ΑΞΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ
Δέσποινα Συριοπούλου
Νέα Υόρκη
Ο Μπάρακ Ομπάμα πήρε και τυπικά το χρίσμα, προκειμένου να διεκδικήσει εκ μέρους του δημοκρατικού κόμματος τον αμερικανικό προεδρικό θώκο στις εκλογές της 4ης Νοεμβρίου. Η ομιλία του έγχρωμου γερουσιαστή, σιμπίπτοντας στην 45η επέτειο της ιστορικής ομιλίας του Μάρτιν Λούθερ Κίνκ την 28η Αυγούστου 1963 με τίτλο «Έχω ένα όνειρο», ήρθε να πραγματώσει αυτό που ο Μ.Λ.Κινκ οραματιζόταν: έναν τόπο, όπου τα παιδιά του «δεν θα κρίνονταν από το χρώμα του δέρματός τους, αλλά από το περιεχόμενο του χαρακτήρα τους». Την ίδια μέρα 45 χρόνια μετά, ο πρώτος έγχρωμος αμερικανός διεκδικεί και επίσημα την προεδρία των Ηνωμένων Πολιτειών.
ΑΞΙΑ σελ 19/51
Σε ένα κατάμεστο στάδιο από 84.000 άτομα και σε μια πανηγυρική ατμόσφαιρα, ο έγχρωμος γερουσιαστής λίγο μετά τις 10 μ.μ. την Πέμπτη το βράδυ (ώρα Αμερικής), έκανε λόγο για την ευκαιρία που δίνεται με αυτές της εκλογές να κρατηθεί ζωντανή η αμερικανική υπόσχεση, αλλά και για την αλλαγή που καθόλη την διάρκεια της προκριματικής διαδικασίας υποσχέθηκε στους αμερικανούς. Για ακόμη μια φορά, αποδείχτηκε περίτρανα η ρητορική του δεινότητα, η ικανότητά του στο λόγο, η ικανότητά του να κερδίζει τα πλήθη. Πολύ ανθρώπινος, αρκετά ξεκάθαρος και συγκροτημένος έδωσε σε αδρές γραμμές αυτό που οραματίζεται για την χώρα του. Χωρίς να παραλείψει την άσκηση κριτικής προς τον ρεπουμπλικάνο αντίπαλό του Τζον ΜακΚέιν, αναφέρθηκε εκτενώς στις οικονομικές μεταρρυθμίσεις που θα προωθήσει, επικεντρώνοντας στις φορολογικές ελαφρύνσεις και αλλαγές, ενώ υποσχέθηκε ότι σε 10 χρόνια οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πάψουν να εξαρτώνται σε πετρελαίο από την Μέση Ανατολή, επενδύοντας σε νέες μορφές ενέργειας. Στο κομμάτι της εξωτερικής πολιτικής -εκεί που δέχεται την μεγαλύτερη κριτική για έλλειψη εμπειρίας- μίλησε για την ανάγκη χρήσης της σκληρής αλλά άμεσης διπλωματικής οδού, και για την περίπτωση του Ιράν και για αυτήν της Ρωσίας, ενώ δεν δίστασε να μιλήσει για τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων και το θέμα των εκτρώσεων.
Το τετραήμερο συνέδριο στο Ντένβερ του Κολοράντο έδωσε διαβοής -ύστερα από παρέμβαση της Χίλαρι Κλίντον- στον γερουσιαστή από το Ιλλινόις, αυτό που κάποια χρόνια πριν φαινόταν αδιανόητο στην αμερικανική κατά τα άλλα συντηρητική κοινωνία, η οποία δεν είχε -και πιθανότητα να μην έχει ακόμα σε κάποιες περιπτώσεις- εξαλείψει τα φυλετικά κατάλοιπα. Η υποψηφιότητα του αφροαμερικανού χαρακτηρίστηκε ως ιστορική ακόμα και από τους ρεπουμπλικάνους. Το συνέδριο ολοκληρώθηκε αργά την Πέμπτη το βράδυ σε μια πανηγυρική ατμόσφαιρα. Ωστόσο, ο αντίκτυπος, όπως επισημαίνουν αναλυτές, θα φανεί στις δημοσκοπήσεις των επόμενων ημερών, οι οποίες και θα δείξουν κατά πόσο οι δημοκρατικοί κατάφεραν να πείσουν το εκλογικό σώμα να εμπιστευτεί την υποψηφιότητα Ομπάμα. Λίγο πριν την έναρξη του συνεδρίου στο Κολοράντο, σύμφωνα με δημοσκόπηση που διενεργήθηκε για λογαριασμού του ειδησεογραφικού δικτύου CNN, Μπάρακ Ομπάμα και Τζον ΜακΚέιν είχαν ακριβώς το ίδιο ποσοστό στην πρόθεση ψήφου του εκλογικού σώματος, όταν δυο εβδομάδες πριν ο έγχρωμος γερουσιαστή προπορευόταν κατά 6 ποσοστιαίες μονάδες.
