Τι καθόρισε την ψήφο της 21ης Μαΐου.
Γράφει ο Μανώλης Κοττάκης
Το ατομικό συμφέρον και ο φόβος διαμόρφωσαν εν τέλει το αποτέλεσμα των εκλογών της 21ης Μαΐου. Οι αντιπάθειες και όχι οι συμπάθειες όρισαν ως επί το πλείστον τον νέο συσχετισμό δυνάμεων, ο οποίος σε παραλλαγές θα επαναληφθεί κατά πάσα πιθανότητα και στις δεύτερες εκλογές. Υπέρ της Ν.Δ. και της πολυκομματικής δημοκρατίας.
Η κινητικότητα που αναπτύχθηκε στο εκλογικό σώμα στις εκλογές του Μαΐου ήταν τεράστια και η στήλη διέκρινε σε πρώτο βαθμό τα άλματα των ψηφοφόρων από το ένα άκρο του παλαιού πολιτικού άξονα στο άλλο. Οχι όμως στην έκταση που σημειώθηκε, γι’ αυτό και κάνει την αυτοκριτική της.
Οσο περνούν οι μέρες και οι εβδομάδες, ανακαλύπτουμε μάλιστα με έκπληξη το εξής: Οι εκλογικές βάσεις των κομμάτων δεν είναι στέρεες. Είναι τέκνα της συγκυρίας. Φτερό στον άνεμο. Οι μετακινήσεις που παρατηρήθηκαν πρέπει να διακριθούν εντός δύο ξεχωριστών μπλοκ: του μπλοκ των συστημικών κομμάτων Ν.Δ. – ΣΥΡΙΖΑ – ΠΑΣΟΚ – ΚΚΕ. Του μπλοκ των αντισυστημικών κομμάτων που έμειναν εκτός Βουλής και ψηφίστηκαν από 1.000.000 Ελληνες!
Με άλλα λόγια: Υπάρχουν ψηφοφόροι που άλλαξαν κόμμα εντός του συστημικού μπλοκ. Υπάρχουν και ψηφοφόροι που «πέταξαν» και μετανάστευσαν από το μπλοκ των συστημικών στο μπλοκ των αντισυστημικών κομμάτων.
Γι’ αυτό και ανάλυση του αποτελέσματος με τους όρους παλαιάς γεωγραφίας Αριστεράς – Δεξιάς δεν μπορεί να γίνει πλέον. Την επιχείρησα με βάση τις μεταπολιτευτικές ταμπέλες των κομμάτων και διέπραξα λάθος. Κάνω την αυτοκριτική μου.
Ας δούμε τι πραγματικά συνέβη καταρχάς εντός του συστημικού μπλοκ. Τη Νέα Δημοκρατία ψήφισαν οι παραδοσιακοί νεοδημοκράτες. Το 30% της δύναμής της προέρχεται από τον σκληρό ιστορικό πυρήνα της. Την ψήφισε όμως και ένα μεγάλο μπλοκ από ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ, του ΣΥΡΙΖΑ και της απολιτίκ νεολαίας, το οποίο υπολογίζεται στο 10% του εκλογικού σώματος.
Οι πασόκοι για να είναι σίγουροι ότι δεν θα γυρίσει ο Τσίπρας. Οι συριζαίοι της μεσαίας τάξης για να είναι σίγουροι ότι δεν θα τους φορολογήσει ο Κατρούγκαλος. Οι νέοι απολιτίκ για να είναι σίγουροι ότι θα εισπράξουν το επίδομα των 150 ευρώ που τους υποσχέθηκε ο κύριος Μητσοτάκης.
Αν όντως συνέβη αυτό, το ποσοστό της Ν.Δ. θα έπρεπε με βάση το αποτέλεσμα του 2019 να φτάσει το 50%! Δεν έφτασε όμως. Γιατί; Διότι συνέβη το εξής: Το 10% των νεοδημοκρατών από το 40% του 2019 πέταξε για άλλες πολιτείες. Προς ΣΥΡΙΖΑ, προς Ελληνική Λύση, ακόμη και προς ΚΚΕ εντός του συστημικού μπλοκ, προς ΝΙΚΗ, Ζωή Κωνσταντοπούλου και άλλα μικρότερα κόμματα εντός του αντισυστημικού μπλοκ.
