Όλες οι κατηγορίες:

Φανή Πεταλίδου
Ιδρύτρια της Πρωινής
΄Έτος Ίδρυσης 1977
ΑρχικήΙστορία - Μνήμες1821-2021: 200 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑΗ αναστολή του Συντάγματος της Τροιζήνας και η «δικτατορία» Καποδίστρια, 189...

Η αναστολή του Συντάγματος της Τροιζήνας και η «δικτατορία» Καποδίστρια, 189 χρόνια μετά τη δολοφονία του

- Advertisement -

Από τον Ανδρέα Κούκο.

Θα ήθελα να καταγράψω κάποιες σκέψεις μου,σχετικά με τον μεγάλο θόρυβο που δημιουργήθηκε, για μία ανάρτηση στην ιστοσελίδα της Επιτροπής «Ελλάδα 2021», που αφορά αναπαραγωγή μέρους παλαιότερου άρθρου του Καθηγητή και μέλους της Επιτροπής κ. Αριστείδη Χατζή.

Αρχικά,πιστεύω,ότι, ένας επιστήμονας και δη Καθηγητής Πανεπιστημίου,έχει βεβαίως το δικαίωμα να αναρτά οτιδήποτε κρίνει αυτός σωστό στην προσωπική του ιστοσελίδα ή στα Μ.Μ.Ε.,αναλαμβάνοντας βέβαια και την ευθύνη των όσων γράφει.

Όταν όμως η Επιτροπή που  συντονίζει, με εντολή της Κυβέρνησης,τους εορ- τασμούς για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση,αναρτά «επιλεκτικά», μέρος άρθρου μέλους της, με «αμφιλεγόμενες απόψεις»,τα πράγματα αλλάζουν.

- Advertisement -

Θα προσπαθήσω,μέσα από την προσωπική μου μελέτη και διαδρομή να α-παντήσω στο ερώτημα:«Ήταν τελικά ένας δικτάτορας ο Ιωάννης Καποδίστριας; Εγκατέστησε στα πλαίσια ίδρυσης του ελληνικού κράτους μία «εκσυγχρονιστική δικτατορία»;

Η Γ’ Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας εξέλεξε ομόφωνα εν ονόματι του Ελληνι- κού Έθνους Κυβερνήτη της Ελλάδος τον Ιωάννη Καποδίστρια και μεταβίβασε σ’ αυτόν τη νομοτελεστική της εξουσία για μία επταετία από 3  Απριλίου 1827. Οι Πληρεξούσιοι στη συνέχεια, υπέγραψαν την 6η Απριλίου, το προσκλητήριο γράμμα προς τον Καποδίστρια με το οποίο αναγνώριζαν ότι: «τα κακά που επήγασαν στο διάστημα του επταετούς αγώνος του Έθνους οφείλονταν στην πολυμέλεια της Νομοτελεστικής Δυνάμεως και ότι προς αποφυγή όλων αυτών των κακών,η Συνέλευση αποφάσισε τη συγκέντρωση όλης της Νομοτελεστικής Δυνάμεως σε έναν και μόνο»1.Τον προσκαλούσαν δε να επιταχύνει την άφιξή του στην Ελλάδα.

Την 2 Ιανουαρίου 1828-ύστερα από μεγάλες καθυστερήσεις που επέβαλαν  η αποδοχή της επίσημης παραίτησης του Καποδίστρια από το διπλωματικό σώμα της ρωσικής αυτοκρατορίας και η επίσκεψή του στο Λονδίνο και στο Παρί- σι,  το «Warspite»,το βαρύ αγγλικό πολεμικό με τα 74 τηλεβόλα συνοδευόμε- νο από το γαλλικό πολεμικό «Ήρα» και το ρωσικό «Ελένη» με την ελληνική σημαία στον ιστό τους,θα συνοδεύσουν τιμητικά τον Κυβερνήτη Καποδίστρια στο ταξίδι του με τελικό προορισμό το Ναύπλιο και την Αίγινα.

Πόρος,Αίγινα,Σαλαμίνα,Ελευσίνα,Μέγαρα,Σπέτσες και Ύδρα αποτελούν την ελεύθερη Ελλάδα αυτή τη στιγμή! Ουσιαστικά παραλαμβάνει μία χώρα γεμάτη ερείπια και άδεια ταμεία,δηλαδή ένα μικρό κομμάτι γης χωρίς βιώσιμα σύ- νορα.Χρειάζεται οργάνωση,συνέχιση του πολέμου και γρήγορες αποφάσεις.

