Ανάλυση της αμερικανικής εταιρείας Stratfor
Ο επίμονα υψηλός πληθωρισμός στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη θα οδηγήσει σε περαιτέρω αυστηροποίηση των παγκόσμιων χρηματοπιστωτικών συνθηκών και σε αυξημένο κινδύνο ύφεσης αργότερα εντός του έτους και στις αρχές του επόμενου. Αυτό θα μεταφραστεί σε επιδείνωση των οικονομικών προοπτικών για όλες τις χώρες (ιδίως αυτές της Λατινικής Αμερικής), καθώς και των χρηματοοικονομικών προοπτικών για τις υπερχρεωμένες χώρες (ιδίως αυτές της Αφρικής), αν και οι ασιατικές χώρες θα επηρεαστούν λιγότερο χάρη στις δευτερογενείς επιδράσεις από την οικονομική ανάκαμψη της Κίνας. Ο υψηλός πληθωρισμός μετά την COVID εποχή και αυτός που σχετίζεται με την Ουκρανία ανάγκασαν την αμερικανική Ομοσπονδιακή Τράπεζα και την ΕΚΤ σε σημαντική σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής το τελευταίο έτος. Αν και ο γενικός πληθωρισμός φαίνεται να έχει φτάσει σε υληλά επίπεδα, οι αυξήσεις των επιτοκίων της Fed και της ΕΚΤ δεν έχουν ακόμη επηρεάσει αρκετά έντονα την οικονομική ανάπτυξη ώστε να μειωθεί περαιτέρω ο πληθωρισμός. Η αμερικανική οικονομία κατέγραψε δύο τρίμηνα αρνητικής ανάπτυξης στις αρχές του 2022, αλλά ανέκαμψε κατά το δεύτερο εξάμηνο του έτους. Στο μεταξύ, η οικονομία της ζώνης του ευρώ έχει αποφύγει την απόλυτη ύφεση. Στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης στενότητας στις αγορές εργασίας, ο πυρήνας του πληθωρισμού παρέμεινε απροσδόκητα υψηλός – προμηνύοντας σημαντικές περαιτέρω αυξήσεις των επιτοκίων που θα αυξήσουν τον κίνδυνο ύφεσης ή τουλάχιστον απότομης επιβράδυνσης της οικονομικής ανάπτυξης τόσο στην Ευρώπη όσο και στις Ηνωμένες Πολιτείες στα τέλη του 2023 και στις αρχές του 2024.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη, η ομαλοποίηση της εσωτερικής ζήτησης στην μετά Covid εποχή και οι αυστηρότερες χρηματοπιστωτικές συνθήκες συνέβαλαν στη συγκράτηση του γενικού πληθωρισμού. Αλλά οι τιμές δεν πέφτουν αρκετά γρήγορα, γεγονός που θα αναγκάσει τη Fed και την ΕΚΤ να περιορίσουν περαιτέρω τη νομισματική πολιτική. Η Fed και η ΕΚΤ – οι δύο σημαντικότερες κεντρικές τράπεζες του κόσμου – εφαρμόζουν επιθετικές πολιτικές για να ανακουφίσουν τις αγορές εργασίας και τον πληθωρισμό των μισθών. Ωστόσο, ενώ ο πληθωρισμός στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες έχει μειωθεί, μειώνεται πιο αργά από ό,τι αναμενόταν, την ώρα που ο κύριος πληθωρισμός παραμένει πολύ πάνω από τον στόχο. Για να μειωθεί πιο σταθερά, τα υψηλότερα επιτόκια θα πρέπει να αποδυναμώσουν σημαντικά την αγορά εργασίας, αυξάνοντας την ανεργία. Η Fed και η ΕΚΤ θα ήθελαν ιδανικά να μειώσουν τον πληθωρισμό χωρίς να επιδεινώσουν σημαντικά τις συνθήκες στην αγορά εργασίας, δεδομένης της διπλής εντολής και των δύο τραπεζών για σταθερότητα των τιμών και μέγιστη απασχόληση. Ιστορικά, ωστόσο, αυτό είναι δύσκολο να γίνει. Έτσι, η Fed και η ΕΚΤ είναι πιο πιθανό να αυστηοποιήσουν έτι περαιτέρω, βυθίζοντας τις οικονομίες τους στην ύφεση, και αυξάνοντας παράλληλα την ανεργία.
