Από τον Αιζενχάουερ στον Ομπάμα: Οι Πρόεδροι των ΗΠΑ στην Ελλάδα, τα μηνύματα των επισκέψεών τους και τα διαχρονικά άλυτα ζητήματα του Ελληνισμού
Η σχέση της Ελλάδας με τις Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να έχει περάσει δια πυρός και σιδήρου, αλλά πότε δεν αμφισβητήθηκε ιδαίτερα. Η Ελλάδα, αποτέλεσε σημείο εξαιρετικού ενδιαφέροντος για τις Ηνωμένες Πολιτείες, ιδαίτερα σε όλα τα χρόνια του λεγόμενου “υπαρκτού σοσιαλισμού”, κατά το οποία η χώρα μας αποτέλεσε το “last frontier” του Δυτικού Στρατοπέδου. Από το 1959 μέχρι και σήμερα τρεις Αμερικανοί Πρόεδροι επισκέφτηκαν την Ελλάδα, με την επίσημη ιδιότητά τους, με τον Barack Obama να είναι ο τέταρτος που πραγματοποιεί ένα τέτοιο ταξίδι.
Και οι τέσσερις Αμερικανοί Πρόεδροι που επισκέφθηκαν την Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένου και του 44ου , Barack Obama είτε προηγήθηκαν εξελίξεων στην μείζονα και ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου και υπήρξαν προάγγελοι μηνυμάτων, είτε ήρθαν να επισφραγίσουν εξελίξεις…
1959. 14 με 15 Δεκεμβρίου Dwight D. Eisenhower
Το 1959 Πρόεδρος Αϊζενχάρουερ έρχεται για να συναντήσει τους Βασιλείς και ουσιαστικά με την παρουσία του να επισφραγίσει σε ποιο –ανατολικό ή δυτικό – μπλόκ θα ανήκει η Ελλάδα.
Ο Αϊζενχάουερ βρέθηκε στη χώρα μας, στο πλαίσιο της περιοδείας «ειρήνης και καλής θέλησης» που περιλάμβανε επισκέψεις σε 11 κράτη. Ήταν η εποχή του Ψυχρού Πολέμου με την αντιπαράθεση ΗΠΑ – Σοβιετικής Ένωσης και των συμμάχων τους, να συνυπάρχει με «θερμές» συγκρούσεις, όπως αυτή μεταξύ Πακιστάν-Ινδίας.
Κατά τις συνομιλίες με τους Βασιλείς αλλά και με τον Πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή, τονίστηκε η σημασία της παρέμβασης των Ηνωμένων Πολιτειών στον Εμφύλιο Πόλεμο και στην τελική έκβασή του. Με την επίσκεψη σηματοδοτήθηκε πολιτικά, αυτό που είχε ήδη καθοριστεί σε στρατιωτικό επίπεδο. Όχι μόνο ότι η Ελλάδα, παρέμενε στη Δυτική σφαίρα επιρροής, αλλά ότι η ηγέτιδα δύναμη του Δυτικού Κόσμου ήταν πλέον οι Ηνωμένες Πολιτείες και όχι η διαλυμένη από τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο Μεγάλη Βρετανία.
Το κλίμα που μεταδόθηκε από τα επίκαιρα της εποχής ήταν εξόχως πανυγηρικό με χιλιάδες κόσμου να υποδέχονται την πομπή καθώς και πηχυαίους τίτλους από τον Αστικό Τύπο. Ο Αϊζενχάουερ θα μιλήσει και σε πανηγυρική συνεδρίαση της Βουλής με κύρια αναφορά στην πολιτική του «ειρήνη εν ελευθερία». Θα μιλήσει και με θερμά λόγια και την κυβέρνηση Καραμανλή: «Η παρούσα κυβέρνησίς σας και οι ηγέται της», «ο διακεκριμένος πρωθυπουργός σας δημιουργούν ένα σύνολον επιτευγμάτων, τα οποία καθιστούν τούτους άξιους διαδόχους των ενδόξων προγόνων σας». Ενθουσιασμένος και ο Γεώργιος Παπανδρέου θα δηλώσει σε αμερικανό ανταποκριτή: «Ητο θαύμα.Γεμάτος από ιδεαλισμόν και ρεαλισμόν».
Στο κοινό ανακοινωθέν αναφέρεται η συμφωνία για την ανάγκη εδραίωσης «της παγκοσμίου ειρήνης κατά τρόπον εγγυώμενον την ανεξαρτησίαν όλων των εθνών και την ελευθερίαν του ατόμου», ενώ «ελήφθη μετά προσοχής υπ΄ όψιν η ιδιάζουσα θέσις αυτής (της Ελλάδος) εις τα Βαλκάνια».
