Ξαναγράφεται ο γεωπολιτικός χάρτης στην Ανατολική Μεσόγειο
Οι ενεργειακές συμφωνίες με Αίγυπτο-Ιορδανία απομακρύνουν το Ισραήλ από την Τουρκία
Του Νίκου Μελέτη
Σε μια σημαντική εξέλιξη που επηρεάζει τα δεδομένα στον ενεργειακό χάρτη στην Ανατολική Μεσόγειο, κυρίως σε ό,τι αφορά στις οδούς εξαγωγής του φυσικού αερίου της περιοχής, η Κοινοπραξία Noble Energy/Delek βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με την αιγυπτιακή εταιρία Dolphinus Holdings, για την υλοποίηση της εξαγωγής φυσικού αερίου από το κοίτασμα Λεβιάθαν στην Αίγυπτο, μέσω Ιορδανίας.
Τις συνομιλίες, που είναι σε προχωρημένο στάδιο, αποκάλυψε το Bloomberg, ενώ πρόσθετες λεπτομέρειες ήρθαν στο φως από την ισραηλινή οικονομική ιστοσελίδα Globes. Η σημαντική αυτή εξέλιξη κατέστη δυνατή μετά την απόφαση του αιγύπτιου προέδρου αl Sisi να εγκρίνει τον νόμο με τον οποίο επιτρέπεται σε ιδιωτικές εταιρίες να εισάγουν φυσικό αέριο στην Αίγυπτο. Ο νόμος θα τεθεί σε ισχύ από τον Σεπτέμβριο.
Με δεδομένο ότι ήδη το Ισραήλ έχει συμφωνήσει να προμηθεύσει με φυσικό αέριο την Ιορδανία, η διεύρυνση των εξαγωγών του και προς την Αίγυπτο σημαίνει ότι περιορίζονται οι ποσότητες του φυσικού αερίου που θα καθιστούσαν απολύτως βιώσιμο τον αγωγό από το Ισραήλ προς την Τουρκία, τον οποίο επιδιώκει η Άγκυρα. Συγχρόνως, δημιουργείται μια «κοινότητα συμφερόντων» του Ισραήλ με την Αίγυπτο σε μια κρίσιμη για την Μέση Ανατολή περίοδο και ενώ ήδη υπάρχουν οι παράλληλες τριμερείς συνεργασίες της Αίγυπτου και του Ισραηλ με την Ελλάδα και την Κύπρο.
Φυσικά, μετά την ανακοίνωση τον Σεπτέμβριο των πρώτων αποτελεσμάτων της γεώτρησης στο κοίτασμα Ονησίφορος στο Οικόπεδο 10 της Κυπριακής ΑΟΖ που γειτνιάζει με το ήδη εντοπισμένο τεράστιο αιγυπτιακό κοίτασμα Zohr, η μετατόπιση του κέντρου των ενεργειακών εξελίξεων στο τρίγωνο Ισραήλ-Αίγυπτος Κύπρος και κατ’ επέκταση Ελλάδα, θεωρείται περισσότερο από δεδομένη.
«Υπάρχουν μεγάλες δυνατότητες για την Μεσόγειο να γίνει ενεργειακός κόμβος για το φυσικό αέριο και θέλουμε να είμαστε εταίροι με το Ισραήλ σε αυτό το σχέδιο», δήλωσε ο ιδιοκτήτης της εταιρίας Dolphinus, Αλάα Αράφα.
Σημειώνεται ότι οι αιγυπτιακές εταιρίες Dophinus και Taqa Arabia είχαν υπογράψει συμφωνίες για να αγοράσουν φυσικό αέριο από τα ισραηλινά κοιτάσματα Λεβιάθαν και Ταμάρ: Σχεδόν ενός δισ. κυβικών μέτρων από το Ταμάρ για περίοδο 6-7 χρόνων και 4 δις από το Λεβιάθαν για δέκα χρόνια. Οι συμφωνίες αυτές έμεναν παγωμένες καθώς υπήρχαν νομικοί φραγμοί από αιγυπτιακής πλευράς, που τώρα όμως με τον νέο νόμο αίρονται, επιτρέποντας την υλοποίηση των έργων αυτών, αν και ακόμη δεν έχει διευκρινισθεί το πώς ακριβώς.
Η επιλογή της σύνδεσης από το Ισραήλ στο αιγυπτιακό σύστημα αγωγών μέσω του «Arab Pipeline» που διέρχεται από την Ιορδανία, έχει το μειονέκτημα ότι θα επιβαρύνει την τελική τιμή του αερίου που θα φθάνει στην αιγυπτιακή αγορά. Άλλη επιλογή είναι η χρήση του παλιότερου αγωγού EMG που χρησιμοποιούνταν για αντίθετη ροή, την εισαγωγή φυσικού αερίου από την Αίγυπτο προς το Ισραήλ.
Σύμφωνα με το Bloomberg, πιθανότατα θα καταλήξουν στην πρώτη επιλογή, καθώς η δεύτερη (αν και φθηνότερη) προσκρούει στην γνωστή αντιδικία μεταξύ αιγυπτιακής εταιρίας (του αγωγού EMG) και του Ισραήλ, που έχει οδηγηθεί σε διεθνή διαιτησία και έχει κατακυρωθεί στην ισραηλινή Εταιρία Ηλεκτρισμού αποζημίωση 2 δισ. δολαρίων.
Το Ισραήλ εξάγει τώρα μόνο μικρές ποσότητες φυσικού αερίου προς την Ιορδανία από το κοίτασμα Ταμάρ, αλλά τον περασμένο Σεπτέμβριο υπέγραψε συμφωνία αξίας 10 δισ. δολαρίων για την προμήθεια φυσικού αερίου από το Λεβιάθαν στην Κρατική Εταιρία Ηλεκτρισμού της Ιορδανίας (NEPCO).