Ο Καποδίστρας,κατά τα κρίσιμα χρόνια της ανασυγκροτήσεως της Ευρώπης μετά την πτώση του Ναπολέοντα και ως τη στιγμή της αφίξεώς του στην Αίγινα, προσωρινή πρωτεύουσα του «υπό ίδρυση» ακόμα κράτους, υπήρξε και ήταν πάντοτε φιλελεύθερος. Ως Υπουργός των Εξωτερικών του Τσά- ρου κατηγορούνταν συνεχώς από τους ακραίους μοναρχικούς για τα προοδευτικά φρονήματά του,ενώ ο ίδιος διεκήρυσσε από την υψηλή θέ- ση του την ανάγκη της παραχωρήσεως συνταγμάτων από τους ηγε- μόνες προς τους λαούς τους, προς πρόληψη των επαναστατικών εκρή- ξεων2.

Ο Κυβερνήτης,φτάνοντας στην Αίγινα,έχει μελετήσει προσεκτικά  τα προηγού- μενα συντάγματα με τη διάκριση των εξουσιών και κατάλαβε ότι  δημιουργού- σαν πολυαρχία και αδυνάτιζαν την εξίσου πολυμελή εκτελεστική εξουσία που δεν μπορούσε να πάρει αποφάσεις.Έπρεπε να ικανοποιηθούν όλοι  και αυτό οδηγούσε στην καταστροφή. Η τέλεια αναρχία που επακολούθησε και η σειρά των εμφυλίων πολέμων ήταν το θλιβερό επακόλουθο των «ανακατεμένων ε- ξουσιών» που όριζαν τα συντάγματα. Κατάλαβε ο Καποδίστριας, ότι θα ήταν ένα διακοσμητικό όργανο που δεν θα μπορούσε να περάσει καν ένα νόμο και υποχείριο της Βουλής,αφού δεν είχε καν το δικαίωμα διάλυσής της.

- Advertisement -

Ο Καποδίστριας καταλήγει σε δυσάρεστα συμπεράσματα και πρέπει να πάρει σκληρές αποφάσεις.Αν αποδεχθεί το Σύνταγμα της Τροιζήνας τι θα συμβεί; Σε περίπτωση διαφωνίας, θα πηγαίνουν και θα έρχονται οι νόμοι και δεν θα μπο- ρεί να λειτουργήσει η κυβέρνηση, σ’αυτή τη δύσκολη στιγμή που διαπραγματεύονται και το συμβιβασμό με την Πύλη και τις Μ. Δυνάμεις.

Μόνο ένας κωμικός ηθοποιός-κατά τον Καποδίστρια-υποδυόμενος τον Κυβερνήτη,θα αποτολμούσε με το Σύνταγμα της Τροιζήνας στο χέρι να επιδιώξει να κυβερνήσει την εμπόλεμη και αναρχούμενη Ελλάδα3.

Αποστολή όμως του Καποδίστρια δεν είναι να δώσει μία κωμική παράσταση ενώπιον των Ελλήνων και της Ευρώπης.Δεν θα το έκανε αυτός σε καμμία περίπτωση!

Σκέφτεται να προτείνει την προσωρινή αναστολή του Συντάγματος της Τροιζήνας!Είναι μία πολύ δύσκολη απόφαση!

Γιατί να πάρει αυτήν την απόφαση;Γιατί παρέλαβε χάος και ερείπια! Διοίκηση στις λιγοστές ελεύθερες περιοχές δεν υπήρχε.Οι έννοιες του νόμου και της τά- ξης άγνωστες,το δε κενό κάλυπτε η αυθαιρεσία των κοτζαμπάσηδων και των οπλαρχηγών.Βουλή και Κυβέρνηση,πρόσφυγες στην Αίγινα,δεν τολμούν να ασκήσουν τις εξουσίες τους.Οι νησιώτες, υπακούοντες στον Κουντουριώτη, αγνοούν συστηματικά την Κυβέρνηση και κάθε κεντρική εξουσία.Η χώρα στη διάθεση των ενόπλων συμμοριών.

