Με μια απόφαση “φωτιά” το Ευρωπαικό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης, έκρινε πως η χρήση κρυφής κάμερας είναι θεμιτή.
Από την Αφροδίτη Α. Καλομάρη
Έχοντας ως άξονα το δημόσιο συμφέρον, το Ευρωδικαστήριο έκρινε πως η χρήση κρυφής κάμερας είναι επιτρεπτή, εφόσον ο δημοσιογράφος δρα και καταγράφει πράξεις για το κοινό καλό.
Η απόφαση ελήφθη μετά την αποπομπή τεσσάρων Ελβετών δημοσιογράφων οι οποίοι είχαν καταδικαστεί στην χώρα τους να καταβάλουν χρηματικά πρόστιμα, εξαιτίας ενός τηλεοπτικού ρεπορτάζ με την χρήση κρυφής κάμερας το 2003 και στο οποίο κατήγγειλαν τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές στον τομέα των ασφαλίσεων και κυρίως των ασφαλειών ζωής.
Το δικαστήριο έκρινε υπέρ των δημοσιογράφων, καταδικάζοντας μάλιστα την Ελβετία “πως προσπάθησε να εμποδίσει την άσκηση της δημοσιογράφικης εργασίας και κατ΄ επέκταση την αποκάλυψη των αθέμιτων αυτών πρακτικών”.
Ήδη από την πρώτη ημέρα της ακροαματικής διαδικασίας, το Ευρωπαικό Δικαστήριο βασίστηκε κυρίως στην νομολογία η οποία σχετίζεται με την προσβολή της προσωπικής υπόληψης δημοσίων προσώπων. Συμπέρανε ωστόσο, πως οι εν λόγω δημοσιογράφοι “προστάτευσαν” και τήρησαν όλες τις διαδικασίες περί προσωπικής ζωής επισημαίνοντας μάλιστα πως “η παρέμβαση στην ιδιωτική ζωή του ασφαλιστή δεν ήταν τέτοιας βαρύτητας που να ξεπερνάει το δημόσιο συμφέρον της πληροφόρησης”. Επιπλέον, το δικαστήριο τόνισε πως οι δημοσιογράφοι είχαν φροντίσει να καλύψουν το πρόσωπο και ταυτόχρονα να αλλοιώσουν την φωνή με τεχνητά μέσα, όπως ορίζει και ο κώδικας δεοντολογίας.
Πότε η χρήση κρυφής κάμερας θεωρείται “θεμιτή” και πότε “αθέμιτη”;
Επί σειρά ετών η χρήση κρυφής κάμερας έχει απασχολήσει νομικά, αλλά και δημοσιογραφικά όλα τα παγκόσμια ΜΜΕ, γεγονός που δεν θα μπορούσε να αφήσει απαθή την Παγκόσμια Ομοσπονδία Δημοσιογράφων, μέλη της οποίας αποτελούν και οι Ελληνικές Δημοσιογραφικές Ενώσεις (ΕΣΗΕΑ, ΕΣΠΗΤ). Σύμφωνα λοιπόν με την Παγκόσμια Ομοσπονδία, η χρήση της κρυφής κάμερας ναι μεν μπορεί να αποτελέσει τεκμήριο απόδειξης, ωστόσο οι δημοσιογράφοι οφείλουν να σέβονται τα εμπλεκόμενα πρόσωπα, πάντα στο αυστηρό πλαίσιο που ορίζεται μέσα από τον κώδικα δημοσιογραφικής δεοντολογίας. Δηλάδη, θα πρέπει να ενεργούν με “καλή πίστη”, να καλύπτουν το πρόσωπο, να αλλοιώνουν την φωνή, να μην “φωτογραφίζουν” περί ποίου προσώπου πρόκειται, να είναι πρόθυμοι να συνεργαστούν με τις αρμόδιες Αρχές (Εισαγγελικές, Αστυνομικές).
Από την άλλη πλευρά, έγκριτοι συνταγματολόγοι και νομικοί υποστηρίζουν ότι η χρησιμοποιήση κρυφής κάμερας αντίκειται στις αρχές περί παρέμβασης της ιδιωτικής ζωής. Επισημαίνουν όμως, ότι δεν παύει να αποτελεί ένα κύριο και καίριο συνάμα μέσο τεκμηρίωσης – ειδικά στην εποχή της τεχνολογίας την οποία διανύουμε…
Η απόφαση αυτή του ΕΔΑΔ, η οποία ανακοινώθηκε την Τρίτη, δεν είναι τελεσίδικη. Οι ελβετικές αρχέςέχουν χρονικό περιθώριο τριών μηνών για να ζητήσουν, εάν το επιθυμούν, η υπόθεση να εξεταστεί από την Ολομέλεια του ΕΔΑΔ, κάτι το οποίο πάντως το Δικαστήριο δεν είναι αναγκασμένο να δεχθεί.
Αξίζει να σημειωθεί ότι και στα Ελληνικά Δικαστήρια εκκρεμούν αντίστοιχες υποθέσεις για χρήση κρυφής κάμερας, με πρωτόδικες αποφάσεις που ποικίλουν…
