Η επιστροφή στα ιδρυτικά οράματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η πολιτική του Γάλλου Προέδρου
Δύο μπράβο για τον Εμανουέλ Μακρόν. Στην πολυαναμενόμενη ομιλία του για την Τρίτη για την Ευρώπη, ο γάλλος πρόεδρος επέδειξε μια αναζωογονητική φιλοδοξία συνοδευόμενη από προθυμία για συμβιβασμό.
Αυτό που έλειψε στον Μακρόν ήταν η λεπτομέρεια: η συμπλήρωσή της θα κάνει τη διαφορά ανάμεσα στη συγγραφή μερικών γραμμών διεργετικής ρητορικής και της πρώτης σελίδας της ιστορίας.
Ο Μακρόν είναι ο πρώτος ευρωπαίος ηγέτης μετά τον Χέλμουτ Κολ που έχει επιδείξει ένα πραγματικό, απεριόριστο όραμα για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Η ομιλία του, η οποία διήρκεσε σχεδόν δύο ώρες, κάλυψε ένα φάσμα θεμάτων από την αμυντική πολιτική ως το περιβάλλον έως το μέλλον της ευρωπαϊκής οικονομίας. Οι περισσότερες από τις προτάσεις, οι οποίες περιελάμβαναν ένα ευρωπαϊκό αμυντικό ταμείο και την εναρμόνιση των φορολογικών συντελεστών των επιχειρήσεων, δεν ήταν καινούριες. Αυτό που ήταν εντυπωσιακό ήταν η προθυμία να ανοίξουν αυτοί οι τομείς στις διαπραγματεύσεις μεταξύ των εταίρων της ΕΕ.
Ο Μακρόν θα ήθελε αυτές τις συνομιλίες να ξεκινήσουν σύντομα. «Δεν έχετε την πολυτέλεια του χρόνου», είπε στους συναδέλφους ευρωπαίους ηγέτες. Κάθε χώρα θα πρέπει να αποφασίσει τις προτεραιότητες και τις προτιμήσεις της εντός του πρώτου εξαμήνου του επόμενου έτους εσωτερικά, πριν από τις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το 2019. Ο προϋπολογισμός της ΕΕ για το 2020 θα ήταν ένα άλλο σημαντικό βήμα: ο Μακρόν θα ήθελε να δει περισσότερους κοινούς πόρους να εισέρχονται σε αυτό, για να δαπανηθούν για τη χρηματοδότηση ευρωπαϊκών «κοινών αγαθών». Ένας ευρωπαϊκός φόρος επί των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών (κάτι που ορισμένες χώρες της ΕΕ έχουν επιδιώξει αλλά δεν κατάφεραν να συμφωνήσουν) θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει μεγαλύτερες υπερπόντιες ενισχύσεις. Όλα αυτά θα αποτελέσουν γέφυρα για τις εκλογές του 2024 για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όπου ο Μακρόν προβλέπει το ήμισυ του κοινοβουλίου να αποτελείται από βουλευτές που θα εκλέγονται σε διεθνικούς καταλόγους.
Ο Μακρόν ήταν αν μη τι άλλο θαρραλέος προχωρώντας με μια τέτοια μεγαλοπρεπή ομιλία μόλις ημέρες μετά από μια άτακτη γερμανική κοινοβουλευτική εκλογική αναμέτρηση και πολύ πριν μια νέα κυβέρνηση πάρει τη θέση της στο Βερολίνο. Αλλά σίγουρα έδειξε επίγνωση για το ποιοι θα είναι οι συνομιλητές του. Η Γερμανία είναι πιθανό να κυβερνάται από έναν συνασπισμό της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης της Άνγκελα Μέρκελ και του αδελφού κόμματος της Βαυαρίας, της Χριστιανοκοινωνικής Ένωσης, με τους Πράσινους και τους Ελεύθερους Δημοκράτες ως μικρότερους εταίρους. Ο Μακρόν είχε κάτι να πει για όλους, συμπεριλαμβανομένων αναφορών στον καθορισμό τιμής άνθρακα αρκετά υψηλής ώστε να συμβάλει στη μετατροπή της ευρωπαϊκής οικονομίας. Η έκκλησή του για έναν προϋπολογισμό της ζώνης του ευρώ είναι απίθανο να έχει καλή υποδοχή από το δημοσιονομικά επιφυλακτικό FDP, αλλά τόνισε ότι αυτό δε θα σήμαινε την κοινωνικοποίηση του χρέους εντός του ενιαίου νομίσματος.