Ποιος ευθύνεται για όλη αυτή την τραγική κατάσταση;

Ο Γραμματέας της Οικονομίας Παναγιώτης Λιδωρίκης είχε το θάρρος-προς τι- μήν του-ν’ απαντήσει ευθέως στον Κυβερνήτη:

«Πρέπει να ομολογηθεί ότι θα υπήρχαν πολλές άλλες πηγές από τις ο- ποίες η Κυβέρνηση θα μπορούσε να αντλήσει ωφέλεια. Αλλά οι διαρκείς διαφωνίες,οι παρατεινόμενες στο άπειρον συζητήσεις,η διαρκής πάλη των κομμάτων και η έκδηλη αντίθεση μεταξύ του Άγγλου Ναύαρχου Κό- χραν και του Στρατηγού Τσώρτς,δημιούργησαν τα μεγαλύτερα εμπό- δια. Η Κυβέρνηση λοιπόν είχε να παλαίψει εναντίον αναρίθμητων δυ-σχερειών,ενώ σύμφωνα προς το Σύνταγμα, δεν ήταν δυνατόν να κάνει οτιδήποτε χωρίς τη συγκατάθεση του Νομοθετικού Σώματος. Και μία φορά που το πράγμα έφθανε εκεί,έμενε εκεί για πάντα»4.

Ο Καποδίστριας όμως είχε δηλώσει εκ των προτέρων και ξεκάθαρα προς όλους ότι θα αποδεχόταν το αξίωμα του Κυβερνήτη, υπό δύο προ-ϋποθέσεις: να εγκρίνουν οι Μ.Δυνάμεις το πρόσωπό του και να του πα- ρασχεθούν από τους Έλληνες οι αναγκαίες κατ’ αυτόν εξουσίες για να κυβερνήσει την Ελλάδα. Ήδη ο πρώτος όρος είχε εκπληρωθεί,ενώ ο δεύτερος εξαρτόνταν από την καλή θέληση της  ηγεσίας των πολιτικών και στρατιωτικών5.

Γνωρίζει καλά ο Καποδίστριας την κοινωνική σύνθεση του λαού της Ελλάδος, την πολιτική γεωγραφία της επαναστατημένης χώρας καθώς και ποιους θα βρει απέναντί του. Ο ίδιος, αισθάνεται χρέος του να συμφιλιώσει όλους τους Έλληνες. Δεν φοβάται, λοιπόν, αν συναντήσει ανυπέρβλητα εμπόδια στην α- ποδοχή του αιτήματός του, περί προσωρινής αναστολής του Συντάγματος της Τροιζήνας, εκ μέρους των βουλευτών. Θα επιδιώξει να έχει προς τούτο και τη συναίνεση όλου του πολιτικού κόσμου στην αποδοχή του κυβερνητικού συ-στήματος που έχει αυτός κατά νου, ως αναγκαίο και επιβαλλόμενο, από τις δεινές περιστάσεις της χώρας.

 Έτσι λοιπόν συγκαλεί σε μυστική σύσκεψη όλα τα μέλη της Βουλής για να δηλώσει τις αποφάσεις του. Ανέλυσε τους λόγους για τους οποίους επιβαλόταν χωρίς χρονοτριβή να ανασταλεί προσωρινά το σύστημα της εκτελεστικής εξουσίας που είχε ψηφιστεί στην Τροιζήνα και να του δο- θούν οι αναγκαίες εξουσίες για να κατορθώσει η Ελλάδα να συνεχίσει τον πόλεμο,εμπνέουσα εμπιστοσύνη στις συμμαχικές κυβερνήσεις. Δή- λωσε στα μέλη της Βουλής ότι αδυνατεί να αναλάβει τα καθήκοντά του και να κυβερνήσει κατά το Σύνταγμα της Τροιζήνας, το οποίο στο άρθρο 150, που αναφέρεται στον όρκο του Κυβερνήτη,έλεγε ότι πρέπει να θέ- σει το χέρι του επί του Ιερού Ευαγγελίου,ορκιζόμενος στο όνομα του Υ-ψίστου: «…να διατηρήσει απαρασάλευτα τους θεμελιώδεις νόμους της Ελληνικής Πολιτείας και να υπερασπίσει και να διατηρήσει με όλες του τις δυνάμεις την Ανεξαρτησία του Ελληνικού Έθνους»6.

