Του Leonid Bershidsky, Bloomberg
Το ότι η Apple θα πρέπει να αγοράσει την Ελλάδα με όλα αυτά τα αναξιοποίητα κεφάλαια που διαθέτει, είναι ένα αστείο που θα ακούμε συχνά.
Ωστόσο είναι αλήθεια ότι, εάν οι μεγάλες αμερικανικές επιχειρήσεις και οι Ευρωπαίοι πολιτικοί είχαν λίγη φαντασία, θα μπορούσαν πιθανώς να μεθοδεύσουν μια διάσωση για την Ελλάδα με όρους που θα ωφελούσε τους πάντες.
Το 2012, ένας επενδυτής που παρακολουθούσε τη γενική συνέλευση των μετόχων της Apple, ρώτησε τον Tim Cook, τον διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρείας, εάν είχε ποτέ σκεφτεί να χρησιμοποιήσει τη ρευστότητα της εταιρείας -στα 97,6 δισ. δολάρια εκείνη την περίοδο- για να αγοράσει την Ελλάδα. «Εξετάζουμε πολλά πράγματα, αλλά όχι αυτό», απάντησε ο Cook. Ασφαλώς, συνεχίζει το δημοσίευμα, δεν μπορούν να εξαγοραστούν ολόκληρες χώρες, ούτε καν στα μυθιστορήματα, όπως φαίνεται. Στο “Τhe Business” του Iain Banks, μια τέτοια συμφωνία απέτυχε αν και ο στόχος εξαγοράς ήταν μια μοναρχία των Ιμαλαΐων και όχι μια παλιά δημοκρατία σαν την Ελλάδα.
Οπότε, όλοι γέλασαν και συνέχισαν. Η κατάσταση βελτιώθηκε προσωρινά για την Ελλάδα όταν έλαβε τη μεγαλύτερη διάσωση στην ιστορία και οι ιδιώτες πιστωτές συμφώνησαν σε ένα haircut. Αλλά η οικονομία της χώρας και πάλι δεν κατόρθωσε να αναπτυχθεί, και το χρέος της χώρας, στο 175% του ΑΕΠ, παρέμεινε μη βιώσιμο.
Η Apple στο μεταξύ, υπερδιπλασίασε τα αποθέματά της, που τώρα διαμορφώνονται στα 194 δισ. δολάρια. Η εταιρεία πληρώνει γενναιόδωρα μερίσματα και προχωράει σε αγορά ιδίων μετοχών, αλλά το ρευστό της συνεχίζει να αυξάνεται. Δεν υπάρχει περίπτωση να τα επενδύσει όλα.
Για χρόνια, ο Cook μιλά για ρηξικέλευθα προϊόντα που βρίσκονται στα σκαριά, αλλά έχει καταφέρει να επιφέρει μόνο βελτιώσεις στα υφιστάμενα προϊόντα, μια μέτρια υπηρεσία μουσικής και ένα υπερτιμημένο SmartWatch, και αυτά δεν απαιτούν πολύ κεφάλαιο. Αν η Apple δεν ξεκινήσει να φτιάχνει αυτοκίνητα –ή ίσως διαστημόπλοια- θα συνεχίσει να συσσωρεύει μετρητά.
Το ίδιο θα κάνουν και οι άλλες μεγάλες αμερικανικές εταιρείες. Οι εταιρείες εκτός του χρηματοπιστωτικού κλάδου, έχουν ρευστό 1,73 τρισ. δολαρίων, 4% περισσότερο από ό,τι είχαν πριν από ένα χρόνο, και 1,1 τρισ. δολάρια από αυτό, ανήκει στις 50 μεγαλύτερες εταιρείες, σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα της Moody’s Investor Services. Οι Apple, Microsoft, Google, Pfizer και Cisco έχουν συγκεντρώσει 439 δισ. δολάρια.
Τα περισσότερα από αυτά τα κεφάλαια βρίσκονται στο εξωτερικό, καθώς εάν επαναπατριζόταν, θα υπόκειντο σε φόρο 35%. «Πονάει» το να τα ξοδέψουν ή να τα επιστρέψουν στους μετόχους. Κανείς δεν περιμένει από τις ΗΠΑ να μεταρρυθμίσουν το φορολογικό τους σύστημα και να επιλύσουν το ζήτημα κάποια στιγμή σύντομα.