Βασικός στόχος του συνεδρίου ήταν να επιτευχθεί η επανένωση του κόμματος, ύστερα από την διάσπαση στο εσωτερικό του από την ιδιαίτερα σκληρή αντιπαράθεση μεταξύ των δυο υποψηφίων -Μπάρακ Ομπάμα και Χίλαρι Κλίντον- κατά την διάρκεια των προκριματικών. Όλοι οι ομιλητές πέρα από την στήριξη της υποψηφιότητας Ομπάμα, ως κίνηση ενότητας, εστίαζαν στην ιδιαίτερα έντονη κριτική προς τους ρεπουμπλικάνους και Τζον ΜακΚέιν, συνδέοντας μάλιστα τον βετεράνο γερουσιαστή με την, όπως χαρακτηριστικά ελέχθη κατ' επανάληψη, αποτυχημένη πολιτική της κυβέρνησης Μπους.
Εκείνο όμως που έπρεπε πάση θυσία να εξαλειφθεί ήταν η αντιπαράθεση της πρώην πρώτης κυρίας και του έγχρωμου γερουσιαστή. Μια αντιπαράθεση που κράτησε αρκετούς μήνες, όσο τα αποτελέσματα της προκριματικής εκλογικής διαδικασίας δεν άφηναν να διαφανεί ο υποψήφιος που θα αποτελούσε το σημείο σύγκλισης για το κόμμα. Η οξεία αυτή αντιπαράθεση μεταξύ της πρώην πρώτης κυρίας και του έγχρωμου γερουσιαστή κατά την διάρκεια των προκριματικών έκανε επιτακτική την ανάγκη το συνέδριο στο Κολοράντο να αποτελέσει το μέρος, από όπου το μήνυμα ενότητας της δημοκρατικής παράταξης θα ήταν ικανό να πείσει τους αμερικανούς ψηφοφόρους, ιδίως όμως όλους όσους πρόσκεινται στην πλευρά της Χίλαρι Κλίντον και έβλεπαν με σχετικό σκεπτικισμό την υποψηφιότητα του Ομπάμα. Γι' αυτό άλλωστε και η εμφάνιση της γερουσιαστού της Νέας Υόρκης, αλλά κυρίως όλα όσα επρόκειτο να πει αναμένονταν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον από τους συνέδρους. Η Χίλαρι Κλίντον δεν άφησε ωστόσο την πικρία της από την ήττα στις προκριματικές να χαλάσει την ατμόσφαιρα στο Ντένβερ. Πέρα από την την ενότητα του κόμματος προς έναν μοναδικό σκοπό και υπό τον Μπάρακ Ομπάμα η πρώην πρώτη κυρία κάλεσε τους συνέδρους να ψηφίσουν τον έγχρωμο γερουσιαστή, όπως ακριβώς θα έκαναν και για την ίδια. Στην ομιλία της, εξέφρασε την πλήρη στήριξή της στον γερουσιαστή του Ιλλινόις, δηλώντας ότι πρέπει να είναι ο επόμενος πρόεδρος, ενώ επεσήμανε ότι περιστοιχίζεται από μια αξιόλογη σύζυγο, και έναν σοφό, πραγματιστή και σκληρό αντιπρόεδρο. Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και η ομιλία του πρώην προέδρου Μπιλ Κλίντον την Τετάρτη το βράδυ, ο οποίος εξέφρασε και αυτός την πλήρη στήριξή του στον γερουσιαστή από το Ιλλινόις, προτρέποντας όλους όσους ψήφισαν την σύζυγό του, να στηρίξουν τον έγχρωμο υποψήφιο. Κάνοντας την σύγκριση της δικής του υποψηφιότητας με τον αφροαμερικανό γερουσιαστή, ο Μπιλ Κλίντον θέλησε να καλύψει το επιχείρημα των ρεπουμπλικάνων -αλλά μάλλον και το δικό του που χρησιμοποιούσε κατά την διάρκεια των προκριματικών-, κάνοντας λόγο για την πανομοιότυπη κριτική που δεχόταν όταν ήταν υποψήφιος πρόεδρος, μια κριτική που εστίαζε στην έλλεψη εμπειρίας και στο νεαρό της ηλικίας του. Η κίνηση αυτή