- Advertisement -
Γράφει ο Γιώργος ΚαπόπουλοςΤο 1947 η Βρετανία εγκατέλειπε την Ινδία στο χάος της αιματηρής σύγκρουσης Ινδουιστών – Μουσουλμάνων και τον επόμενο χρόνο, το 1948, την Παλαιστίνη χωρίς λύση για τις συγκρουόμενες επιδιώξεις Αράβων και Εβραίων. Περισσότερο από την εφαρμογή της συνταγής «διαίρει και βασίλευε» επρόκειτο για πραγματική, κυρίως οικονομική αλλά και πολιτική, αδυναμία άσκησης των αυτοκρατορικών ευθυνών μιας χώρας εξαντλημένης από τον πόλεμο.
Λίγο μετά την ολοκλήρωση της αποχώρησης των αμερικανικών δυνάμεων στο Ιράκ και με την προεκλογική εκστρατεία να καθυστερεί απλώς την επίσπευση της απεμπλοκής από το Αφγανιστάν, η Ουάσιγκτον αδυνατεί να παρέμβει ουσιαστικά στις εξελίξεις στη Συρία και φοβάται τις παρενέργειες μιας επίθεσης του Ισραήλ κατά των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν.
Πριν από εννιά χρόνια, λίγο πριν από την εισβολή στο Ιράκ, η τότε σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας και μετέπειτα υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Κοντολίζα Ράις μιλούσε για τη διαμόρφωση μιας νέας Μέσης Ανατολής, αναφερόμενη προφανώς στα σχέδια των Νεοσυντηρητικών για καθεστωτικές αλλαγές ελεγχόμενες από την Ουάσιγκτον στον αραβομουσουλμανικό κόσμο.
Σήμερα, μία άλλη Μέση Ανατολή και νοτιοδυτική Ασία έχουν αναδυθεί διαφορετικές από τις ιδεοληψίες των θεωρητικών του μονομερούς παρεμβατισμού της μόνης υπερδύναμης στις αρχές του νέου αιώνα.
Κύριο χαρακτηριστικό της περιφερειακής συγκυρίας από τη Συρία και το Ιράκ μέχρι και το Αφγανιστάν είναι η χαώδης εσωτερική κατάσταση, η αδυναμία παρέμβασης της Δύσης και ο πρωταγωνιστικός ρόλος των περιφερειακών δυνάμεων, όπως η Τουρκία, η Σαουδική Αραβία, το Ιράν και η Ινδία.
Στη Συρία η τύχη του καθεστώτος Ασαντ θα κρίνει τη δυνατότητα της Τεχεράνης να είναι παρούσα στην κεντρική σκηνή του Μεσανατολικού, με βασικό εργαλείο την Χεζμπολά στο νότιο Λίβανο, αλλά και το ποια δύναμη -η Τουρκία ή η Σαουδική Αραβία- θα αναδειχθεί σε προστάτη-επικυρίαρχο μιας σουνιτικής εξουσίας στη Δαμασκό.
Στο Ιράκ οι εύθραυστες ισορροπίες ανάμεσα σε Κούρδους στο βορρά, Σουνίτες στο κέντρο και Σιίτες στο νότο θα επηρεασθούν καταλυτικά από τις εξελίξεις στη Συρία αλλά και από τη δυνατότητα της Αγκυρας και της Τεχεράνης, παρά την αντιπαράθεσή τους για τη μετά Ασαντ εποχή στη Δαμασκό να συνεργασθούν στη διασφάλιση του κοινού τους ζωτικού της συμφέροντος, που δεν είναι άλλο από τη διατήρηση του Ιράκ έστω ως προσχηματικά ενιαίου κράτους για να αποτραπεί η de iure μετεξέλιξη του de facto ανεξάρτητου κουρδικού κράτους που υπάρχει στο βόρειο Ιράκ.
Μία ταυτόχρονη αποσταθεροποίηση με κυρίαρχη την ενίσχυση του ισλαμικού φονταμενταλισμού σε Αφγανιστάν – Πακιστάν μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ είναι θανάσιμη απειλή των ζωτικών συμφερόντων της Ινδίας και του Ιράν, καθώς το Ισλαμαμπάντ κατέχει πυρηνικά όπλα. Ετσι, είναι πολύ πιθανή η ανάληψη δράσης από το Νέο Δελχί για την εξουδετέρωση των πυρηνικών όπλων.
Σε ό,τι αφορά το Ιράν, στην περίπτωση που οι αρνητικές εξελίξεις σε Αφγανιστάν – Πακιστάν καταγραφούν με ανοικτή ακόμη την αντιπαράθεσή του με τη Δύση, είναι βέβαιο ότι η Τεχεράνη θα επιχειρήσει να αξιοποιήσει το σταθεροποιητικό-αποτρεπτικό της ρόλο κατά του σουνιτικού φονταμενταλισμού στο πλαίσιο μιας συνολικής διαπραγμάτευσης.
Η νέα Μέση Ανατολή αναδύεται ερήμην των ΗΠΑ και της Δύσης.
- Advertisement -