Κώλυμα νομικό και ουσιαστικό! Η λανθάνουσα αντίθεση μεταξύ Συντάγ- ματος και Συνθήκης του Λονδίνου δεν διέλαθε βεβαίως της προσοχής του Καποδίστρια.Το Σύνταγμα της Τροιζήνας που είχε ψηφιστεί το Μάϊο του 1827-πριν τη Συνθήκη του Λονδίνου-μιλούσε για ανεξαρτησία και η Συνθήκη του Λονδίνου για υποτέλεια της Ελλάδος έναντι του Σουλτά- νου. Η Συνθήκη λοιπόν ανέτρεπε την αρχή του Συντάγματος της Τροιζή- νας.

Τι θα έπρεπε να κάνει ο Κυβερνήτης;Η ορθή νομική λύση θα ήταν η σύγκληση Συντακτικής Συνέλευσης των αντιπροσώπων του λαού,του μόνου δηλαδή αρμοδίου οργάνου να καταργήσει, να τροποποιήσει ή να αναστείλει για ορι- σμένο χρόνο το προοδευτικότερο Σύνταγμα για την εποχή εκείνη. Αυτή όμως η νομική λύση τη δεδομένη στιγμή θα προκαλούσε ατελείωτο πολιτικό σάλο με καθυστερήσεις, ατελείωτες συζητήσεις, διαμάχες,την ώρα που η Ελλάδα ψυχορραγούσε.

Η απομένουσα λύση του πολιτικού αδιεξόδου είναι η προσωρινή ανα- στολή του Συντάγματος για ορισμένο χρόνο. Ο Καποδίστριας όμως δεν θα έπαιρνε ποτέ μόνος του μία τέτοια απόφαση. Θα έπρεπε να συμφω- νήσουν τα μέλη της Βουλής. Έτσι απευθύνει διακοίνωση προς τα μέλη της Βουλής την 17η Ιανουαρίου 1828.

Στη διακοίνωση αυτή τονίζει, ότι, λυπάται γιατί η Εθνοσυνέλευση της Τροιζή- νας δεν είχε εφοδιάσει τη Βουλή με τις δυνατότητες εκείνες που θα επέτρεπαν την κύρωση της επιβαλόμενης κατ’αυτόν αναστολής του Συντάγματος,μόνης ικανής, κατά την πεποίθησή του «να προφυλάξει την πατρίδα μας από τους επικείμενους κινδύνους με τους οποίους η ενεστώσα κρίση την επαπειλεί»7.

Η λύπη του,αναφέρει,θα μετριαζόταν, αν οι βουλευτές που τιμήθηκαν με την εμπιστοσύνη των συμπολιτών τους,συμφωνούσαν με εκείνον στην προ- σωρινή αναστολή του Συντάγματος γιατί «αυτή την κρίσιμη στιγμή μπαί- νουν σε κίνδυνο τα ουσιωδέστερα συμφέροντα της Ελλάδος. Επιθυμώ, ευδιάθετοι να μεθέξετε των έργων και του υπευθύνου της νέας προσω- ρινής κυβερνήσεως.Οι υποθέσεις επισωρεύονται.Οι στιγμές είναι κρί- σιμες.Σας παρακαλώ,γι’ αυτό να σκεφθείτε το ταχύτερο δυνατόν και να μου γνωστοποιήσετε την απόφασή σας στην παρούσα επιστολή»8.

Τέλος, δήλωσε, ότι τα πάντα θα εθυσίαζε υπέρ της Ελλάδος, αλλά ποτέ την υπόληψή του και ότι εάν εκείνοι δεν ήθελαν να τον ακούσουν,αυτός θα έφευγε από την Ελλάδα με το πλοίο που τον είχε φέρει,ενώ εκείνοι θα αναλάμβαναν βαρύτατες ευθύνες απέναντι στο Θεό «γιατί σαν ψάρι στο δίχτυ σπαράζει εις πολλούς κινδύνους ακόμη και η ελληνική ελευ- θερία»9.

Ομόφωνα την επομένη-18 Ιανουαρίου 1828-η Βουλή ψήφιζε το Νόμο ΝΗ’, «Περί προσωρινής μεταβολής της Διοικήσεως», κατά το σχέδιο του Καποδίστρια,αποδεχόμενη ότι «η σωτηρία του Έθνους είναι ανώτερη από όλους τους νόμους»10.

