Ο εμφύλιος στο ΝΑΤΟ και τα διαφορετικά στρατόπεδα
Την Τετάρτη, η κυβέρνηση Μακρόν ανακοίνωσε ότι παύει να συμμετέχει πλέον στην διεθνή δύναμη η οποία έχει αναπτυχθεί ανοιχτά της Λιβύης με αντικείμενο τον έλεγχο της εφαρμογής του εμπάργκο όπλων το οποίο έχει επιβληθεί προς τις αντιμαχόμενες πλευρές στον εμφύλιο.
Με τον τρόπο αυτό, το Παρίσι εξέφρασε τη δυσαρέσκειά του για τη μη αποδοχή από την ηγεσία του ΝΑΤΟ και τους εταίρους του στη Συμμαχία των γαλλικών θέσεων αναφορικά με το επεισόδιο το οποίο, όπως ισχυρίζεται, συνέβη στις 10 Ιουνίου.
Τότε, δηλαδή, που σύμφωνα με την εκδοχή του (για την οποία υπάρχουν πολλές ενδείξεις, αν όχι αποδείξεις, ότι είναι η ορθή…), γαλλική φρεγάτα απειλήθηκε από πολυάριθμα τουρκικά πολεμικά πλοία στην περιοχή όταν επιχείρησε να διεξάγει έλεγχο σε ύποπτο πλοίο. Κι αυτό, λίγες ώρες μετά την άρνηση των Τούρκων να δεχθούν κάτι ανάλογο από την ελληνική φρεγάτα «Σπέτσαι», η οποία επίσης αποτελεί τμήμα της ίδιας διεθνούς δύναμης.
Όπως ήταν αναμενόμενο, η Τουρκία σήκωσε το γάντι και έδωσε την απάντησή της μία ημέρα αργότερα, την Πέμπτη, δια στόματος του Μεβλούτ Τσαβούσογλου. «Η Γαλλία οφείλει να απολογηθεί και να μας ζητήσει συγγνώμη άνευ όρων, αντί να έρχεται αντιμέτωπη με την Τουρκία με βάση λάθος πληροφορίες. Η Γαλλία στηρίζει την λάθος πλευρά στη Λιβύη», δήλωσε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, χωρίς να δείξει κανένα σημάδι… μεταμέλειας ή, έστω, παραδοχής του λάθους που διέπραξε η χώρα του.
Ίσες αποστάσεις η Γερμανία
Πρέπει δε να σημειωθεί ότι φρόντισε να το κάνει με τέτοιο τρόπο που δεν θα άφηνε αμφιβολία ότι στόχος του ήταν να «πονέσει» τους Γάλλους όσο το δυνατόν περισσότερο και να τους αναγκάσει να αισθανθούν παντελώς απομονωμένοι. Και το πέτυχε, σε μεγάλο βαθμό, μιας και η παραπάνω δήλωση έγινε από το Βερολίνο, έχοντας στο πλευρό του τον Γερμανό ομόλογό του, Χάικο Μάας, ο οποίος επέλεξε να… σφυρίξει αδιάφορα όταν ρωτήθηκε από δημοσιογράφο εάν στη συγκεκριμένη υπόθεση στηρίζει τους εταίρους του στην ΕΕ.
Είναι κάτι που πρέπει να διερευνηθεί, απάντησε ο Μάας, πετώντας κυριολεκτικά την… μπάλα στην εξέδρα, προς μεγάλη απογοήτευση των Γάλλων. Πρόσθεσε δε ότι είναι ανάγκη η Ευρώπη να διεξάγει εποικοδομητικό διάλογο με την Τουρκία, καθώς καλείται να επιλύσει μια σειρά σοβαρά προβλήματα μαζί της – παραπέμποντας στην κατάσταση που επικρατεί τόσο στη Λιβύη όσο και στη Συρία, καθώς και το ζήτημα του μεταναστευτικού-προσφυγικού.
Βεβαίως, η στάση του Μάας δεν θα πρέπει να προκάλεσε ιδιαίτερη έκπληξη στο Παρίσι. Κι αυτό διότι, σύμφωνα με ρεπορτάζ ευρωπαϊκών μέσων, μόνο τα 8 από τα 30 κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ εμφανίστηκαν πρόθυμα να υιοθετήσουν ανοιχτά το γαλλικό σενάριο αναφορικά με τα γεγονότα της 10ης Ιουνίου. Οι περισσότερες, ανάμεσα στις οποίες πολλές ευρωπαϊκές, προτίμησαν να κρατήσουν ίσες αποστάσεις και να μην εκτεθούν – πιθανότατα, επειδή συνειδητοποιούν ότι η υπόθεση αυτή δεν αποτελεί παρά τον «καθρέφτη» μιας γενικότερης διελκυστίνδας στους κόλπους της Συμμαχίας, η οποία έχει ξεκινήσει εδώ και καιρό και δεν θα κριθεί σύντομα.
Πρακτικά, αυτή τη στιγμή εντός του ΝΑΤΟ φαίνεται να διεξάγονται πολλές παράλληλες συγκρούσεις: Εκτός από την Τουρκία και τη Γαλλία, αντιμέτωπες βρίσκονται επίσης και οι Ηνωμένες Πολιτείες με τη Γερμανία, ειδικά μετά την απόφαση Τραμπ να απομακρύνει το ένα τρίτο των αμερικανικών στρατευμάτων (περίπου 9.500 από τις 30.000) που βρίσκονται στο έδαφος της δεύτερης.
