Διαψευση των ελπίδων κατά την επανέναρξη των συνομιλιών
Επανεκκίνηση των συνομιλιών με σκιές
Του Ανδρέα Πιμπίσιη
Η επάνοδος των δύο ηγετών στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων δεν συνοδεύτηκε με εξελίξεις οι οποίες θα έδιναν σημαντικά μηνύματα για τη συνέχιση των συνομιλιών. Αντίθετα φάνηκε πως οι συνομιλίες θα συνεχίσουν να κινούνται μέσα σε θολό τοπίο: Πρώτον, φαίνεται πως οι δύο πλευρές έχουν αφήσει κάποιο περιθώριο για παρεμβατικό ρόλο από μέρους των Ηνωμένων Εθνών (έστω κι αν απορρίπτουν τον όρο επιδιαιτησία). Δεύτερον, ο Μουσταφά Ακιντζί κατέγραψε τους νέους τουρκικούς όρους που αυτή τη φορά έχουν να κάνουν με τις έρευνες για το φυσικό αέριο. Εκβιασμοί οι οποίοι ενισχύονται με τις κινήσεις τουρκικών πλοίων στην περιοχή.
Η χθεσινή συνάντηση ήταν, όπως από προηγουμένως είχε χαρακτηριστεί, διαδικαστικού χαρακτήρα. Οι δύο ηγέτες συμφώνησαν το ημερολόγιο των επόμενών τους συναντήσεων που θα είναι στις 20 Απριλίου (δηλαδή μετά το δημοψήφισμα στην Τουρκία), στις 2, 11 και 17 Μαΐου. Πρόγραμμα συναντήσεων το οποίο ο Μουσταφά Ακιντζί χαρακτήρισε ως χρονοδιάγραμμα. Τοποθέτηση που αποτελούσε απάντηση προς τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, ο οποίος επιστρέφοντας στο Προεδρικό Μέγαρο είχε πει ότι δεν τίθεται θέμα χρονοδιαγράμματος.
Αυτό που θα εξετάσουν τόσο οι δύο ηγέτες, κατά τις επόμενες συναντήσεις, αλλά κυρίως οι διαπραγματευτές, οι οποίοι από σήμερα επιστρέφουν κι αυτοί στις συνομιλίες, είναι το πού βρίσκονται οι συγκλίσεις. Αυτό που η ε/κ πλευρά είχε καταγράψει όλο το προηγούμενο διάστημα ήταν μια τάση από τουρκικής πλευράς να απομακρύνεται όλο και περισσότερο από το σημείο όπου υποτίθεται είχαν καταφέρει να βρουν κάποιες συγκλίσεις.
Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης ευχήθηκε ο νέος κύκλος διαπραγματεύσεων να μας φέρει σε σημείο που, επιτέλους, να μπορούμε να πούμε ότι υπάρχουν τέτοιες συγκλίσεις που οδηγούν στην επίλυση του κυπριακού προβλήματος.
Συγκλίσεις που πρέπει να συνάδουν με το ευρωπαϊκό κεκτημένο, τις αρχές και αξίες της ΕΕ, το διεθνές δίκαιο και που θα δημιουργούν βεβαίως ένα κράτος λειτουργικό και που δεν θα παραγνωρίζει κανενός τις ανησυχίες».
Ένα από τα επίμαχα θέματα, για το οποίο υπήρξε έντονη συζήτηση το τελευταίο διάστημα, είναι ο ρόλος που θα έχουν τα Ηνωμένα Έθνη σ’ αυτή τη νέα προσπάθεια στο Κυπριακό. Δημοσίως όλοι δηλώνουν πως δεν τίθεται θέμα επιδιαιτησίας. Ωστόσο στις τοποθετήσεις των δύο ηγετών φαίνεται πως κάποιο ρόλο που θα κινείται προς αυτή την κατεύθυνση θα έχει ο Έσπεν Μπαρθ Άιντα. Συγκεκριμένα ο Πρόεδρος Αναστασιάδης ερωτηθείς αν ο Ειδικός Σύμβουλος του ΓΓ του ΟΗΕ για το Κυπριακό θα έχει κάποιο διαφορετικό ρόλο σε αυτή τη φάση, ο Πρόεδρος απάντησε «όχι, κανένα διαφορετικό ρόλο, εκτός αν το επιθυμούν οι δύο πλευρές, να απευθύνουν δηλαδή συγκεκριμένα ερωτήματα για να έχουν παραδείγματα, απόψεις κ.λπ., όπως γινόταν μέχρι σήμερα με τους συμβούλους του Ειδικού Συμβούλου του ΓΓ».
