O Τραμπ ανάγκασε την Κίνα νβα υποσωρήσει-και είναι ο μόνος που το πέτυχε
Γονάτισε ο κινέζικος δράκος στις ΗΠΑ
ΤΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑ ΒΑΤΙΚΙΩΤΗ
Ο μύθος θέλει κάθε εμπορική διαπραγμάτευση στην οποία συμμετέχουν Κινέζοι στο τέλος να καταλήγει με μια ερώτηση εκ μέρους τους: «πόσα θέλετε για να συμφωνήσετε στους όρους μας;».
Εξαίρεση σε αυτό τον κανόνα που τον έχουμε δει να επιβεβαιώνεται όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε χώρες όπως η Γερμανία, αποτέλεσαν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ του Ντόναλντ Τραμπ και του κινέζου ομολόγου του Σι Τζινπίνγκ, στο πλαίσιο της επίσκεψης του τελευταίου στις ΗΠΑ στις 6 Απριλίου 2017. Η συμφωνία στην οποία κατέληξαν συνιστά ήττα για τα οικονομικά συμφέροντα της Κίνας. Για πρώτη φορά το Πεκίνο αναγκάστηκε να συμφωνήσει σε όρους που δυσχεραίνουν αφάνταστα την οικονομική του κυριαρχία.
Στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων βρισκόταν το γιγαντιαίο έλλειμμα των ΗΠΑ στο πλαίσιο του διμερούς εμπορίου αγαθών με την Κίνα που φτάνει το ιλιγγιώδες ποσό των 347 δισ. δολ. Τα αιτήματα της αμερικανικής πλευράς δεν αφορούσαν τον περιορισμό των κινέζικων εξαγωγών στις ΗΠΑ. Αφορούσαν αποκλειστικά και μόνο την κατάργηση των εμποδίων που απαγορεύουν τις αμερικανικές εξαγωγές στην Κίνα. Συμφωνήθηκε συγκεκριμένα εντός 100 ημερών (εξ αρχή επομένως αποκλείστηκε το σύνηθες ενδεχόμενο ροκανίσματος του χρόνου μέχρι τις επόμενες εκλογές) να υπογραφεί μια διμερής εμπορική συμφωνία που θα επιλύει όλα τα εκκρεμή ζητήματα μεταξύ των δύο χωρών. Άμεσα δε να ανοίξει η κινέζικη χρηματοπιστωτική αγορά και να επιτραπούν οι εισαγωγές βοδινού κρέατος που ήταν απαγορευμένες από το 2003.
Αρνητικό ρεκόρ δημοτικότητας για τον Τραμπ
Η Κίνα δε δυσκολεύτηκε να συμφωνήσει στις αμερικανικές απαιτήσεις γιατί οι εντατικές και πιεστικές διαπραγματεύσεις είχαν ξεκινήσει από την εποχή του Ομπάμα. Ειπώθηκε μάλιστα από στελέχη της προηγούμενης κυβέρνησης ότι ακόμη κι η Χίλαρι να είχε εκλεγεί ήταν ζήτημα 6 μηνών να μπουν οι υπογραφές στο κείμενο που κραδαίνει ως τρόπαιο ο Τραμπ, διεκδικώντας μια νέα περίοδο χάριτος, όπως η αρχική διάρκειας 100 ακόμη μερών, μήπως μπορέσει και αναστρέψει τα αλλεπάλληλα αρνητικά ρεκόρ που καταγράφει η δημοτικότητά του. Είναι χαρακτηριστικό ότι την πρώτη εβδομάδα του Απριλίου το ποσοστό απόρριψης είχε φτάσει το 57% και το ποσοστό αποδοχής μόλις το 35%! Και για να υπάρχει ένα μέτρο σύγκρισης να αναφέρουμε πώς στα 8 χρόνια προεδρίας του Μπαράκ Ομπάμα ποτέ τα ποσοστά αποδοκιμασίας του δεν έπεσαν τόσο χαμηλά. Ο Τραμπ επομένως χρειαζόταν μια νίκη κι οι Κινέζοι του την πρόσφεραν αβίαστα.
Έχει ωστόσο σημασία η επιλογή του κλάδου οικονομικής δραστηριότητας εκ μέρους του Τραμπ. Ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ επέλεξε το χρηματοπιστωτικό τομέα γιατί η Κίνα έχει εξελιχθεί στην πιο βαθιά κι ελπιδοφόρα αγορά τραπεζικών υπηρεσιών. Αρκεί να αναφέρουμε ορισμένα μεγέθη της που δεν έχουν δει τη δημοσιότητα την οποία δικαιούνται …αδικώντας την Κίνα.
Για παράδειγμα από τις 10 μεγαλύτερες τράπεζες του κόσμου, οι 3 είναι κινέζικες! Η σειρά κατάταξής τους έχει ως εξής: Industrial and Commercial Bank of China, China Construction Bank, Agricultural Bank of China, Mitsubishi Financial Group, Bank of China, JP Morgan Chase, HSBC, BNP Paribas, Bank of America και Wells Fargo. Ερμηνεύοντας τις 10 πρώτες θέσεις δεν φαίνεται μόνο πως οι 3 πρώτες μεγαλύτερες τράπεζες είναι κινέζικες, αλλά κι ότι ο συνολικός αριθμός των κινεζικών (4) υπερβαίνει τον αριθμό των αμερικανικών (3). Η κυριαρχία δε των δύο αυτών χωρών είναι τόσο συντριπτική ώστε 3 άλλες χώρες (Ιαπωνία, Αγγλία και Γαλλία) μοιράζονται κάθε 1 από τις 3 εναπομείνασες θέσεις.