Κάποιοι νεοδημοκράτες ψήφισαν ΚΚΕ και Κωνσταντοπούλου για να στείλουν μήνυμα δυσαρέσκειας στον Κυριάκο χωρίς να ρισκάρουν τη συγκρότηση κυβέρνησης ηττημένων. Κάποιοι ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ για να είναι σίγουροι ότι θα φύγει ο Κυριάκος (έπεσαν τραγικά έξω). Και κάποιοι, ειδικώς στη βόρεια Ελλάδα, ψήφισαν ΝΙΚΗ από επιλογή. Αποξενώθηκαν από τη Ν.Δ. στη διάρκεια της πανδημίας λόγω των διακρίσεων που έκανε εις βάρος των ορθόδοξων χριστιανών προς όφελος μειονοτήτων και επέλεξαν συνειδητά αυτό το νέο κόμμα.
Τεράστια κινητικότητα αναπτύχθηκε επίσης στο τρίγωνο ΣΥΡΙΖΑ – ΠΑΣΟΚ – ΚΚΕ εντός του συστημικού μπλοκ. Μετά τον Κατρούγκαλο και τη Φωτίου έγινε η κανονική έξοδος του Μεσολογγίου. Το 10% των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ έφυγε προς παντού. Προς Ν.Δ., ΠΑΣΟΚ, ΚΚΕ, Πλεύση, Βαρουφάκη, αποχή. Αν ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είχε μικρές εισροές από τη Ν.Δ., θα έπεφτε και κάτω από 20%.
Τελευταίο, αλλά όχι έλασσον: Τα εκτός Βουλής κόμματα έλαβαν 16% της συνολικής ψήφου από 11% στις εκλογές του 2019. Τα ψήφισαν σχεδόν 1.000.000 πολίτες. Η Ν.Δ. είναι τυχερή που το ρεύμα αυτό δεν έχει αρχηγό. Θα ήταν τρίτο κόμμα!
Από την ίδια μεγάλη ρευστότητα θα σφραγιστούν και οι επαναληπτικές εκλογές. Σε διαφορετική κατεύθυνση όμως! Συριζαίοι που τιμώρησαν τον ΣΥΡΙΖΑ θα εγκαταλείψουν τη Ν.Δ. για να μην είναι παντοδύναμη. Νεοδημοκράτες που ψήφισαν ΚΚΕ, Πλεύση, Βελόπουλο θα επιστρέψουν στη Ν.Δ. για να μη λείψουν από τη νίκη.
Γενικότερα η εκλογική βάση της φιλελεύθερης παράταξης είναι κέντρο διερχομένων. Κόσμος πάει και έρχεται. Επίσης: Αντισυστημικοί που είδαν την ψήφο τους να πηγαίνει χαμένη μετά τα ποσοστά που έλαβαν οι επιλογές τους θα επιλέξουν τη ΝΙΚΗ. Πασόκοι που ψήφισαν Ν.Δ. για να μην έρθει ο Τσίπρας τώρα θα ψηφίσουν το κόμμα τους για να διεκδικήσει την αξιωματική αντιπολίτευση του τόπου. Και ακόμη δεν έχουμε δει τίποτα.
Σίγουρα αγνοούμε και άλλες μετακινήσεις. Είναι περίεργο. Οι Έλληνες με απλή αναλογική έδωσαν ποσοστά αυτοδυναμίας στη Ν.Δ. Οι Έλληνες με ενισχυμένη αναλογική θα δώσουν κατά πάσα πιθανότητα ασφαλή αυτοδυναμία στη Ν.Δ., αλλά θα ψηφίσουν κόμματα και με κριτήρια απλής αναλογικής. Οι πάντες ψηφίζουν τα πάντα.
Το εκλογικό σώμα έχει καταστεί ένας μεγάλος χυλός χωρίς ταυτίσεις. Κυριαρχεί η αρνητική ψήφος και η λογική τού μη χείρον. Πάνω σε ένα τέτοιο υπόστρωμα δεν κτίζονται ηγεμονίες όμως. Μόνο στα όνειρα. Απαιτείται βασικός κορμός και θετική δράση. Το μέλλον μάς καλεί να το γνωρίσουμε. Δεν είναι βέβαιον το μέλλον. Ο Βεζούβιος παραμένει ενεργός.