Όσον αφορά τις παγκόσμιες προοπτικές, η επιτάχυνση της κινεζικής οικονομικής δραστηριότητας θα αντισταθμίσει κάπως τον αυξημένο κίνδυνο ύφεσης στις ΗΠΑ και την Ευρώπη στα τέλη του 2023 και στις αρχές του 2024. Στην Ασία, η πρόσφατη οικονομική ανάκαμψη της Κίνας μετά την άρση των αυστηρών μέτρων ”μηδενικού κρούσματος COVID” τον Δεκέμβριο θα στηρίξει την περιφερειακή ανάπτυξη, συμβάλλοντας στη θωράκιση των γειτόνων και των κορυφαίων εμπορικών εταίρων της από την οικονομική ύφεση της Δύσης. Για την Αφρική, ο αντίκτυπος της μετατόπισης της παγκόσμιας αναπτυξιακής δυναμικής θα είναι επίσης σε μεγάλο βαθμό ουδέτερος λόγω της επιτάχυνσης της ανάπτυξης της Κίνας, η οποία – σε συνδυασμό με την πτώση των τιμών των τροφίμων και της ενέργειας – θα αντισταθμίσει την αντίσταση από τη χαμηλότερη ανάπτυξη των προηγμένων οικονομιών.
Ωστόσο, η επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη, σε συνδυασμό με την περαιτέρω αυστηροποίηση των παγκόσμιων χρηματοπιστωτικών συνθηκών, θα εξακολουθήσει να δημιουργεί ένα δύσκολο οικονομικό και χρηματοπιστωτικό περιβάλλον – ιδίως για τις χώρες της Λατινικής Αμερικής και τις υπερχρεωμένες αναπτυσσόμενες οικονομίες της Αφρικής. Η επιβράδυνση των Ηνωμένων Πολιτειών και της Δυτικής Ευρώπης θα επιβαρύνει περισσότερο τις οικονομίες των κύριων εμπορικών εταίρων τους στη Λατινική Αμερική και την Ανατολική Ευρώπη. Οι χαμηλότερες παγκόσμιες τιμές ενέργειας θα επιβραδύνουν επίσης την οικονομική δραστηριότητα στις πετρελαιοπαραγωγικές χώρες της Μέσης Ανατολής. Γενικότερα, οι χώρες με χαμηλό εισόδημα σε όλο τον κόσμο θα συνεχίσουν να αντιμετωπίζουν τις μεγαλύτερες προκλήσεις για την οικονομική και χρηματοπιστωτική σταθερότητα λόγω των υψηλών επιπέδων χρέους, καθώς και του υψηλού και αυξανόμενου κόστους εξυπηρέτησης του χρέους. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τις υπερχρεωμένες χώρες που δανείζονται σε ξένα νομίσματα, καθώς ένα ισχυρότερο αμερικανικό δολάριο (και ασθενέστερο τοπικό νόμισμα) σημαίνει ότι το χρέος σε δολάρια θα μεταφραστεί σε πραγματικά μεγαλύτερο βάρος ως προς το χρέος. Μια ταυτόχρονη οικονομική ύφεση στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη μπορεί επίσης να συμπαρασύρει τις παγκόσμιες τιμές των βασικών εμπορευμάτων, ή τουλάχιστον να περιορίσει την αύξηση των τιμών – μειώνοντας περαιτέρω τα έσοδα σε ξένο νόμισμα των οικονομιών που εξαρτώνται από τις εξαγωγές βασικών εμπορευμάτων, ιδίως στην Αφρική. Οι χώρες μεσαίου εισοδήματος θα αντιμετωπίσουν επίσης κάποιες προκλήσεις, αλλά η οικονομική και χρηματοπιστωτική τους κατάσταση θα παραμείνει διαχειρίσιμη. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι περισσότερες χώρες μεσαίου εισοδήματος έχουν διαχειρίσιμα επίπεδα εξωτερικού χρέους και ευέλικτες συναλλαγματικές ισοτιμίες και έχουν επίσης συσσωρεύσει επαρκή συναλλαγματικά αποθέματα, τα οποία θα τους επιτρέψουν να προσαρμοστούν στις αυστηρότερες παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές συνθήκες ευκολότερα από ό,τι στο παρελθόν.
Δημοσιεύθηκε στον Τύπο της Κυριακής 12/32023
Υπεύθυνη Διαχείρισης: Δέσποινα Συριοπούλου
