Γράφει ο Μητροπολίτης Αμβρόσιος
Την επέτειο ετίμησε με την παρουσία του ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών καί πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερώνυμος. Παρέστησαν επίσης οι Σεβασμιώτατοι Μητροπολίτες Ναυπάκτου κ. Ιερόθεος, Βρεσθένης κ. Θεόκλητος και Κορίνθου κ. Διονύσιος. Επίσης και ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Διαυλείας κ. Γαβριήλ, Αρχιγραμματεύς της Ιεράς Συνόδου.
Μετά τήν τέλεση του Μνημοσύνου στον Τόπο της Θυσίας ο Δήμαρχος Καλαβρύτων κ. Γεώργιος Λαζουρᾶς, Δικηγόρος, σε ειδική Τελετή ανακήρυξε τον Μακαριώτατος Αρχιεπισκοπο κ. Ιερώνυμο Επίτιμο Δημότη της πόλεως των Καλαβρύτων.
Κατά τήν διάρκεια του Γεύματος, το όποίον ακολούθησε και το οποίον παρέθεσεν ο κ. Δήμαρχος Καλαβρύτων, είχα τήν ευκαιρία να παρουσιάσω ένα Απολογιμσό της ταπεινής προσφοράς μου πρός τόν μαρτυρικό Τόπο των Καλαβρύτων καί όσα συνδέονται με την τραγική Επέτειο της 13ης δεκεμβρίου 1943. Ταύτα εθεώρησα χρέος μου να καταχωρίσω και εδώ, ώστε να υπάρχει μια ιστορική καταγραφή της προσφοράς της τοπικής μας Εκκλησίας ειδικά ως πρός τήν Επέτειο της καταστροφής, Τρία πράγματα είναι αξιοσημείωτα.
- Η ανακάλυψη, διάσωση στο Εκκλησιαστικό μας Μουσείο και εκτύπωση της πρώτης γραπτής μαρτυρίας για τα τραγικά γεγονότα της 13ης Δεκεμβρίου 1943. Είναι η Έκθεση, την οποίαν συνέταξε μόλις λίγες ημέρες αργότερα, δηλ. στις 30 Δεκεμβρίου 1943 ο τότε Επιθεωρητής Στοιχειώδους Εκπαιδεύσεως Θεόδωρος Παπαβασι-λείου και την οποίαν απέστειλε προς κάποιον Οργανισμόν, υποθέτω προς τον Ε.Ε.Σ. Το κείμενο ανακάλυψε η ελαχιστότης μου στο αρχειακό υλικό του αειμνήστου Θεοδώρου Μερτικοπούλου, επί δεκαετίες Γενικού Διευθυντού του Υπουργείου Οικονομικών.
ΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ». Εξεδόθη επίσης και σε 2η Έκδοση σε αυτοτελή μετάφραση στα Γερμανικά.
- Ηκαταγραφή σε βίντεο-ταινία, με την επιστασία του Νέστορα Μάτσα της μαρτυρίας Καλαβρυτινών, οι οποίοι τελικά διεσώθησαν από την χαριστική βολή και επέζησαν, για τα γεγονότα της τραγικής εκείνης ημέρας! Προλάβαμε και καταγράψαμε την μαρτυρία τους! Σήμερα ουδείς εξ αυτών ευρίσκεται στη ζωή. Η καταγραφή έγινε, κατόπιν παρακλήσεώς μας, με την ευγενή επιχορήγηση του αειμνήστου Δημητρίου Τούζιου, Μεγάλου Ευεργέτου της Επαρχίας Καλαβρύτων.
- Η επιτυχία της ιδέας, ότι «Μνήμη και Λήθη συνυφαίνουν την Ιστορία»! Δεν
λησμονούμε τα παθήματά μας, αλλά συγχωρούμε και πορευόμεθα μπροστά! Στα πρώτα χρόνια της ποιμαντικής μας διακονίας (η ανάληψη της ποιμαντορικής μας ευθύνης ως Μητροπολίτου της Επαρχίας έγινε την 19ην Νοεμβρίου 1978) ακόμη και η λέξη Γερμανός ή Γερμανία ξεσήκωναν τάραχο στις ψυχές των ανθρώπων. Κάθε τι το Γερμανικό ήταν απαράδεκτο στην μαρτυρική αυτή πόλη. Εμείς, πνευματικός Πατήρ της Επαρχίας, προσπαθήσαμε να λειώσουν οι πάγοι, να μαλακώσουν οι καρδιές των ανθρώπων, να συγχωρήσουμε τους εχθρούς μας και να δώσουμε τα χέρια, ώστε ο τόπος να πάει λίγο μπροστά. Αποτέλεσμα αυτής της προσπαθείας ήταν, ότι τελικά ο τότε Δήμαρχος των Καλαβρύτων Πάνος Πόλκας, σφοδρός πολέμιος της ιδέας μας, την Κυριακή 2 Αυγούστου 1983 να παραθέσει γεύμα στο σπίτι του στον εν Αθήναις κατά την εποχή εκείνη Dr. Helmut Sigrist, Πρέσβυ της Δυτικής Γερμανίας! Αργότερα, stiw 4 April;ioy 2000, ο Πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας Dr. JohannesRauπραγματοποιούσε επίσημη επίσκεψη στα μαρτυρικά Καλάβρυτα. Τέλος ο εκάστοτε εν Αθήναις Πρέσβυς της Γερμανίας κάθε χρόνο στις 13 Δεκεμβρίου καταθέτει στεφάνι στον Τόπο της Θυσίας και παρακάθεται στο Επίσημο Γεύμα ως Προσκεκλημένος του Δημάρχου Καλαβρύτων.
