Φωτογραφικό υλικό από την Ημερίδα με θέμα: «Ποντιακή χορευτική παράδοση και ενδυμασία» που πραγματοποιήθηκε στο Κιλκίς
Μυροφόρα E. Ευσταθιάδου – "Η ποντιακή ταυτότητα σε Ελλάδα και Τουρκία μετά τη συνθήκη της Λωζάννης"
Οι μυστικοί κώδικες συμβίωσης χριστιανών και μουσουλμάνων χάνονται και η κοινή ποντιακή ταυτότητα των κατοίκων του Πόντου διασπάται σε δύο μέρη, με τη συνθήκη της Λωζάννης. Οι Έλληνες του Πόντου, ερχόμενοι στην Ελλάδα, φέρνουν τη δική τους πολιτισμική παραλλαγή. Βρίσκονται, όμως, αντιμέτωποι με το αντιπροσφυγικό κλίμα και ανατρέχουν στην πολιτισμική τους κληρονομιά, ως μέσου αυτοάμυνας, αλλά και ως βάλσαμο στη νοσταλγία της ιστορικής πατρίδας. Η συλλογική μνήμη του τόπου καταγωγής, συμβολοποιείται και μέσα από τους συλλόγους, από τις εκδόσεις βιβλίων, από τις ανιστορήσεις μοναστηριών. Από την άλλη πλευρά, οι μουσουλμάνοι ποντιόφωνοι που παρέμειναν εκεί, αντιμετωπίζονται ως κομμάτι της ευρύτερης τουρκικής πολιτισμικής κληρονομιάς. Πολλοί αξιόλογοι μουσικοί, όμως, διατηρούν την ποντιακή παράδοση και πολλές εστίες ποντιόφωνων πληθυσμών αντιστέκονται. Τα ταξίδια στο σημερινό Πόντο, αλλά και το διαδίκτυο ενώνουν τα δύο κομμάτια του πολιτισμού αυτού, κι ας έχουν περάσει εννέα περίπου δεκαετίες από τη διάσπασή του.
Κώστας Αλεξανδρίδης – "Η Ενδυμασία μέσα από τα παραδοσιακά ποντιακά τραγούδια" – Κώστας Αλεξανδρίδης
Μια πόλη σαν την Τραπεζούντα, που υπήρξε πρωτεύουσα ελληνικής Αυτοκρατορίας και καθόταν κυριολεκτικά «σαν βασίλισσα» πάνω στο «δρόμο του μεταξιού», δεν ήταν δυνατόν να μην κρατούσε για τον εαυτό της ό,τι καλύτερο υπήρχε σ΄όλη την οικουμένη. Ότι έφευγε από την Κίνα, την Ινδία και την Περσία προς τη Δύση, περνούσε από την Τραπεζούντα και το αντίστροφο. Ο Πόντιος λαϊκός ποιητής, μέσα από τα τραγούδια του, υμνεί τόσο τη γυναικεία, όσο και την αντρική παραδοσιακή ενδυμασία. Τον εμπνέουν οι πρώτες ύλες (υφάσματα), τα διάφορα εξαρτήματα της ενδυμασίας, αλλά και τα προτερήματα των γυναικών (ομορφιά, σεμνότητα, κάλος) και ανδρών (λεβεντιά, ανδρεία, γενναιότητα) που περιγράφει.
Κυριάκος Μωυσίδης – "Οι χοροί του Καρς" – Κυριάκος Μωυσίδης
Το Καρς είναι η πρωτεύουσα μιας περιοχής που βρίσκεται στα σύνορα της Τουρκίας με την Αρμενία στους πρόποδες του Καυκάσου. Συνολικά υπήρχαν 80 χωριά και οικισμοί με Ελληνικό πληθυσμό που στην πλειοψηφία του αναπτύχθηκε στην περιοχή κατά την διάρκεια του 19ου αιώνα και ιδιαίτερα μετά το κλείσιμο των μεταλλείων της Αργυρούπολης. Η συνεύρεση πολλών αποίκων από διάφορες περιοχές του Πόντου με τις παραδόσεις των υπολοίπων (πολλών και διαφορετικών) κατοίκων της περιοχής διαμόρφωσε μια πολύ πλούσια παράδοση σε χορούς και μελωδίες. Η εργασία του Κυριάκου Μωυσίδη εστιάζει στην καταγραφή αυτών των χορών, την κατηγοριοποίησή τους με βάση διαφορετικές παραμέτρους που επιτρέπουν και τη συγκριτική τους μελέτη.
Νίκος Ζουρνατζίδης – "Ωσμώσεις και επιδράσεις" – Νίκος Ζουρνατζίδης
Οι χοροί που έφερε από τον Πόντο η πρώτη γενιά είναι όλοι ποντιακοί, άσχετα σε ποιους ανήκει η αρχική τους δημιουργία, γιατί προσαρμόστηκαν στα χορευτικά δεδομένα των Ποντίων. Ο τρόπος με τον οποίον χορεύονται σήμερα είναι καθαρόαιμος Ποντιακός. Όταν ένας λαός αγαπάει κάτι και εκφράζεται μέσα από αυτό, τότε είναι και δικό του, ασχέτως ποιος είναι ο δημιουργός του. Όπως για όλους τους Έλληνες λοιπόν, έτσι και για τους Έλληνες του Πόντου ο χορός είναι μια ζωοποιός διαδικασία που συνοδεύει όλες τις εκφάνσεις του λαϊκού τους βίου. Το συγκινησιακό φορτίο του ποντιακού χορευτικού κώδικα είναι μάλιστα τόσο ισχυρό, που ακόμα και σήμερα, οι Πόντιοι 4ης γενιάς, οι οποίοι γεννήθηκαν και μεγάλωσαν μακριά από τα χώματα των προγόνων τους, αισθάνονται το ιερό χρέος να μυηθούν ευλαβικά στα παραδεδομένα χορευτικά πρότυπα και να τα μεταφέρουν αναλλοίωτα στο μέλλον. Απόδειξη αποτελεί το γεγονός πως ενώ πολλοί νέοι δεν γνωρίζουν την ποντιακή διάλεκτο γνωρίζουν οπωσδήποτε να χορεύουν τους χορούς.
Γιώργος Κασαμπαλίδης – "Κατηγοριοποίηση Ποντιακών χορών-μιμητικός χορός" – Γιώργος Κασαμπαλίδης
Σήμερα στην δεύτερη δεκαετία του 21ου αιώνα που η πρώτη γενιά της ιστορικής πατρίδας των Ποντίων «έφυγε» και η δεύτερη βρίσκεται στην τελική ευθεία της ζωής της, είναι επιβεβλημένη όσο ποτέ η ταυτοποίηση των Ποντιακών χορών. Οι χοροί, μας «δείχνουν» πράγματα που είναι στο χέρι μας να τα δούμε, αρκεί να το θέλουμε. Κατηγορίες χορών ανάλογα με την ονομασία τους, ανάλογα την ρυθμική τους αγωγή, την κίνησή τους. Αλληλεπιδράσεις μεταξύ ομόφυλων αλλά και αλλόφυλων στην χορευτική παράδοση… κ.α. Η σύνταξη και κωδικοποίηση των χορών μας, θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε ακόμη καλύτερα το συγκεκριμένο κομμάτι της παράδοσής μας…
Πηγή: Μαχητής
