερό), είναι το μερίδιο της πίτας στις νέες χώρες που θα προκύψουν από τον χάρτη που σχηματίζεται στην νέα μέση ανατολή ή κάτι άλλο που ακόμα δεν μπορούμε να δούμε?
Πράγματι, η συριακή κρίση συνδέεται με μια πολύ ευρύτερη αντιπαράθεση μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ρωσίας. Αυτή η αντιπαράθεση περιστρέφεται γύρω από το ερώτημα του αν οι Ηνωμένες Πολιτείες θα σεβαστούν και δεν θα παρεμβαίνουν στην περιφέρεια της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, όπου η Ρωσία κινείται ενεργά για την ανοικοδόμηση της επιρροής της. Και εδώ έρχεται να ενταχθεί το θέμα για την αντιπυραυλική ασπίδα, η συνθήκη για τις συμβατικές ένοπλες δυνάμεις την Ευρώπη, η αμερικανική στήριξη για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Συρία, κλπ. Οι σχέσεις της Ρωσίας με την Συρία και το Ιράν αποτελούν το "ατού" της στην ευρύτερη διαπραγμάτευση με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Είναι γνωστό ότι στις τάξεις των αντικαθεστωτικών μάχονται και ένοπλοι πυρήνες που συνδέονται με την Αλ Κάιντα, άμεσα ή έμμεσα. Πώς είναι δυνατό οι ΗΠΑ που έχει κηρύξει τον πόλεμο αναντίον της Αλ Κάιντα, να θέλουν να συνεργαστούν σε μια ενδεχόμενη επίθεση εναντίον του Άσαντ, στο πλευρό αυτών των αντικαθεστωτικών ομάδων οι οποίες είτε συνδέονται με την Αλ Κάιντα, είτε διοικούνται απευθείας από την Αλ Κάιντα;
Ακριβώς γι' αυτό οι Ηνωμένες Πολιτείες θα προσπαθήσουν να διασφαλίσουν ότι μια στρατιωτική επιχείρηση στην Συρία δεν θα διαλύσει το καθεστώς. Δεν διαθέτουν κάποια αξιόπιστη εναλλακτική στο καθεστώς Ασάντ, αλλά και δεν θέλουν να μάθουν ποιος θα αναδυθεί από το χώρο των αντικαθεστωτικών να προσπαθήσει και να ηγηθεί της κυβέρνησης, όταν το τοπίο κυριαρχείται από όλο και περισσότερους τζιχαντιστές.
Πότε θεωρείτε ότι θα μπορούσε να υπάρξει μια τελική διαμόρφωση στο πρόβλημα με την Συρία. Δηλαδή, θα προκύψουν τελικά δυο νέα κράτη ένα για τους Σουνίτες και ένα για τους Σιίτες; ή η παγκόσμια κοινότητα θα καταφέρει να συνετίσει το καθεστώς Άσαντ;
Η Συρία είναι ήδη κατακερματισμένη και θα παραμείνει έτσι ακόμα… Θα πάρει ένα σημαντικό χρονικό διάστημα προτού μια σέκτα ή μια φατρία εντός της σέκτας καταφέρει να πάρει την εξουσία ολόκληρης της χώρας, αν και όταν ο Ασάντ πέσει. Ο κατακερματισμός της Συρίας θα παρασύρει και τον Λίβανο, ο οποίος θα εισέλθει ξανά σε εμφύλια διαμάχη και θα αναζωπυρώσει την αντίσταση των Σουνιτών εναντίον της κυρίαρχης σιιτικής κυβέρνησης στο Ιράκ.
Η κατάσταση στην Μέση Ανατολή δείχνει να σχηματοποιεί ένα νέο χάρτη. Μια νέα Μέση Ανατολή, όπως την είχε προαναγγείλει το 2006 η Κοντολίζα Ράις. Σε αυτή την νέα κατάσταση ποιο ρόλο βλέπετε να διαδραματίζει η Κύπρος, η Ελλάδα και το Ισραήλ. Σας ρωτώ, και λόγω της συμφωνίας που έχει προκύψει μεταξύ των τριών αυτών χωρών.
Οι τεταμένες σχέσεις του Ισραήλ με την Τουρκία έχουν οδηγήσει στον επαναπροσδιορισμό των σχέσεών του στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά αυτή η τριμερής συνεργασία δεν μπορεί να επηρεάσει πολύ από μόνη της. Η ενέργεια θα προΐσταται στην συνεργασία των τριών κρατών, αλλά το Ισραήλ εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σημαντικούς πολιτικούς και υλικοτεχνικούς περιορισμούς στην ανάπτυξη των κοιτασμάτων του και στην παράδοση στις εξωτερικές αγορές. Η Ελλάδα και η Κύπρος θα είναι περισσότερες απασχολημένες με την οικονομική κρίση που αντιμετωπίζουν, παρά από το να διαδραματίσουν έναν σημαντικό ρόλο στην Μέση Ανατολή. Το Ισραήλ, αντιμετωπίζοντας αβεβαιότητα σε όλα τα σύνορά του, θα συνεχίσει να εξαρτάται από τις Ηνωμένες Πολιτείες, ως τον κύριο εξωτερικό προστάτη του και θα εστιάσει τις προσπάθειές του στην διατήρηση του χασεμίτικου καθεστώτος στην Ιορδανία και του στρατού στην Αίγυπτο. Το Ισραήλ και η Τουρκία δεν θα έχουν φιλικές σχέσεις για κάποιο διάστημα ακόμα, αλλά αυτό δεν θα τις εμποδίσει να συνεργάζονται -όπου απειλούνται- για θέματα αμοιβαίας ασφάλειας στην περιοχή.