του πρώην προέδρου στόχευε σε όλους όσους αφενός κοιτούν με σκεπτικισμό την υποψηφιότητα Ομπάμα, και αφετέρου έδωσαν και μια απάντηση στο στρατόπεδο των ρεπουμπλικάνων, των οποίων τα επιχειρήματα εστιάζονται στην έλειψη εμπειρίας του έγχρωμου γερουσιαστή. Για τον Μπιλ Κλίντον, ο Μπάρακ Ομπάμα είναι έτοιμος, έχοντας την ιστορική ευκαιρία να χτίσει από την αρχή το αμερικανικό όνειρο και να αποκαταστήσει το κύρος των Ηνωμένων Πολιτείων στον κόσμο. Τώρα βέβαια αν κάποιος θυμηθεί τι έλεγε ο Μπιλ Κλίντον για τον Μπάρακ Ομπάμα πριν από κάποιους μήνες, όταν βρισκόταν αρωγός στην προσπάθεια της συζύγου του, αν μη τι άλλο θα βάλει ένα μεγάλο ερωτηματικό στα όσα είπε προχθές ο πρώην πρόεδρος. Αναμφισβήτητα όμως δεν μπορούσε να κάνει και διαφορετικά. Έπρεπε με κάποιο τρόπο, όπως γράφτηκε στον αμερικανικό τύπο, να αρχίσει να γεφυρώνει το χάσμα που υπήρχε (υπάρχει;) μεταξύ τους. Ένα στοιχείο που παρατήρησαν αρκετοί στην ομιλία του Μπιλ Κλίντον είχε να κάνει με την προφορά που χρησιμοποίησε. Ήταν πιο βαριά εν αντιθέσει με αυτή που χρησιμοποιεί γενικότερα, παρόμοια με αυτή που χρησιμοποιείται σε περιοχές της Κεντρικής Αμερικής. Η εξήγηση που δόθηκε εστίασε στο γεγονός ότι ο πρώην πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών στόχευε με αυτό τον τρόπο να «αγγίξει» τους ψηφοφόρους των περιοχών αυτών, οδηγώντας τους στην στήριξη του δημοκρατικού υποψηφίου.
Κατά πόσο έπεισε το συνέδριο των Δημοκρατικών το εκλογικό σώμα θα φανεί τις επόμενες ημέρες. Εκείνο όμως που αναμφισβήτητα μπορεί κάποιος να πει ότι ότι ήταν μια πραγματική φιέστα. Μια φαντασμαγορική χολυγουντιανών προδιαγραφών γιορτή που άφηνε να διαφανεί το μήνυμα -και σε πολλές περιπτώσεις αντιχούσε ως προσδοκία- που τόσους μήνες ο αφροαμερικανός υποψήφιος έχει θέσει ως αίτημα. Αυτό της αλλαγής. Μπορεί όμως αυτή η φιέστα να έδωσε μια εικόνα ενότητας στην επιφάνεια και ο αφροαμερικανός υποψήφιος να κέρδισε τις εντυπώσεις, ουδείς ωστόσο ακόμα γνωρίζει κατά πόσο αυτό είναι εύκολο να μεταφραστεί σε ένα συμπαγές «μέτωπο» με ξεκάθαρη την πρόθεση ψήφου απέναντι στους ρεπουμπλικάνους και την πολιτική τους. Άλλωστε το αίτημα, η ελπίδα, η προσδοκία, ή ακόμα και η επιτακτική ανάγκη που θέτει την αλλάγη ως προϋπόθεση και προαπαιτούμενο για ένα βήμα πιο πέρα, δεν σημαίνει αναγκαστικά ότι υπάρχει και ο «χάρτης πλοήγησης» με όλα τα πιθανά σενάρια και όλες τις λύσεις για την επούλωση των προβλημάτων και των κακώς κειμένων, ικανών να πείσουν την πλειοψηφία. Και ίσως εκεί μπορεί οι δημοκρατικοί να χάσουν το παιχνίδι, αν για όλα αυτά που ο γερουσιαστής από το Ιλλινόις ανέπτυξε την Πέμπτη το βράδυ, δεν συνεχίσει να δίνει πειστικά επιχειρήματα των προθέσεών του… ή εκτός για άλλους λόγους τα γεγονότα και οι εξελίξεις ανοίξουν το δρόμο για μια τρίτη θητεία των ρεπουμπλικάνων…
ΑΞΙΑ σελ 19/51
