Γράφει ο Αλέξανδρος Τάρκας
Η υψηλότατου ρίσκου απόφαση της κυβέρνησης για σύγκλιση του Γ’ Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας – Τουρκίας, τον Δεκέμβριο στην Αθήνα, βρίσκεται στην ορθή κατεύθυνση. Διότι η διεξαγωγή διαλόγου αποτελεί το μοναδικό μέσο διατήρησης ειρηνικών σχέσεων με οποιοδήποτε προκλητικό γείτονα και τη μόνη μέθοδο απόδειξης των καλών προθέσεών σου έναντι τρίτων.
Ασφαλώς, τα κρίσιμα ορόσημα από το 1973 (δημοσίευση τουρκικών χαρτών αμφισβήτησης της ελληνικής υφαλοκρηπίδας) και το 1995 (ψήφισμα της Εθνοσυνέλευσης για casus belli, αν η Ελλάδα επεκτείνει τα χωρικά ύδατα στα 12 ναυτικά μίλια), έως το 1996 (Ίμια) και το 2007 – 2009 (έναρξη υπερπτήσεων σε ελληνικά κατοικημένα νησιά και δήθεν αβλαβείς διελεύσεις ως τη νότια Εύβοια), δείχνουν ότι η Άγκυρα σπάνια σέβεται συμφωνίες ή την υψηλού επιπέδου επικοινωνία με την Αθήνα.
Αν και σχεδόν όλοι οι Έλληνες πρωθυπουργοί αναγκάστηκαν να χειριστούν μία κρίση με την Τουρκία, σήμερα ο Αντώνης Σαμαράς βρίσκεται αντιμέτωπος όχι μόνο θεωρητικά με την εφαρμογή του διεθνούς δικαίου στο Αιγαίο, αλλά και πρακτικά ενώπιον αποφάσεων για την μελλοντική εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών του αρχιπελάγους και μέρους της ΝΑ Μεσογείου.
Ενώ παλαιότερα συζητούσαμε περί σεναρίων συνεκμετάλλευσης απροσδιόριστων πετρελαϊκών κοιτασμάτων στο Αιγαίο, τώρα πια γνωρίζουμε για ποσότητες φυσικού αερίου στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή.
Το πολιτικό, διπλωματικό, νομικό και (ο μη γένοιτο) στρατιωτικό μείγμα γίνεται εκρηκτικό, αν ληφθεί υπόψη ότι τα κοιτάσματα ενδιαφέρουν σχεδόν όλους τους γείτονές μας, εν μέσω κοσμοϊστορικών αλλαγών, λόγω του ισλαμικού κινδύνου.
Η επικείμενη συνάντηση Σαμαρά – Νταβούτογλου, αποτελεί την έναρξη ενός μεγάλου κεφαλαίου στις διμερείς σχέσεις, οπότε το ζητούμενο είναι πως η ελληνικά πλευρά θα προασπίσει τα συμφέροντά της σε επίπεδο ουσίας και εντυπώσεων.
Πρώτο ερώτημα: Ποια θα είναι η τουρκική τακτική έως τις αρχές Δεκεμβρίου;
Παραγωγικός διάλογος δεν μπορεί να διεξαχθεί υπό την απειλή και την πίεση αεροπορικών ή θαλάσσιων παραβιάσεων. Αν συνεχιστούν, η ελληνική κυβέρνηση θα αντιμετωπίσει το δίλημμα είτε αναβολής της Συνόδου Κορυφής (οπότε η διμερής ένταση θα αναζωπυρωθεί) είτε διεξαγωγής της σε κλίμα υποχωρητικότητας, με προφανείς συνέπειες στην εσωτερική σταθερότητα και τη (μη) αξία των όποιων συμφωνιών.
Δεύτερο ερώτημα: Ποια θα είναι η ατζέντα;
Αποτελεί κοινό μυστικό ότι πραγματική ημερήσια διάταξη δεν υπάρχει. Αφενός έχει εξαντληθεί η ύλη ακόμα και των άτυπων διερευνητικών επαφών (από το 2002 έως σήμερα), αφετέρου δεν έχει σημειωθεί πρόοδος από την προηγούμενη Σύνοδο (Μάρτιος 2013) που να δικαιολογεί τη σύγκλιση νέας.
Προ ημερών, η Αθήνα είχε διαμηνύσει ότι η σύνοδος θα είχε ίσως νόημα αν εξειδικευόταν σε συγκεκριμένο θέμα, ρίχνοντας την ιδέα της οικονομικής – ενεργειακής συνεργασίας. Τότε, ίσως να ήταν χρήσιμη πρόταση, αλλά τώρα (υπό τη σκιά του «Barbaros» στην Κύπρο) είναι το κατάλληλο θέμα; Και, όσο κι αν το Κυπριακό αποτελεί διεθνές και όχι διμερές πρόβλημα, θα αποκλειστεί κατηγορηματικά η παράλληλη εξέτασή του;
Τρίτο ερώτημα: Πώς θα προετοιμαστεί η Σύνοδος;
Ο υπουργός Εξωτερικών Ευάγγελος Βενιζέλος, είχε οριστικοποιήσει (από τα τέλη Σεπτεμβρίου) την επίσκεψή του στην Άγκυρα στις 29 Νοεμβρίου. Υπό τα νέα δεδομένα, η συνάντηση με τον ομόλογό του Μ. Τσαβούσογλου θα επηρεάσει τον διάλογο Σαμαρά – Νταβούτογλου μία εβδομάδα αργότερα.
Η εμπειρία των συναντήσεων του κ. Βενιζέλου (Ιούλιος και Δεκέμβριος 2013) με τον τότε ομόλογό του Α. Νταβούτογλου, δεν είναι ενθαρρυντική. Ο δε κ. Τσαβούσογλου, όπως προκύπτει από όσα «σκληρά» είπε πρόσφατα στην Ντόρα Μπακογιάννη, δεν φαίνεται εύκολος αντίπαλος.
Τέταρτο ερώτημα: Τι θα γίνει κατά τη διάρκεια της Συνόδου, αλλά και μετά;
Σε επίπεδο εθιμοτυπίας (και ακολουθώντας την πρακτική που εγκαινιάστηκε με την Άνγκελα Μέρκελ τον Οκτώβριο του 2012), ο κ. Νταβούτογλου, αν και θα πραγματοποιεί επίσκεψη εργασίας, θα γίνει δεκτός με μέγιστες τιμές στο «Ελευθέριος Βενιζέλος», αφού θα πρόκειται για την πρώτη άφιξή του στην Αθήνα με την πρωθυπουργική ιδιότητα. Η τηλεοπτική εικόνα θα εκπέμψει ποικίλα μηνύματα στο ελληνικό εκλογικό σώμα, όπως και όσα θα λεχθούν στην κοινή συνέντευξη Τύπου, καθώς και όσα (κατά την πάγια τακτική) θα δημοσιευθούν υπό μορφήν «διαρροών» στις τουρκικές εφημερίδες την επόμενη της συνόδου.
Αλίμονο αν η Αθήνα αντιμετωπίσει τους εξπέρ της Άγκυρας στο μοτίβο της αμφίβολης αξιοπιστίας και αναποτελεσματικών «διαρροών» των τελευταίων μηνών για τις επαφές με το Βερολίνο και την τρόικα.
Πηγή εφημ. «Δημοκρατία»