1991 . 18 με 20 Ιουλίου George H.W. Bush
Το 1991 ο Πρόεδρος Bush συμπεριλαμβάνει την Ελλάδα στην περιοδεία του στο πλαίσιο της εισβολής στο Ιράκ και του πρώτου μέρους του κατατεμαχισμού της Μέσης Ανατολής για την δημιουργία της Νέας Μέσης Ανατολής. H κυβέρνηση Μητσοτάκη επιδίωξε να θέσει στην ατζέντα το ζήτημα της επίλυσης του Κυπριακού, με τον τότε Πρωθυπουργό να επιδιώκει να εκμεταλλευτεί την εισβολή του Σαντάμ Χουσείν στο Κουβέιτ (η οποία αποτέλεσε και την επίσημη αιτιολογία για τον Πρώτο Πόλεμο του Κόλπου), τονίζοντας πως μια όμοια εισβολή είχε γίνει και στην Κύπρο και πως η διεθνής Κοινότητα και το ΝΑΤΟ όφειλαν να την συνδράμουν στην αντιμετωπίσή της.
Ο Πρόεδρος Bush έδειξε να ενδιαφέρεται περισσότερο για τις εξελίξεις στα Βαλκάνια και ιδαίτερα για το ζήτημα της ονομασίας της γείτονος, που μόλις είχε προκύψει από τη διάλυση της κομμουνιστικής Γιουγκοσλαβίας. Το σημείο αυτό αποτέλεσε και την πρώτη ίσως έκφραση της αναπροσαρμογής της στάσης των Ηνωμένων πολιτειών απέναντι στην Ελλάδα, μετά την πτώση του “υπαρκτου΄σοσιαλισμού”. Η Ελλάδα δεν αποτελούσε πλέον τον μόνο (με εξαίρεση βέβαια την Τουρκία) σύμμαχο στη Βαλκανική. Οι ΗΠΑ εγκαινίασαν την προσπάθεια για προσεταιρισμό των πρώην κομμουνιστικών χωρών, και μοιραία η Ελλάδα αφέθηκε πίσω. Αξίζει αν σημειώσουμε πως η πρώτη απόφαση της Κυβέρνησης του γιού, Bush του Νεότερου, περίπου δέκα χρόνια μετά, ήταν η αναγνωριση των Σκοπίων με την ονομασία Μακεδονία…
Στην ομιλία του στη Βουλή ο Πρόεδρος Bush εξήρε την βοήθεια της Ελλάδας στην εισβολή στο Κουβέιτ, αναφερόμενος στην βάση της Σούδας, υπογραμμίζοντας πως η Ελλάδα “στάθηκε σθεναρά στο πλευρό της διεθνούς συμμαχίας που απελευθέρωσε το Κουβέιτ από τον Σαντάμ Χουσείν”. Η επιχείρηση αυτή αποτέλεσε την πρώτη φάση ενός Πολέμου που συνεχίστηκε με σφοδρότητα από τον υιό Bush τη δεκαετία του 2000 και μετά την 11η Σεπτεμβρίου, ανατρέποντας την κατάσταση στη Μ. Ανατολή.
Το τρίτο και τελευταίο μέρος αυτής της επιχείρησης ζει η ανθρωπότητα με το πόλεμο στην Συρία που ξεκίνησε το 2010 για το ξανά μοίρασμα της ενεργειακής πίτας. Του χάρτη επιρροής και τα νέα κράτη δορυφόρους. Με νέους όρους και παλαιούς παίκτες στην περιοχή. Τότε η Τουρκία ανήκε στις φιλικές συμμαχικές δυνάμεις. Σημερα όχι…
1999. 19 με 20 Νοεμβρίου Bill Clinton
Το 1999 ο Πρόεδρος Clinton έρχεται σε μια Αθήνα που ανθίσταται στις ΝΑΤΟικές και Αμερικανικές επιχειρήσεις στην Γιουγκοσλαβία που βρίσκονται προς το τελος τους και διασφαλίζονται πια τα βαλκάνια ως μέρος της Αμερικανικής επικυριαρχιας στην ευρύτερη και μείζονα περιοχή της Ανατολικής Ευρώπης με το βλέμμα πια στραμμένο προς την Μόσχα… Από την διάσπαση της π. Γκιουγκοσλαβίας δημιουργούνται ερμαφρόδιτα νέα κράτη όπως τα Σκόπια και το Κόσσοβο.