Ο Νόμος αυτός προέβλεπε τη σύσταση ενός συμβουλευτικού σώματος που ονομάστηκε «Πανελλήνιο»,αποτελούμενο από 27 μέλη που  διορίζονταν από τον Καποδίστρια. Βουλή και Αντικυβερνητική Επιτροπή παρέδωσαν στους τρεις Προβούλους και στους τρεις πρώτους Γραμματείς του Πανελληνίου και αυτοδιαλύθηκαν για να παραχωρήσουν τις εξουσίες τους στον Καποδίστρια και στο συμβουλευτικό σώμα που εκείνος ίδρυσε11.

Αφού συζήτησε με τα καταλληλότερα πρόσωπα,προχώρησε στην πλή- ρωση των θέσεων,τοποθετώντας τους καλύτερους από τους πολιτικούς  άνδρες των επαναστατικών κυβερνήσεων.Πρόβουλος Οικονομίας ο Γε-ώργιος Κουντουριώτης, Πρόβουλος Εσωτερικών ο Ανδρέας Ζαΐμης και Πρόβουλος Πολέμου ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης.Γραμματέας της Επι- κρατείας ο Σπυρίδων Τρικούπης12.

‘Όπως βλέπουμε στην πρώτη του κυβέρνηση ο Καποδίστριας δεν απο- κλείει κανέναν,ούτε και αυτούς που αναμείχθηκαν με άσχημο τρόπο στους εμφυλίους πολέμους που προηγήθηκαν,ούτε και αυτούς που διαχειρίστηκαν πολλές φορές με σκανδαλώδη τρόπο τα «εθνικά δά- νεια».Δίνει την ευκαιρία σε όλους.Πολλοί από αυτούς θα αποτελέσουν πολύ σύντομα το σκληρό πυρήνα της Αντιπολίτευσης εναντίον του!

Η αυλαία έπεσε με την Προκήρυξη του Κυβερνήτη προς τον ελληνικό λαό την 20η Ιανουαρίου 1828 η οποία ξεκινούσε με το ρητό: «Εάν ο Θεός μεθ’ ημών, ουδείς καθ’ημών». Εξηγούσε τους λόγους που καθυστέρησε τον ερχομό του στην Ελλάδα και επίσης τους λόγους που επέβαλαν την εγκαθίδρυση μίας ισχυρής Κυβέρνησης με το σκοπό να δρέψει η Ελλάδα τους καρπούς της Συν- θήκης του Λονδίνου και της Ναυμαχίας του Ναβαρίνου13. Τρεις ημέρες αργό- τερα στις 26 Ιανουαρίου και ώρα 10.00 π.μ. ο Καποδίστριας έδινε τον όρκο εν ονόματι της Αγιωτάτης και Αδιαιρέτου Τριάδος,ενώπιον του Μητροπολίτου, των επισήμων Ελλήνων,των Αξιωματικών των συμμαχικών πολεμικών και του ενθουσιώδη λαού.

Εντός 20 ημερών λοιπόν, από της αφίξεώς του στην Ελλάδα, ο Καποδίστριας είχε λύσει το πολιτικό της πρόβλημα. Κυβερνήτης πλέον,είχε συγκεντρώσει στο πρόσωπό του προσωρινά όλες τις εξουσίες, συναινούντος όλου του συ-νυπεύθυνου πολιτικού κόσμου της μαχόμενης χώρας.

Το Πολιτικό Σύνταγμα της Ελλάδος αναστέλονταν προσωρινά με τη σύμπρα- ξη Κυβερνήτου και Βουλής.

Σε καμία περίπτωση λοιπόν, μελετώντας τις πράξεις του Κυβερνήτη, δεν μπορούμε να μιλάμε για επιβολή «δικτατορίας Καποδίστρια»,αφού η δικτατορία έχει εντελώς άλλα χαρακτηριστικά. Ο Καποδίστριας επιβά- λει με τη συναίνεση όλων προσωρινή αναστολή του Συντάγματος της Τροιζήνας γιατί «η σωτηρία του Έθνους είναι ανώτερη από όλους τους νόμους». Ακόμα και ο Henry Kissinger, στη διδακτορική του διατριβή το 1957 στο Παν/μιο Harvard, αποκαλεί τον Καποδίστρια «συνταγματικό διαιτητή της Ευρώπης»14.  Η διπλωματική του πορεία στην Ευρώπη έχει πραγματικά φιλελεύθερα χαρακτηριστικά.

