Η Ιστορία που οφείλουμε να γνωρίζουμε
17 Ἰουνίου 1770. Τὸ γδάρσιμο τοῦ Δασκαλογιάννη.
Ὁ Γεώργιος Παπάζωλης, Ἕλλην ποὺ ὑπηρετοῦσε στὶς ῥωσσικὲς στρατιωτικὲς δυνάμεις, ἦλθε σὲ ἐπαφὴ μὲ τὸν Ἰωάννη Βλάχο, ἤ Δασκαλογιάννη. Ὁ Δασκαλογιάννης ἦταν πολὺ μορφωμένος, γιὰ τὴν ἐποχή του, καὶ ἐνασχολούμενος μὲ τὸ ἐμπόριο καὶ τὴν θάλασσα, εἶχε καταφέρῃ νὰ ἀποκτήσῃ μεγάλη περιουσία. Περιουσία ποὺ χρησιμοποίησε γιὰ νὰ στηρίξῃ αὐτὴν τὴν ἐπαναστατικὴ κίνησι, ἐλπίζοντας νὰ βρῇ ἀνταπόκρισι κι ἀπὸ τοὺς λοιποὺς Κρῆτες.
Ὁ Δασκαλογιάννης, ὄταν ἔφθασαν, στὶς 28 Φεβρουαρίου τοῦ 1770, τὰ πλοῖα τῶν ἀδελφῶν Ὀρλῶφ στὴν Μάνη, ἔσπευσε, μὲ μερικοὺς Σφακιανούς, νὰ βοηθήσουν.
Ἐκεῖ ἔλαβαν λίγα πολεμοφόδια κι ἐπέστρεψαν στὸ νησί τους.
Ἀμέσως ἔσπευσαν νὰ ὀχυρώσουν τὴν περιοχὴ τῶν Σφακίων καὶ ἑτοιμάστηκαν γιὰ πόλεμο. Κατάφεραν νὰ συγκεντρωθοῦν γύρω στοὺς 1500 ἄντρες, ἴσως καὶ λίγο περισσότεροι.
Ἀφορμὴ γιὰ τὸν πόλεμο ἐστάθῃ ἡ ἀξίωσις τῶν εἰσπρακτόρων νὰ εἰσπράξουν τὸν φόρο τοῦ τρέχοντος ἔτους καὶ τὸν φόρο τῆς προηγουμένης χρονιᾶς, ποὺ οἱ Σφακιανοὶ δὲν εἶχαν καταβάλῃ.
Διώχνουν τὸν εἰσπράκτορα καὶ ὁρμοῦν στὴν πεδιάδα, ὅπου κτυποῦν τοὺς ἐκεῖ Τούρκους, σκοτώνοντας κάποιους ἀπὸ αὐτούς, καὶ ὑποχρεώνοντάς τους νὰ κλειστοῦν μέσα στὰ φρούρια.
Οἱ πασάδες τοῦ νησιοῦ συγκέντρωσαν γρήγορα δύναμι 15.000 ἀνδρῶν κι ἐπετέθησαν στὰ Σφακιά, πρὸ κειμένου νὰ μὴν ἀφήσουν χρόνο στὴν ὑπόλοιπη Κρήτη νὰ συμπράξῃ μαζύ της.
Μετὰ ἀπὸ τὸ πάρσιμο τῆς Ἀνωπόλεως, μὲ πολὺ μεγάλες ἀπώλειες τῶν Τούρκων, οἱ Σφακιανοὶ ἀπεφάσισαν νὰ διώξουν τὶς οἰκογένειές τους στὰ Κύθηρα καὶ νὰ ἐξακολουθήσουν τὸν πόλεμο ἀπὸ τὰ βουνὰ πλέον.
Στὶς ἀρχὲς Μαρτίου τοῦ 1771, μὲ σημαντικὲς ἀπώλειες τῶν Τούρκων καὶ μὲ μεγάλες δυσκολίες πλέον γιὰ τοὺς Σφακιανούς, οἱ Σφακιανοὶ ζητοῦν ἀνακωχή. Οἱ πασάδες δέχονται ἀλλὰ μέσα στοὺς σκληροὺς ὅρους ποὺ θέτουν εἶναι καὶ ἡ παράδοσις τῶν πρωτεργατῶν τῆς ἐπαναστάσεως. Ὁ Δασκαλογιάννης ἀποφασίζει νὰ παραδοθῇ μὲ τοὺς στενοὺς συνεργάτες του.
Φυλακίζεται, βασανίζεται φρικτὰ καὶ στὶς 17 Ἰουνίου τοῦ 1771γδέρνεται ζωντανός, στὴν πλατεία Ἄτ Μεϊντᾶν τοῦ Ἡρακλείου.
Οἱ σύντροφοί του, πλὴν ἐλαχίστων ποὺ δραπέτευσαν, δολοφονήθηκαν ὅλοι μὲ φρικτὰ βασανιστήρια.
Φιλονόη.
Σημείωσις.
Ἀναφέρεται, κυρίως στὴν λαϊκὴ παράδοσι, ὥς Ἰωάννης Δασκαλάκης.
Ὁ ἄνθρωπος αὐτὸς ἔγινε θρύλος γιὰ τὸ θάρρος του. Ἐμεῖς ὀφείλουμε νὰ τὸν τιμοῦμε καὶ νὰ τὸν ἀποκαλοῦμε ὅπως τὸν φώναζαν τότε. Δασκαλογιάννη.
Τέλος, εἶναι βαρὺ νὰ τὸ γράφω ὅλο αὐτὸ γιὰ τὸ γδάρσιμο.
Δὲν μοῦ ἀρέσει νὰ «ζωνταντεύω» τὴν φρίκη ποὺ ἐφήρμοσαν τὰ κτήνη στοὺς παπποῦδες μας. Μὲ ἀναστατώνει.
Πονῶ μὲ τὸν πόνο τους καὶ μὲ τὸν πόνο τῶν δικῶν τους. Πονῶ γιὰ τὴν ἀδικία καὶ τὴν Ὕβρι. Ὅμως ὀφείλουμε νὰ γνωρίζουμε.