Στα κατεχόμενα ο Μουσταφά Ακιντζί ήταν πιο κατατοπιστικός και αφού είπε πως δεν τίθεται θέμα επιδιαιτητικού ρόλου εκ μέρους των Ηνωμένων Εθνών και ούτε θα αλλάξει η μέθοδος που ακολουθούσαν μέχρι σήμερα συνέχισε λέγοντας πως «δεν εμποδίζουμε τα ΗΕ να αναπτύξουν κάποιες δημιουργικές ιδέες διατηρώντας την ουδετερότητα και κρατώντας ίσες αποστάσεις μεταξύ των πλευρών». Συνέχισε λέγοντας πως τα ΗΕ «μπορούν να αναπτύξουν κάποιες γεφυρωτικές ιδέες προς την κατεύθυνση της σμίκρυνσης των αποστάσεων μεταξύ των πλευρών χωρίς να κάνουν επιδιαιτησία κατά την υποβολή επίσημων προτάσεων. Αυτές οι προτάσεις μπορούν να γίνουν προφορικά».
Όλα αυτά, σύμφωνα με τις απαιτήσεις της τουρκικής πλευράς, θα πρέπει να επιτευχθούν πριν από τον Ιούλιο. Συνδέοντάς το με τις νέες έρευνες στην Κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη. Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης είπε πως δεν συζητήθηκαν τα ενεργειακά στη χθεσινή συνάντηση διαμηνύοντας πως ο ίδιος δεν δέχεται να διαπραγματεύεται την κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Αυτό όμως δεν εμπόδισε τον Μουσταφά Ακιντζί να πάει στα κατεχόμενα και να καταγράψει τις τουρκικές απαιτήσεις σ’ αυτό το θέμα. Υποστήριξε πως κατά τη συνάντηση είχε κάνει αναφορά στο θέμα των επικείμενων ερευνών και τα ρίσκα που υπάρχουν λόγω αυτών των ενεργειών. Σημείωσε πως δεν χρειάζεται να καταγράψει τα ρίσκα που εμπεριέχει το ενδεχόμενο να μην υπάρξει συμφωνία μέχρι τον Ιούλιο.
Δεν αποκλείουν νέες εντάσεις
Η Άγκυρα θέλοντας να ανεβάσει ακόμα περισσότερο το θερμόμετρο στην περιοχή, δημιουργώντας νέο κλίμα έντασης, στέλνει ερευνητικό σκάφος. Σύμφωνα με τον υπουργό Ενέργειας Μπεράτ Αλμπαϊράκ, «αυτό τον μήνα το ερευνητικό μας σκάφος Ορούτς Ρέις θα κατέβει στη Μεσόγειο για να ξεκινήσει τρισδιάστατες έρευνες». Ο Τούρκος υπουργός ανέφερε ότι το Μπαρμπαρός θα κάνει έρευνες στη Μαύρη Θάλασσα και το Ορούτς Ρέις στη Μεσόγειο.
