Γράφει ο Γιώργος Καπόπουλος,
Φανερός ο ρόλος της Ντόχα τόσο στην επιταχύνση μιας συνολικής εξομάλυνσης των ΗΠΑ με το Ιράν όσο και στην πολύ δύσκολη αλλά επερχόμενη και μη αντιστρέψιμη επαναπροσέγγιση της Άγκυρας με την Ουάσιγκτον.
Ποτέ άλλοτε από την διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας το 1918 το γεωπολιτικό τοπίο της Ευρύτερης Μέσης Ανατολής δεν έμοιαζε τόσο πολύ με κινούμενη άμμο.
Οι γεωπολιτικές τεκτονικές πλάκες της περιοχής μας προειδοποιούν ήδη με προσεισμικές δονήσεις για την επερχόμενη μεγάλη ανατροπή.
Στο επίκεντρο των εξελίξεων η επιστροφή των ΗΠΑ στην συμφωνία του 2015 για τον διεθνή έλεγχο του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν αλλά και ο διμερής παρασκηνιακός διάλογος Ουάσιγκτον – Τεχεράνης για συνολική εξομάλυνση.
Η σύμπτωση ζωτικών συμφερόντων ΗΠΑ και Ιράν από το Αφγανιστάν και την Κεντρική Ασία μέχρι το Ιράκ και την Συρία είναι διαπιστωμένη και δεδομένη με μοναδικό πλέον αγκάθι τις εγγυήσεις που ζητά η Τεχεράνη ότι τα όσα συμφωνηθούν δεν θα ακυρωθούν από τον όποιο διάδοχο του Μπάιντεν στο Λευκό Οίκο όπως συνέβη όταν ο Τραμπ το 2018 ακύρωσε την υπογραφή του Ομπάμα στην Συμφωνία του 2015.
Ο Λευκός Οίκος φοβάται και δικαίως ότι αν δεσμευθεί και δώσει τις εγγυήσεις που ζητά το Ιράν θα βρει απέναντί του το Κογκρέσο.
Σε κάθε περίπτωση η αίσια έκβαση της διαπραγμάτευσης έχει προεξοφληθεί σε τέτοιο βαθμό ώστε Σαουδική Αραβία και Εμιράτα με αρχική διαμεσολάβηση του Ιράκ έχουν ανοίξει διαύλους επικοινωνίας με το Ιράν ενώ οι χώρες αυτές συν την Αίγυπτο και την Ιορδανία προετοιμάζουν την εξομάλυνση των σχέσεων τους με την Δαμασκό που είναι ο στενότερος περιφερειακός σύμμαχος της Τεχεράνης.
Στο παραπάνω πλαίσιο εντάσσονται οι προσπάθειες του Ισραήλ να μην προβάλλει ως εμπόδιο στην πολιτική των ΗΠΑ στην Ευρύτερη Μέση Ανατολή και να υιοθετήσει μια Ρεαλπολιτίκ οριοθέτησης της εξομάλυνσης ανάμεσα στην Ουάσιγκτον και την Τεχεράνη.
Στην ίδια κατεύθυνση αυτή της συνολικής προσαρμογής στην νέα πολιτική των ΗΠΑ στην περιοχή κινείται και η Τουρκία του Ερντογάν που προβαίνει σε διορθωτικές κινήσεις της πολιτικής της από την Αρμενία, την Αίγυπτο, την Σαουδική Αραβία και το Ισραήλ ένα μήνυμα προς τις ΗΠΑ ότι ανεξάρτητα από την απόδοση των παραπάνω κινήσεων η Άγκυρα δεν θέλει να σταθεί εμπόδιο ή παράγων περιπλοκής στις περιφερειακές στοχεύσεις της Ουάσιγκτον.
Μια σημαντική μεταβλητή που θα επηρεάσει την διαμόρφωση ενός νέου μεσανατολικού τοπίου είναι σε πιο βαθμό μια συμβιβαστική λύση στην διένεξη ΗΠΑ-Ρωσίας για την Ουκρανία και για την ασφάλεια της Ανατολικής Ευρώπης θα ενδυναμώσει την ήδη υπάρχουσα εδώ και αρκετά χρόνια συνεργασία Ουάσιγκτον –Μόσχας κατά των Τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους στην Συρία.
Με τη δυναμική τεκτονικών γεωπολιτικών αλλαγών στην ευρύτερη Μέση Ανατολή και στην Νοτιοδυτική Ασία συνδέονται πρώτον η εγκατάλειψη του αγωγού East Med από τις ΗΠΑ και δεύτερον η θεαματική αναβάθμιση από τον Μπάιντεν του Κατάρ σε στρατηγικό σύμμαχο της Ουάσιγκτον στην Ευρύτερη Περιοχή.
Το Κατάρ δεν διατήρησε μόνον λεπτές ισορροπίες ανάμεσα στο Ριάντ και την Τεχεράνη, αλλά είναι και ο στενότερος αν όχι ο μόνος σύμμαχος της Τουρκίας του Ερντογάν στην περιοχή.
Είναι δηλαδή φανερός ο ρόλος της Ντόχα τόσο στην επιτάχυνση μιας συνολικής εξομάλυνσης των ΗΠΑ με το Ιράν όσο και στην πολύ δύσκολη αλλά επερχόμενη και μη αντιστρέψιμη επαναπροσέγγιση της Άγκυρας με την Ουάσιγκτον.
(Ο Γιώργος Καπόπουλος είναι δημοσιογράφος-διεθνολόγος)
