Ενημέρωση Pyatt σε δημοσιογράφους.
Γράφει ο Άγγελος Αθανασόπουλος
Αν και στην πολιτική οι κατηγορηματικές προβλέψεις είναι καλό να αποφεύγονται, οι χθεσινές δηλώσεις του αμερικανού πρεσβευτή στην Αθήνα Τζέφρι Πάιατ ότι οι κινήσεις στις οποίες σκέφτονται να προχωρήσουν οι Ηνωμένες Πολιτείες για την αποκλιμάκωση της τρέχουσας κατάστασης στις ελληνοτουρκικές σχέσεις δεν συνιστούν μία διακριτή πρωτοβουλία σε σχέση με την πάγια θέση τους για σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο προσγειώνουν τις προσδοκίες στις πραγματικές τους διαστάσεις.
Οι ΗΠΑ θέλουν να αποφύγουν εκτράχυνση της κατάστασης και θα κινηθούν προς αυτή την κατεύθυνση. «Συνιστά αυτό μία δραματική διαφοροποίηση (dramatic break) σε σχέση με το παρελθόν; Όχι» ήταν η χαρακτηριστική αποστροφή του.
Ο έμπειρος αμερικανός διπλωμάτης σημείωσε, στο πλαίσιο της ενημέρωσης προς τους δημοσιογράφους για τα αποτελέσματα της επίσκεψης του Κυριάκου Μητσοτάκη στην Ουάσιγκτον, ότι οι ΗΠΑ θα παραμείνουν δεσμευμένες στην αποκλιμάκωση της έντασης.
Αναφέρθηκε δε χαρακτηριστικά σε δύο πρόσφατες περιπτώσεις, κατά τη διάρκεια της δικής του θητείας, που οι Αμερικανοί ενεργοποιήθηκαν για να πέσουν οι τόνοι μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας και πιο συγκεκριμένα α) στην υπόθεση της σύλληψης των δύο ελλήνων στρατιωτικών που πέρασαν την ελληνοτουρκική μεθόριο στον Έβρο και β) στο σοβαρό περιστατικό του εμβολισμού σκάφους της ελληνικής Ακτοφυλακής από τουρκική ακταιωρό στη θαλάσσια περιοχή των Ιμίων.
Τότε, πράγματι, η αμερικανική διπλωματία (οι πρέσβεις σε Αθήνα κι Άγκυρα, αλλά και η ηγεσία του Στέητ Ντιπάρτμεντ) ενεργοποιήθηκε για την αποτροπή επιδείνωσης της κατάστασης. Επομένως, μία πιθανή κίνηση εκ μέρους ΗΠΑ θα πρόκειται για μία αναλλοίωτη πτυχή των ελληνοαμερικανικών σχέσεων.
Υψηλόβαθμες διπλωματικές πηγές στην Αθήνα σημείωναν ότι η μεταφορά μηνυμάτων περί αποκλιμάκωσης από τις ΗΠΑ προς την Τουρκία είναι καλοδεχούμενη. Ωστόσο, τόνιζαν ότι μία πρωτοβουλία που θα είχε τη μορφή διαμεσολάβησης δεν είναι αυτό που είχε κατά νου η ελληνική πλευρά. Κάτι τέτοιο, πρόσθεταν, θα ήταν μάλλον αντιπαραγωγικό στην παρούσα φάση που η Τουρκία πορεύεται με σαφή αναθεωρητική διάθεση.
Αυτό που έχει σημασία για την Ουάσιγκτον είναι η συμφωνία της με τον έλληνα Πρωθυπουργό ότι τα προβλήματα πρέπει να επιλύονται με διάλογο και στη βάση του διεθνούς δικαίου – όχι με μονομερείς κινήσεις όπως αυτές στις οποίες έχει προχωρήσει η Άγκυρα τόσο σε σχέση με την Κύπρο όσο και σε σχέση με τη Λιβύη (σ.σ. αναφορικά με το Μνημόνιο για τις θαλάσσιες ζώνες). Η θέση αυτή, σε συνδυασμό με την επανάληψη της νομικής ερμηνείας του Στέητ Ντιπάρτμεντ ότι τα κατοικημένα νησιά έχουν τα ίδια δικαιώματα σε θαλάσσιες ζώνες όπως τα ηπειρωτικά εδάφη αλλά και η ταύτιση συμφερόντων Αθήνας – Ουάσιγκτον για την Ανατολική Μεσόγειο θα πρέπει να ικανοποιούν την ελληνική πλευρά.
Ο κ. Πάιατ πρόσθεσε πάντως ότι ο κ. Μητσοτάκης υπήρξε πολύ αποτελεσματικός κατά την παρουσίαση των «κόκκινων γραμμών» της Αθήνας σε περίπτωση που η Άγκυρα επιμείνει στις προκλήσεις. Το επόμενο διάστημα αναδεικνύεται σε ιδιαίτερα κρίσιμο για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, δεδομένης της αυτοπεποίθησης της Άγκυρας λόγω των εξελίξεων στη Λιβύη.