Επομένως, η ιδέα ότι οι πέντε μεγαλύτεροι αποταμιευτές κεφαλαίων θα μπορούσαν τώρα να σώσουν την Ελλάδα και να βελτιώσουν την κατάσταση και για τις ίδιες στη διαδικασία, είναι ενδιαφέρουσα.
Η Ελλάδα χρειάζεται περίπου 190 δισ. ευρώ για να μειώσει το χρέος της στο διαχειρίσιμο επίπεδο του 70% του ΑΕΠ. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί στο 48% της συνολικής ρευστότητας έχουν στην κατοχή τους αθροιστικά οι πέντε εταιρείες. Για την αποπληρωμή του χρέους, η Ελλάδα θα μπορούσε να ανταμείψει τις εταιρείες με μια ειδική συμφωνία για την εταιρική φορολόγηση, κάτι σαν αυτή που απολαμβάνει η Apple στην Ιρλανδία. Αυτή η συμφωνία ερευνάται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και είναι κατά πάσα πιθανότητα καταδικασμένη. Και πάλι, η υπόθεση της Ελλάδας είναι διαφορετική. Η ΕΕ, ως ένας από τους μεγαλύτερους πιστωτές της χώρας, μπορεί να είναι διατεθειμένη να προχωρήσει σε μια ειδική απαλλαγή για τις αμερικανικές εταιρείες προκειμένου να βιοηθήσουν στην επίλυση του ελληνικού προβλήματος. Μπορεί οι ΗΠΑ μπορεί να έχουν κάποιες ενστάσεις, αλλά όντας ο μεγαλύτερος μέτοχος του ΔΝΤ θα χάσει λεφτά εάν η Ελλάδα χρεοκοπήσει, ενώ και η αποσταθεροποίηση που θα έφερνε ένα Grexit, σίγουρα δεν είναι προς το συμφέρον των ΗΠΑ.
Ως αντάλλαγμα για το λιγότερο από το ήμισυ των χρημάτων τους –και μόλις 13% περισσότερο από αυτό που θα κόστιζε η πληρωμή φόρων στις ΗΠΑ- οι εταιρείες θα λάμβαναν μια επ’ αόριστον, θωρακισμένη εγγύηση χαμηλής φορολόγησης για τη μη αμερικανική δραστηριότητά τους. Δεν είναι κακή συμφωνία.
Η Ελλάδα από την πλευρά της, θα λάμβανε ελάφρυνση χρέους, ενώ θα φιλοξενούσε και τα ευρωπαϊκά γραφεία των επιχειρήσεων. Πολλά στελέχη πιθανώς θα χαιρέτιζαν την μετακίνησή τους σε μια ζεστή περιοχή κοντά στην θάλασσα, και η Ελλάδα θα φιλοξενούσε ένα πανίσχυρο τεχνολογικό σύμπλεγμα, το οποίο θα προσέλκυε και άλλες επιχειρήσεις και θα δημιουργούσε θέσεις εργασίας.
Με μια τέτοια βοήθεια, η ελληνική κυβέρνηση θα μπορούσε πιθανώς να επιβάλει λιγότερη λιτότητα από αυτή που θέλουν οι πιστωτές της. Αλλά και πάλι θα έπρεπε να μεταρρυθμίσει τις ανεπαρκείς δημόσιες υπηρεσίες της και να γίνει πιο φιλική προς τις επιχειρήσεις, αλλιώς θα υπήρχε κίνδυνος να αποκλειστεί από τα προφανή οφέλη μιας συνεργασίας με τους τιτάνες τεχνολογίας.
«Είμαι απόλυτα σίγουρος πως αυτού του είδους η διάσωση θα έπαιρνε την έγκριση του ελληνικού λαού εάν αποτελούσε αντικείμενο δημοψηφίσματος».
Αυτό που θα χρειαζόταν για να λειτουργήσει, θα ήταν μια μικρή ευελιξία. Δυστυχώς, αυτή είναι μια ποιότητα που λείπει από όλους όσοι ασχολούνται με την ελληνική κρίση. Επομένως, αντί αυτού η Ελλάδα θα συνεχίσει να οδεύει προς την χρεοκοπία και οι αμερικανικές επιχειρήσεις θα συνεχίσουν να συσσωρεύουν κεφάλια που δεν ξέρουν πώς να τα ξοδέψουν.