Ο Πρόεδρος Κλίντον στην ομιλία του, που γράφτηκε από τον Ομογενή Paul Gastris, επιδίωξε να αναδείξει το διπλωματικό άνοιγμα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, καθώς επεδιώκε να προωθήσει την τότε στάση των ΗΠΑ, για ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε. Εμπόδιο στην προσπάθεια αυτή, ήταν το αντιαμερικανικό μένος που επικρατούσε στη χώρα μας, λόγω της ευθύνης των ΗΠΑ στην κατάλυση της Δημοκρατίας το 1967, και το οποίο αναδείχτηκε έντονα στον Πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας. Αυτό το κοινό περί δικαίου αίσθημα εξέφρασε και ο τότε Έλληνας Πρόεδρος Κωστης Στεφανόπουλος, ο οποίος άσκησε σκληρή, αν και με όρους αστικής ευγένειας, κριτική στην στάση των ΗΠΑ και στην ενίσχυση της επταετούς δικτατορίας.
Ο Κλίντον, διατήρησε την ψυχαραιμία του και την επόμενη, μετά από την επίσκεψή του στην Ακρόπολη μαζί με την κόρη του Τσέλσι, επένεσε την Ελλάδα και την προσφορά της στον σύγχρονο κόσμο, ανάφέρθηκε με ένθερμα λόγια στην παρουσία της Ελληνοαμερικανικής Κοινότητας στις ΗΠΑ και απολογήθηκε (αρκετά έμμεσα είναι η αλήθεια), για την στάση των ΗΠΑ, στο πραξυκόπημα της 21ης Απρλίου. Συγκεκριμένα είπε: “Οταν η χούντα κατέλυσε το πολίτευμα το 1967, οι ΗΠΑ επέτρεψαν στα γεωπολιτικά τους συμφέροντα εν μέσω Ψυχρού Πολέμου να κυριαρχήσουν των συμφερόντων τους –ή πιο σωστά των υποχρεώσεών τους– που θα ήταν η προάσπιση της δημοκρατίας, η οποία ήταν άλλωστε ο λόγος για τον Ψυχρό Πόλεμο. Είναι σημαντικό να το παραδεχθούμε”.
Ιδίατερο ενδιαφέρον έχει πως κατά τη διάρκεια της ομιλία Κλίντον, εξελισσόταν στην Αθήνα μια από τις πιο μαχητικές πορείες της 17ης Νοεμβρίου. Σημειώθηκαν κατά τη διάρκειά της πολλά επισόδεια και συγκρούσεις των ΜΑΤ με τους διαδηλωτές. Και μια λεπτομέρεια, που αποτελεί ενδιαφέρον παράδειγμα για τις ανατροπές που φέρνει η Ιστορία. Στις διαδηλώσεις εναντίον της επίσκεψης του Προέδρου Κλίντον συμμετείχε σύσσωμη η ηγεσία του τότε ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ, και πολλά στελέχη που αναδείχθηκαν στην πορεία, όπως ο σημερινός Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας.
2016. 15 με 16 Νοεμβρίου Barack Obama
Το 2016 ο Αμερικανός Πρόεδρος Barack Obama έρχεται σε μια άκρως ευαίθητη περίοδο όπου διεθνείς συνθήκες αμφισβητούνται. Νέα συνορα δημιουργούνται αυτή την περιοχή το θέρετρο των πολεμικών και διπλωματικών επιχειρήσεων είναι και πάλι η Μέση Ανατολή και το τελικό διαμοίρασμα. Τα ερώτημα που τίθεται είναι τι θα ζητηθεί από την Ελλάδα; Τι είναι διατεθειμένη να δώσει η Αθήνα και κυρίως αν οι κυβερνώντες έχουν το θάρρος και την δύναμη να ζητήσουν –αντισταθμιστικά οφέλη και ανταλλάγματα; Υπάρχει το σθένος; Ηγεσία υπάρχει; Θα δείξει η επομένη ημέρα…
Πηγές
Πώς έγραψα την ομιλία του Κλίντον το 1999
Οι πρόεδροι των ΗΠΑ που επισκέφτηκαν την Ελλάδα
Από τον Αϊζενχάουερ στον Κλίντον
Όταν η Αθήνα (και ο Συνασπισμός) υποδέχονταν τον Κλίντον
Τι έγινε την τελευταία φορά που Πρόεδρος των ΗΠΑ πάτησε στην Ελλάδα
Όταν ο Τσίπρας διαδήλωνε εναντίον του Κλίντον. Η υποδοχή με Σημίτη, Άκη και Γ. Παπανδρέου
Από τον Αϊζενχάουερ στον Ομπάμα: Πρόεδροι των ΗΠΑ στην Αθήνα