Σύννεφα εξακολουθούν να υπάρχουν και στις σχέσεις των ΗΠΑ με την Τουρκία, καθώς παραμένει σε εκκρεμότητα το ζήτημα της αγοράς από την Άγκυρα των ρωσικών S-400 και του συνακόλουθου «παγώματος» της παράδοσης σε αυτήν των μαχητικών F-35 που εκείνη έχει παραγγείλει. Και φυσικά, ουδείς μπορεί να παρακάμψει τη μεγάλη και διαρκή ένταση ανάμεσα σε Τουρκία και Ελλάδα, με αφορμή τον εντεινόμενο «αναθεωρητισμό» της πρώτης.
Ρίσκο και μπλόφα από Ερντογάν
Η έκβαση όλων των παραπάνω «αναμετρήσεων», καθώς και άλλων που θα προκύψουν στην πορεία, είναι φανερό ότι θα καθορίσει τον χαρακτήρα και τον ρόλο του ΝΑΤΟ στη νέα εποχή, με όλα τα σενάρια να παραμένουν ανοιχτά. Για την ώρα, πάντως, όσοι εξακολουθούν να ισχυρίζονται πως η Τουρκία είναι απομονωμένη μάλλον πρέπει να το ξανασκεφτούν.
Ο Ταγίπ Ερντογάν παίζει μια παρτίδα με μεγάλο ρίσκο και πολλές μπλόφες, όμως ως τώρα δεν έχει βγει χαμένος. Ποντάροντας στην τεράστια γεωπολιτική σημασία που έχει η Τουρκία για το ΝΑΤΟ και τη Δύση, τραβάει το σκοινί στα άκρα σε μια σειρά από μέτωπα – Συρία, Λιβύη, Ελλάδα και Κύπρος, πάνω από όλα όμως στις σχέσεις του με τη Μόσχα. Ελπίζοντας, προφανώς, να φτάσει τελικά σε μία γενική διαπραγμάτευση για όλα, από την οποία η Τουρκία θα αποκομίσει τα μέγιστα δυνατά και πολύ συγκεκριμένα οφέλη.
Κάποιες φορές, μάλιστα, οφείλει κανείς να του αναγνωρίσει ότι παίζει το παιχνίδι με εξαιρετική μαεστρία. Το απέδειξε και στη συγκεκριμένη περίπτωση, καθώς την κρίσιμη στιγμή έριξε ένα χαρτί που κρατούσε καλά κρυμμένο: Ήρε το βέτο με το οποίο εμπόδιζε να πάρει σάρκα και οστά το σχέδιο του ΝΑΤΟ για την «θωράκιση» της Πολωνίας και των χωρών της Βαλτικής απέναντι στη Ρωσία, εξαγοράζοντας πρακτικά τη σιωπή των περισσότερων εταίρων στη διαμάχη του με τον Εμανουέλ Μακρόν.
Μακρόν, όπως ντε Γκολ;
Ο τελευταίος καλείται τώρα να αποφασίσει. Θα κάνει τη δική του κίνηση, αναβιώνοντας την εποχή του στρατάρχη ντε Γκολ ή θα επιλέξει να «καταπιεί» την προσβολή, αναζητώντας ευνοϊκότερη συγκυρία και πεδίο για να προχωρήσει στη ρελάνς του;
Το σίγουρο είναι ότι ο Μακρόν και οι συνεργάτες του δεν χάνουν το δάσος πίσω από το δέντρο. Αν και γνωρίζουν πόσο σημαντική είναι η έκβαση του πολέμου στη Λιβύη, τόσο ουσιαστικά όσο και συμβολικά, επιχειρούν να θέσουν το γενικότερο πλαίσιο. Κι αυτό φάνηκε και στην επιστολή την οποία απέστειλε το γαλλικό υπουργείο Άμυνας προς το ΝΑΤΟ την Τρίτη – μία ημέρα πριν την ανακοίνωση της αποχώρησης από την αποστολή.
Σε αυτήν, σύμφωνα με το Politico, το Παρίσι έθετε τέσσερις όρους: Την επαναβεβαίωση εκ μέρους όλων των εταίρων ότι το εμπάργκο ισχύει, τη διασφάλιση ότι το ΝΑΤΟ δεν θα χρησιμοποιείται ως «ασπίδα» σε εθνικές επιχειρήσεις από κράτη-μέλη, τον καλύτερο συντονισμό ανάμεσα σε ΝΑΤΟ και ΕΕ για την επιβολή του εμπάργκο και τέλος την δημιουργία μηχανισμών που θα αποτρέπουν παρόμοια περιστατικά στο μέλλον.
Για την ώρα, οι όροι δεν έχουν γίνει δεκτοί, όμως οι Γάλλοι ελπίζουν ότι έριξαν τον κατάλληλο σπόρο, σε ένα έδαφος στο οποίο υπάρχουν πολλοί που εξοργίζονται με την Τουρκία και τον Ερντογάν, αλλά δεν θέλουν την κατά μέτωπο σύγκρουση.
Γιώργος Παυλόπουλος
Liberal