Ο Μακρόν δήλωσε ότι ενδιαφέρεται περισσότερο για «ορίζοντες» παρά για «κόκκινες γραμμές». Επιδέξια, επέλεξε να περάσει μερικές από τις δικές του. Πρότεινε να μεταρρυθμιστεί η Κοινή Γεωργική Πολιτική, ένα τοτέμ των γάλλων πολιτικών από την ίδρυσή της το 1962. Ήταν επίσης ανοικτός στη δυνατότητα αλλαγής των συνθηκών – μια προοπτική που στοιχειώνει τους γάλλους ηγέτες από την ντροπιαστική ήττα του ευρωπαϊκού συντάγματος στο δημοψήφισμα του 2005. Φυσικά, ο Μακρόν δεν είπε πώς ακριβώς θα μεταρρυθμίσει την ΚΓΠ ή πότε θα επιδιώξει αλλαγές στις συνθήκες, οι οποίες θα ενεργοποιήσουν δημοψηφίσματα σε αρκετές χώρες. Αλλά τα ανοίγματά του προσέδωσαν αξιοπιστία στην έκκλησή του, ιδιαίτερα προς τη Γερμανία, να συζητήσουν τα πάντα «χωρίς ταμπού». «Δε συμφωνούμε σε όλα», απευθύνθηκε στο Βερολίνο. «Τουλάχιστον όχι ακόμη.»
Η κύρια αποτυχία της ομιλίας ήταν ότι αυτό που είχε σε πλάτος, στερούταν σε λεπτομέρεια. Ο Μακρόν δήλωσε ότι ενδιαφέρεται περισσότερο για «φιλοδοξία» παρά για «μηχανισμούς», διότι το όραμα είναι αυτό που έχει λείψει στην ΕΕ εδώ και χρόνια. Ωστόσο, αυτός ήταν ένας εξαιρετικός τρόπος να αποφευχθεί η αντιμετώπιση των πολλών σημείων που θα προκύψουν καθώς συζητούνται διάφορες προτάσεις του.
Πρότεινε την εναρμόνιση του νόμου περί ασύλου και τη συγκέντρωση της κατανομής του βάρους των προσφύγων, αλλά δεν εξήγησε πώς θα μεταρρυθμίσει τη σύμβαση του Δουβλίνου. Πρότεινε φόρο στις εταιρείες τεχνολογίας που δραστηριοποιούνται στην Ευρώπη, αλλά παρέλειψε τα πρακτικά εμπόδια ή την πολιτική αντιπολίτευση, που ασφαλώς θα προέλθει από τις χώρες που φιλοξενούν τις επιχειρήσεις αυτές, όπως η Ιρλανδία. Το πιο σημαντικό, δεν ήταν σαφές πόσο μεγάλος θα ήταν ο προϋπολογισμός της ζώνης ευρώ: Το μέγεθος θα είναι απαραίτητο για να καθοριστεί εάν είναι απλώς ένα συμβολικό βήμα ή ένα πραγματικό εργαλείο σταθεροποίησης.
Ωστόσο, θα ήταν πρόωρο για τον Μακρόν να εξετάσει τις λεπτομέρειες του μελλοντικού του οράματος για την ΕΕ. Για αρχή, θα πρέπει να καταλάβει τι ακριβώς θα είναι αποδεκτό για τους γάλλους ψηφοφόρους από τις πολλές σαρωτικές αλλαγές που πρότεινε. Το εάν το Βερολίνο θα υπογράψει είναι ένα εξίσου ανοιχτό και περίπλοκο ζήτημα. Προς το παρόν, ωστόσο, η ομιλία του Μακρόν σηματοδότησε μια σημαντική αλλαγή ρυθμού από τη σταδιακή στάση που χαρακτηρίζει την ΕΕ μετά την υπογραφή της Συνθήκης της Λισαβόνας. Η φιλοδοξία του μπορεί να είναι ευπρόσδεκτη.
Περισσότερες δημοσιεύσεις της κατηγορίας Ευρωπαϊκή Ένωση ΕΔΩ