Πολλές φορές για να κατηγορηθεί ο Καποδίστριας ως αυταρχικός, χρησιμο- ποιείται η αναφορά του ιδίου στο ξυράφι αλλά επιλεκτικά…Ας δούμε τι λέει ο Καποδίστριας για το σύνταγμα και το ξυράφι με ολοκληρωμένη την αναφορά του:

«Το Σύνταγμα ομοιάζει με ξυράφι στη χρήση του οποίου ήταν αγύμνα- στα τα χέρια των Ελλήνων»,είπε κάποτε ο Καποδίστριας στον Άγγλο Πλοίαρχο και αργότερα Πρέσβη της Μ.Βρετανίας στην Αθήνα, Εδμόνδο Λάϋονς,όταν αυτός τον προέτρεπε να χορηγήσει Σύνταγμα.Στο βρέφος, όπως ήταν πολιτικά ο ελληνικός λαός,ο Καποδίστριας δεν θα έδινε ξυ- ράφι για να κόψει το λαιμό του. «Δεν ήλθα στην Ελλάδα για να με χλευά- σει η Ευρώπη.Εγώ μεν είμαι υποχρεωμένος να ξυρίζομαι μπροστά στο βρέφος,αυτό δε να μάθει πώς να μεταχειρίζεται το ξυράφι για να μην κο- πεί»15.

Είναι λάθος αυτή η αναφορά του Καποδίστρια;Τελευταία αποδόθηκε ε-πιλεκτικά,δηλαδή «ξυράφι στα χέρια μικρού παιδιού είναι το σύνταγμα κατά τον Καποδίστρια».Βλέπουμε λοιπόν πως αλλάζει το νόημα για να κατηγορηθεί ο Καποδίστριας ως αυταρχικός και δικτάτορας.

Αναφορικά, με την αυταρχική και δικτατορική διακυβέρνησή του,ειδικά από το 1829-1831(έτος της δολοφονίας),όπως αναρτήθηκε τελευταία, από την Επι- τροπή 2021, στην επίσημη ιστοσελίδα της, θα ήθελα να θέσω μερικά ερωτή- ματα για προβληματισμό:

  • Είναι δικτάτορας ο Καποδίστριας, όταν στις αρχές του 1829 κατά- θέτει προς ψήφιση εκλογικό νόμο,ο οποίος καθιέρωνε το δικαίω- μα ψήφου σε αυτόχθονες και ετερόχθονες,δηλαδή σε όλους τους Έλληνες; Το Πανελλήνιο και οι Πρόκριτοι αντιδρούν σφοδρά και ζητούν δικαίωμα ψήφου να έχουν μόνο οι αυτόχθονες που έχουν κτηματική περιουσία,δηλαδή οι ισχυροί Έλληνες ή αυτοί που καλ- λιεργούν τη γη των ισχυρών,πληρώνοντας ένα τίμημα. Όταν τελι- κά ψηφίστηκε ο νόμος,όπως ήθελε ο Καποδίστριας,ο Γραμματέ- ας της Επικρατείας Σπυρίδων Τρικούπης παραιτείται16!!
  • Είναι δικτάτορας ο Καποδίστριας, όταν στη Δ’ Εθνοσυνέλευση του Άργους (Ιούλιος-Αύγουστος 1829) προσκαλεί να συμμετά- σχουν πληρεξούσιοι απ’όλες τις ελληνικές περιοχές; Έχουμε τελι- κά συμμετοχή 236 πληρεξουσίων: 81 από την Πελοπόννησο, 56 από τη Ρούμελη, 16 από Βόρεια Ελλάδα, 41 Νησιώτες, 4 από την Εύβοια και 38 από Σάμο,Χίο και Κρήτη. Ηθελημένα δεν παρουσιά- ζεται κανένας πληρεξούσιος της Ύδρας17.
  • Είναι δικτάτορας ο Καποδίστριας, όταν αντιδρά στη στάση της Μάνης στο τέλος του 1830 κατά της νόμιμης κυβέρνησης; Οι Μανιάτες αρπάζουν τα ταμεία με «μπροστάρηδες» την οικογένεια Μαυρομιχάλη. Συλλαμβάνεται ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης και κλείνεται στη φυλακή στο Ναύπλιο18.
  • Είναι δικτάτορας ο Καποδίστριας,όταν,παρ’όλο που τα έσοδα του κράτους είναι ελάχιστα,διαπραγματεύεται με τα νησιά Ύδρα, Σπέ- τσες,Ψαρά για να τους αποζημιώσει για την προσφορά τους στον Αγώνα (αμοιβές πληρωμάτων από το 1821-1830,ζημιές πλοίων κ.λ.π.); Δηλαδή να πληρωθούν για τον ηρωισμό τους! Τελικά α- παιτούν ολόκληρα τα ποσά που ζήτησαν από την αρχή, δηλαδή 18.000.000 φράγκα με την πίεση του Μαυροκορδάτου.Ο Κυβερ- νήτης τον Ιούνιο του 1831 τους δίνει 6.000.000.Οι Υδραίοι αποχω- ρούν και κηρύττουν την αυτονομία της Ύδρας, στασιάζοντας κατά της κυβέρνησης!19
  • Είναι δικτάτορας ο Καποδίστριας,όταν προσπαθεί να έρθει σε συ- νεννόηση με τους Υδραίους και ο Μιαούλης με τη συμπαράστα- ση του Μαυροκορδάτου και την ανοχή των Μεγάλων Δυνάμεων, εκτός της Ρωσίας, ανατινάζει τα εθνικά πλοία στον Πόρο την 1η