Δηλωτικό επίσης στοιχείο για την ευρωστία του κινέζικου χρηματοπιστωτικού τομέα είναι το μέγεθός του. Συγκεκριμένα, το 2016 η αξία του κινέζικου τραπεζικού συστήματος υπερέβη την αξία του τραπεζικού κλάδου της ευρωζώνης. (Το κινέζικο ΑΕΠ είχε υπερβεί το ΑΕΠ της ευρωζώνης 5 χρόνια νωρίτερα, το 2011). Μένοντας στις τράπεζες της Κίνας, το ενεργητικό τους στο τέλος του 2016 υπερέβη τα 33 τρισ. δολ. (ισοδυναμώντας σε αξία με 3,1 φορές επί του ύψους του ΑΕΠ), όταν το ενεργητικό των τραπεζών στη ζώνη του ευρώ ανερχόταν σε 31 τρισ. δολ. (2,8 φορές το ύψος του ΑΕΠ), των ΗΠΑ σε 16 τρισ. και της Ιαπωνίας σε 7 τρισ. δολ.
Κινέζικη φούσκα
Και μόνο από τα παραπάνω στοιχεία φαίνεται ότι στην Κίνα έχει δημιουργηθεί μια φούσκα παγκοσμίων διαστάσεων. Το σημαντικότερο δε με …άμεση κρατική παρότρυνση. Η δανειακή επέκταση των κινέζικων τραπεζών κατέγραφε κάθε χρόνο ρεκόρ στο πλαίσιο μιας πολιτικής αντιμετώπισης και χρονικής μετάθεσης της κρίσης. Αυτός ο μηχανισμός που μεγαλούργησε με άξονα γιγαντιαίες κρατικές τράπεζες μετέτρεψε το χρηματοπιστωτικό τομέα της αχανούς χώρας σε μήλο της έριδας για τον παγκόσμιο τραπεζικό κλάδο. Ο δε Τραμπ έσπευσε να επιβάλει και να δρέψει πρώτος τους καρπούς της ελεύθερης πρόσβασης στην κινέζικη χρηματοπιστωτική αγορά, γιατί κανένα άλλο τραπεζικό σύστημα στον κόσμο δεν αντιμετωπίζει τους ασφυκτικούς περιορισμούς με τους οποίους έρχεται αντιμέτωπο καθημερινά το αμερικανικό σύστημα λόγω του νόμου Ντοτ Φρανκ. Είναι ο νόμος που επιβλήθηκε την επομένη της κρίσης στις ΗΠΑ με στόχο να διαχωρίσει την λιανική τραπεζική από την επενδυτική προκειμένου να μειωθεί η έκταση της κερδοσκοπίας. Η αλλαγή του νόμου συμπεριλαμβάνεται στην ατζέντα του Τραμπ (κι ειδικότερα στο …κεφάλαιο της κατάργησης των περιορισμών επί της επιχειρηματικής δράσης) κι είναι θέμα χρόνου να αναγγελθεί. Η Γουόλ Στριτ, επομένως που στήριξε με χέρια και με πόδια την υποψήφια των Δημοκρατικών στις εκλογές του Νοεμβρίου, αναδεικνύεται σε έναν από τους μεγάλους κερδισμένους μέχρι σήμερα της οικονομικής πολιτικής του Ντόναλντ Τραμπ.
Στην άλλη όχθη, των χαμένων, στέκεται η Κίνα που δέχεται ένα πρωτοφανές πλήγμα στην αδιάκοπη επέκτασή της. Το πλήγμα που δέχτηκε έχει τεράστια σημασία επειδή οι ρυθμοί μεγέθυνσης της Κίνας μπορεί να παραμένουν αξιοζήλευτοι για όλες τις χώρες της ευρωπαϊκής και αμερικανικής ηπείρου, κινούνται ωστόσο στο χαμηλότερο σημείο των τελευταίων 25 ετών, όπως δείχνει και το σχετικό διάγραμμα. Έτσι εξηγείται και το ρεκόρ που καταγράφουν οι κινέζικες επενδύσεις στο εξωτερικό κάθε χρόνο. Χαρακτηριστικό είναι πως οι κινέζικες επενδύσεις στις ΗΠΑ το 2016, ύψους 45 δισ. ευρώ, ήταν τριπλάσιες σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, ενώ η περυσινή χρονιά ήταν η πρώτη που οι κινέζικες επενδύσεις στις ΗΠΑ υπερέβησαν τις αμερικανικές στην Κίνα!
Φαίνεται επομένως με την πρώτη ματιά το …φονικό όπλο που χρησιμοποίησε ο Τραμπ για γίνει δεκτό το αίτημά του από την Κίνα. «Για να συνεχίσετε να διοχετεύετε στο εξωτερικό την περίσσεια κεφαλαίων και την υπερβάλλουσα παραγωγική δυναμικότητα σας θα ανοίξετε τις αγορές σας. Κι έτσι εντός της Κίνας τα κινέζικα μεγαθήρια δεν θα παίζουν πλέον μόνα τους», ήταν ο εκβιασμός της αμερικανικής πλευράς…
Η επίδειξη δύναμης του Τραμπ απέναντι στην Κίνα θα δώσει ανάσα ζωής στις αμερικανικές πολυεθνικές ενώ από την άλλη θα φέρει πιο κοντά το ξέσπασμα της κρίσης στην Κίνα που μετά βίας αποφεύχθηκε το 2015.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Επίκαιρα στις 13 Απριλίου 2017.
