Ο Ν. Κοτζιάς στη Βιέννη εν μέσω κυβερνητικής κρίσης
Του Κώστα Ράπτη
Οι συνεννοήσεις δια της διπλωματικής οδού ενίοτε αδυνατούν να παρακολουθήσουν την ταχύτητα των πολιτικών εξελίξεων. Εξ ού και η επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Κοτζιά στη Βιέννη, με την οποία επιχειρείται το κλείσιμο του “ρήγματος” που άνοιξε τον Φεβρουάριο στις ελληνο-αυστριακές σχέσεις, μετά από μονομερείς ενέργειες όπως η Σύνοδος των Δυτικών Βαλκανίων, βρίσκει όλους τους συνομιλητές του επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας σε θέση δυνάμει απερχομένου.
Ο Έλληνας υπουργός συνοδεύεται από την πρεσβευτή Χρυσούλα Αλειφέρη, την οποία και “επανεγκαθιστά” στη Βιέννη, μετά την ανάκλησή της κατά την κορύφωση των τριβών σε διμερές επίπεδο. Όμως, η αιφνιδιαστική αποχώρηση του Werner Faymann τη Δευτέρα από την καγκελαρία, την ηγεσία των Σοσιαλδημοκρατών και εν γένει την εγχώρια πολιτική ζωή έχει ανατρέψει όλα τα δεδομένα – και όχι μόνο για την Αυστρία.
Απερχόμενος (αν και επ’ αυτού δεν υπάρχει κανένας αιφνιδιασμός) είναι και ο ομοσπονδιακός πρόεδρος της Αυστρίας Heinz Fischer, που προσπάθησε με διορθωτικές δηλώσεις και κινήσεις να απομακρύνει τις εντάσεις με την Ελλάδα και την Ιταλία που δημιούργησαν οι πρωτοβουλίες του κυβερνητικού συνασπισμού Σοσιαλδημοκρατών-Λαϊκού Κόμματος ως προς την προσφυγική κρίση. Όμως ο πρώτος γύρος των εκλογών για την ανάδειξη του διαδόχου του στις 24 Απριλίου, απλώς ανέδειξε ακόμη περισσότερο το βάθος του “αυστριακού προβλήματος”. Οι υποψήφιοι των δύο συγκυβερνώντων κομμάτων συγκέντρωσαν λίγο περισσότερο από 11% της ψήφου έκαστος, ενώ στον δεύτερο γύρο προκρίθηκαν ο υποψήφιος του ακροδεξιού Κόμματος της Ελευθερίας Norbert Hofer, με ποσοστό 35,05%, και ο πρώην αρχηγός των Πρασίνων Alexander Van der Bellen, με 21,34%.
Ένα σημαντικό κατώφλι της μεταπολεμικής ιστορίας της Αυστρίας έχει πλέον ξεπεραστεί: ακόμη και αν ο Hofer δεν κατακτήσει το (εν πολλοίς συμβολικό) αξίωμα της προεδρίας, η κατοχύρωση του Κόμματος της Ελευθερίας στην πρώτη θέση, με περίπου το ένα τρίτο των ψήφων, στις επόμενες βουλευτικές εκλογές δεν αμφισβητείται, ενώ τα δύο “κεντρώα” κόμματα που κυβέρνησαν τη χώρα επί έξι δεκαετίες πιθανότατα δεν θα είναι σε θέση να σχηματίσουν κυβέρνηση πλειοψηφίας ούτε με άλλον έναν “μεγάλο συνασπισμό”. Η πλειοδοσία αντιμεταναστευτικής ρητορικής από μέρους των κυβερνώντων (και μάλιστα με απότομη “στροφη 180 μοιρών”) δεν αφόπλισε, αλλά νομιμοποίησε την λαϊκιστική δεξιά.
Η αμηχανία που προκαλεί αυτό το δεδομένο εξηγεί και την αποχώρηση Faymann, καθώς μεγάλο μέρος του κόμμματός του προσανατολίζεται στο να αφεθεί ανοιχτή η πιθανότητα (στην οποία ο ίδιος αντιτάσσεται) μιας μελλοντικής συγκυβέρνησης και με το Κόμμα Ελευθερίας, ενώ αντίθετα η αριστερή πτέρυγα απειλεί με αποχώρηση και συστράτευση με τους Πράσινους. Ο δε Reinhold Mitterlehner, ηγέτης των κεντροδεξιών εταίρων και προσωρινός καγκελάριος μέχρι την ανάδειξη του νέου ηγέτη των Σοσιαλδημοκρατών, διαμηνύει ότι όρος για τη συνέχιση της κυβερνητικής συνεργασίας είναι η επιμονή στην ακολουθούμενη πολιτική ασύλου και η υιοθέτηση περισσότερο φιλικών προς το επιχειρείν πολιτικών.
Με αυτή την έννοια, το αυστριακό πολιτικό τοπίο δεν προοιωνίζεται ουσιαστικές αλλαγές στα θέματα που κατεξοχήν απασχολούν την ελληνική πλευρά.
Ήδη πριν από τις προγραμματισμένες για σήμερα Τετάρτη συναντήσεις του με τον ομόλογό του Sebastian Kurz και τον Heinz Fischer, ο Νίκος Κοτζιάς θέλησε με συνέντευξή του στο Αυστριακό Πρακτορείο Ειδήσεων να δώσει το στίγμα της γεφύρωσης των διαφορών, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι η ανάκληση της Ελληνίδας πρεσβευτού “δεν ήταν αντιπαράθεση, αλλά προληπτικό μέτρο, ώστε να μην υπάρξει αντιπαράθεση”. “Κάποιοι κατέστησαν την Ελλάδα αποδιοπομπαίο τράγο, ενώ άλλοι διέδιδαν μη ρεαλιστικές προτάσεις για τις δυνατότητές μας” τόνισε, εννοώντας προφανώς τις αξιώσεις για σφράγισμα των εξωτερικών συνόρων της Ε.Ε. στο Αιγαίο.
Στην πραγματικότητα, το γεγονός που επιτρέπει πλέον τη “λείανση” των σχέσεων με τη Βιέννη δεν είναι παρά η ευρωτουρκική συμφωνία της 18ης Μαρτίου, που έχει μειώσει θεαματικά τις προσφυγικές εισροές. Ωστόσο, η “συζήτηση της ημέρας” στην Ε.Ε., μετά την απομάκρυνση του Ahmet Davutoglu από την τουρκική πρωθυπουργία, είναι το διαφαινόμενο ναυάγιο της συμφωνίας της 18ης Μαρτίου, σε σημείο ώστε να διαρρέουν πληροφορίες για ένα εφιαλτικό Plan B της Ε.Ε., που θα μετατρέψει σύσσωμα τα ελληνικά νησιά σε τεράστια hotspots.
Η συνέχεια αναμένεται στον επόμενο σταθμό της μεσευρωπαϊκής περιοδείας Κοτζιά: την από κάθε άποψη “δύσκολη” Σλοβακία, η οποία μάλιστα από 1ης Ιουλίου αναλαμβάνει την εκ πετριτροπής προεδρία της Ε.Ε.