Αυγούστου 1831; Στάση κατά της νόμιμης κυβέρνησης και εσχάτη προδοσία. Για τις πράξεις του αυτές ο Μιαούλης δεν κατηγορή- θηκε ποτέ!20

  • Είναι δικτάτορας ο Καποδίστριας, όταν διαμαρτύρεται με υπόμνη- μά του προς τις τρεις Δυνάμεις στις 24 Αυγούστου 1831 για όσα συμβαίνουν και δεν κινείται δυναμικά για να καταπνίξει τη στάση της Αντιπολίτευσης κατά της Κυβέρνησης; Στο υπόμνημα αυτό, αναφέρει, ότι η Αντιπολίτευση κινείται, υπό την προστασία και την ανοχή των Αντιπρέσβεων Μ.Βρετανίας και Γαλλίας,ότι δεν προστατεύεται η κυβέρνησή του,ότι εδώ και πολλούς μήνες δεν έχει εισπράξει τις νόμιμες αποζημιώσεις από τις Μ.Δυνάμεις με αποτέλεσμα να μην μπορεί να πληρώσει μισθούς στο στρατό και στο δημόσιο. Οι στρατιωτικές μονάδες στασιάζουν και έχει μείνει αβοήθητος. Ζητάει πάλι τελικά το δάνειο των 60.000.000 φρά- γκων, το οποίο, τελικά οι Μ.Δυνάμεις το έδωσαν στον Όθωνα21.
  • Η Εφημερίδα «Απόλλων» που εκδίδει στην Ύδρα ο Αναστάσιος Πολυζωΐδης, στενός συνεργάτης και Γραμματέας του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου, με κεφάλαια των πλοιοκτητών,είναι ένα φυλλά- διο γεμάτο ύβρεις και κατηγορίες κατά του Καποδίστρια.Τρεις η-μέρες μετά τη δολοφονία του, ο Πολυζωΐδης διακόπτει την έκδο- ση γιατί «ο σκοπός επετεύχθη,ο Τύραννος δεν ζει πια»!!Αυτές οι ενέργειες της Αντιπολίτευσης είναι δημοκρατικές22;

Όλες όμως αυτές οι ενέργειες οδηγούν στο Γ’ Εμφύλιο Πόλεμο της Επα- νάστασης. Που φαίνεται στα παραπάνω η αυταρχικότητα του Καποδί- στρια; Η πρώτη του κυβέρνηση δεν αποτελούνταν, με θαυμαστή ισορ- ροπία, από τους «ισχυρούς» που τώρα είναι οι σκληροί του αντίπαλοι; Αλλά οι ίδιοι «ισχυροί» επί 400 χρόνια δεν είχαν μάθει να πληρώνουν φόρους,αλλά να εισπράττουν φόρους,δεν είχαν μάθει να διοικούνται, αλλά να διοικούν εκτός νομικών πλαισίων.Πως ήταν δυνατόν ένας νόμι- μος Κυβερνήτης, με την έγκριση της Συνθήκης του Λονδίνου να α-ντιμετωπίσει όλες αυτές τις τραγικές καταστάσεις εναντίον του και να μην συμπεριφερθεί και ο ίδιος με μία δόση αυταρχισμού; Είναι σκληρός με το νόμο περί τύπου,αλλά μπορεί να μην κάνει συλλήψεις όταν έ- χουμε στάσεις κατά της νόμιμης κρατικής εξουσίας;Υπάρχει στις παρα- πάνω καταστάσεις απόπειρα επιβολής δικτατορίας από τον Καπο- δίστρια;