Στη διάρκεια των δηλώσεών του χθες ο Μουσταφά Ακιντζί δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο εντάσεων. Έσπευσε να σημειώσει ότι αυτό δεν πρέπει να εκλαμβάνεται ως απειλή, αλλά ως πραγματικότητα. Απαντώντας σε ερώτηση για το αν θα υπάρξει διάλειμμα στις συνομιλίες εάν μέχρι τον Ιούλιο δεν σημειωθεί κάποιο αποτέλεσμα και οι γεωτρήσεις αρχίσουν, ο κ. Ακιντζί είπε ότι η τ/κ πλευρά δεν βρίσκεται στο σημείο να διακόψει τις διαπραγματεύσεις για τις γεωτρήσεις που θα διεξαχθούν στην κυπριακή ΑΟΖ, υπενθυμίζοντας ότι το 2014 δεν ήταν η τ/κ πλευρά που αποχώρησε από το τραπέζι.
Υποστήριξε ακόμα ότι υπάρχει ικανοποιητικό χρονικό διάστημα για λύση μέχρι τον Ιούλιο σε περίπτωση που «όλο το ενδιαφέρον και η συγκέντρωση δοθεί σε αυτή τη διαδικασία» και υπάρχει ειλικρινής βούληση.
Άκουσε και πήρε μηνύματα
Πολλά ήταν τα μηνύματα που έλαβε χθες το απόγευμα ο Έσπεν Μπαρθ Άιντα κατά τη συνάντησή του με τον πρόεδρο του ΔΗΚΟ. Σύμφωνα με πληροφορίες μας, ο Νικόλας Παπαδόπουλος κατέγραψε τις «πραγματικές ανησυχίες των Ελληνοκυπρίων στο Κυπριακό». Η συνάντηση, η οποία πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία του κ. Άιντα, αποσκοπούσε στο να ακούσει ο Ειδικός Σύμβουλος του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών και τις απόψεις άλλων κομμάτων πέραν από τους «δύο μεγάλους» τους οποίους βλέπει με κάθε ευκαιρία όταν βρίσκεται στην Κύπρο.
Σε δηλώσεις μετά τη συνάντηση ο πρόεδρος του ΔΗΚΟ τόνισε πως του δόθηκε η ευκαιρία να μεταφέρει προς τον κ. Άιντα «την απογοήτευσή μας γιατί η τελευταία φορά που μας είδε ήταν πριν από δύο χρόνια».
Συνεχίζοντας ο κ. Παπαδόπουλος είπε πως «η συμβουλή μας προς τον κ. Άιντα και προς την ομάδα του είναι να ακούν όλες τις πλευρές στο Κυπριακό, για να μην απογοητευτούν, όπως έγινε το 2004. Γιατί δεν θέλουμε, απευχόμαστε, να καταλήξουμε σε ένα δεύτερο δημοψήφισμα, όπου θα αναγκαστούμε να πούμε “όχι”».
Η επιδίωξη όλων, ανέφερε ο πρόεδρος του ΔΗΚΟ, πρέπει να είναι μια λύση του Κυπριακού, στην οποία όλοι θα μπορούμε να πούμε «ναι». Υπέδειξε ακόμα πως «χωρίς να ακούεται η φωνή της συντριπτικής πλειοψηφίας των Ελληνοκυπρίων, δεν θα έχουμε αυτή την κατάληξη».
Ο κ. Παπαδόπουλος είπε πως κατατέθηκε «η ξεκάθαρη διαφωνία μας στην εισήγηση να αλλάξει η διαδικασία. Δεν θεωρούμε ότι θα ήταν σωστό να αναλάβει έναν ρόλο ο κ. Άιντα, όπου θα καταθέτει «γεφυρωτικές προτάσεις». Δεν πρέπει να εγκαταλείψουμε την «κυπριακής ιδιοκτησίας» διαδικασία, γιατί σε τέτοια περίπτωση κινδυνεύουμε να βρεθούμε στη δυσάρεστη θέση, ως ελληνοκυπριακή πλευρά, ως η αδύναμη πλευρά, να αυξηθούν οι πιέσεις πάνω στην πλευρά μας, εάν κληθούμε να απορρίψουμε προτάσεις των Ηνωμένων Εθνών. Οι προτάσεις και εισηγήσεις στις διαπραγματεύσεις πρέπει να προέρχονται από τις δυο πλευρές και όχι τα Ηνωμένα Έθνη».