Αυτά είναι ερωτήματα που θα πρέπει πιθανότατα να απασχολήσουν στο μέλ- λον το επιστημονικό έργο της Επιτροπής «Ελλάδα 2021».Η Επιτροπή αυτή αποτελείται από καταξιωμένους επιστήμονες που συνολικά μπορούν να κρίνουν εκ των προτέρων τι είναι επιστημονικά άρτιο για να υπάρχει στην ιστοσελίδα της.

Και οπωσδήποτε ο «Καποδίστριας δικτάτορας…» είναι μία ατυχέστατη στιγμή για το επιστημονικό έργο της Επιτροπής.

Ανδρέας Κούκος

Νομικός,Ιστορικός Ερευνητής

Πρόεδρος Δ.Σ.Εταιρείας Μελέτης και Έρευνας Νεότερης και Σύγχρονης Ιστο- ρίας (Ε.Μ.Ε.Ν.Σ.Ι.)

 

 

 

 

 

Παραπομπές-Πηγές

1 Ιωάννης Μαλλώσης, «Η εν Ερμιόνη Γ’ Εθνοσυνέλευσις»,Αθήναι,1930

2 Αρχείο Εξωτερικής Πολιτικής της Ρωσίας-έτος 1819,Φάκ.4177,Φύλλο 11

3 Γρηγόριος Δαφνής, «Ιωάννης Καποδίστριας:η γένεση του ελληνικού κρά- τους», Αθήναι,1976

4 E.A.Betan, «Επιστολαί Ι.Α.Καποδίστρια-Κυβερνήτου της Ελλάδος»,τόμος 3, Αθήνα, 1841

Δημήτριος Γατόπουλος, «Ιωάννης Καποδίστριας»,Αθήνα,1932

6,7,8,9,10,11 Νομική Σχολή Α.Π.Θ.-Εργαστήριο Συνταγματικού Δικαίου «Ιστορία Συνταγματικού Δικαίου-Τα ελληνικά συντάγματα»

12  Απόστολος Βακαλόπουλος, «Ιστορία του Νέου Ελληνισμού»,τόμος Η’, Αθή- να, 2007

13  E.A.Betan,«Επιστολαί Ι.Α.Καποδίστρια-Κυβερνήτου της Ελλάδος»,τόμος 1,  Αθήνα, 1841

14   Henry Kissinger, “A world restored”, London,1974

15  E.A.Betan,«Επιστολαί Ι.Α.Καποδίστρια-Κυβερνήτου της Ελλάδος»,τόμος 2,  Αθήνα, 1841

16  Απόστολος Βακαλόπουλος, «Ιστορία του Νέου Ελληνισμού»,τόμος Η’, A- θήνα, 2007

17   Ιστορία του Ελληνικού Έθνους,τόμος ΙΒ’,Εκδοτική Αθηνών, 1975

18   Ιστορία του Ελληνικού Έθνους,τόμος ΙΒ’,Εκδοτική Αθηνών, 1975

19  Κρατικά Ρωσικά Αρχεία Αγ. Πετρούπολης, Φάκ. Πρακτικά Ε’ Εθνοσυνέλευ- σης στο Άργος,Δεκέμβριος 1831

20  Κωστής Βάρφης, «Πόρος 1831», Αθήνα, 1986

21  E.A.Betan,«Επιστολαί Ι.Α.Καποδίστρια-Κυβερνήτου της Ελλάδος»,τόμος 4,  Αθήνα, 1841

22 Αναστάσιος Πολυζωΐδης,«Ο Απόλλων-Εφημερίς της Ύδρας», Ανατύπω- ση, Αθήνα, 1971

 

 

 

- Advertisement -

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Παρακαλώ εισάγετε το σχόλιό σας!
Παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

ΑΞΙΖΕΙ ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΕΙΣ