Του Raoul Ruparel
Όπως πολλοί ανέμεναν, το 2012 κατέληξε να είναι ένα πολύ ευμετάβλητο και busy έτος για την ευρωπαϊκή πολιτική και οικονομία, με την κρίση της ευρωζώνης να αγγίζει νέα χαμηλά και τις πολιτικές εντάσεις να αυξάνονται αντιστοίχως. Μπορούμε να περιμένουμε το ίδιο και για το 2013; Το Open Europe εκθέτει την άποψή του για τρία βασικά σημεία που θα πρέπει να παρακολουθήσουμε το 2013. Τις συζητήσεις για το ενδεχόμενο εξόδου της Βρετανίας από την ΕΕ, το σχηματισμό νέας τραπεζικής ένωσης στης ευρωζώνης και ασφαλώς, τη συνέχιση ή όχι της κρίσης της ευρωζώνης.
Το επόμενο έτος δεν είναι μόνο πιθανό να δούμε εγχώριες πολιτικές εντάσεις εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, λόγω της οικονομικής πραγματικότητας της κρίσης της ευρωζώνης και της ενοποίησης της ΕΕ, αλλά επίσης και χώρες να εξοργίζονται η μία με την άλλη.
Παρά τις συζητήσεις για ανάκαμψη, η ανάπτυξη αναμένεται να παραμείνει στάσιμη και η ανεργία να αυξηθεί σε όλη την Ευρώπη. Αλλά με τη χαλάρωση της άμεσης κρίσης και της αύξησης των εγχώριων αναταραχών, είναι πολύ εύκολο να δούμε τους ηγέτες της ευρωζώνης να αναβάλλουν τις μεγάλες αποφάσεις για το μέλλον της ευρωζώνης.
Πρώτη Ενότητα: Η κρίση της ευρωζώνης –επιβίωση, αλλά στασιμότητα
Εάν το 2012 είδαμε την πλήρη κρίση της ευρωζώνης το 2012, το 2013 είναι πιθανό να είναι ένα έτος οικονομικής στασιμότητας και πολιτικής αβεβαιότητας, με χαμηλή ανάπτυξη και υψηλή ανεργία να συνεχίζουν να μαστίζουν πολλές χώρες. Θα υπάρξουν λιγότερες απειλές για την ύπαρξη της ευρωζώνης από ό,τι το 2012, αλλά οι θεμελιώδεις αδυναμίες στη δομή της ευρωζώνης παραμένουν, και η πρόοδος προς την επίλυσή τους είναι πιθανό να συνεχίσει να είναι βραδεία. Οι Ιταλία, Ισπανία και Γαλλία έχουν να αντιμετωπίσουν κόστος χρηματοδότησης ύψους 332 δισ. ευρώ, 195 δισ. ευρώ και 243 δισ. ευρώ αντιστοίχως, το οποίο θα κρατήσει τις αγορές σε ένταση. Σε αυτό το μέτωπο, η ρευστότητα από την ΕΚΤ και η πιθανή ενεργοποίηση του προγράμματος αγοράς ομολόγων (ΟΜΤ), θα βοηθήσει ώστε να μετριαστούν οι φόβοι, τουλάχιστον στο πρώτο μισό του έτους.
Ωστόσο, η πολιτική θα είναι το μεγάλο όνομα στο παιχνίδι. Προκειμένου να φθάσει στο ΟΜΤ, η Ισπανία και οι άλλοι θα πρέπει να περάσουν από τον ESM, που σημαίνει εγκρίσεις από τα κοινοβούλια διαφόρων κρατών-πιστωτών, μεταξύ των οποίων και η Γερμανία. Αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει αναπάντεχες καθυστερήσεις και εντάσεις. Οι Ιταλία, Γερμανία, Αυστρία έχουν σημαντικές εκλογές, και κάθε άλλο παρά ξεκάθαρο είναι, ιδιαίτερα στην περίπτωση της Ιταλίας, εάν θα σχηματιστεί μια σταθερή, φιλο-μεταρρυθμιστική κυβέρνηση. Επιπρόσθετα, η Πορτογαλία, η Σλοβενία και η Κύπρος, μπορεί να αναγκαστούν να ζητήσουν περαιτέρω χρηματοπιστωτική βοήθεια, ενώ το ελληνικό πολιτικό σκηνικό παραμένει πολύ εύθραυστο εν μέσω της κόπωσης από την αυξανόμενη λιτότητα. Σε συνδυασμό, οι πολιτικές εντάσεις, ιδίως μεταξύ των πιστωτών και των δικαιούχων, θα μπορούσαν ξαφνικά να φουντώσουν εκ νέου.
Ετυμηγορία: Μια πιο ήρεμη αλλά εξίσου επώδυνη χρονιά για την ευρωζώνη, με διάφορα σημεία πολιτικής ανάφλεξης που θα μπορούσαν να προκαλέσουν γρήγορα μια νέα αναζωπύρωση της κρίσης. Η ευρωζώνη είναι απίθανο να κάνει σημαντική στροφή.
Ενότητα 2: Τραπεζική ένωση –αργά ή ακόμη πιο αργά;
Καθώς η λύση-ναυαρχίδα της ευρωζώνης για την κρίση, η τραπεζική ένωση θα συνεχίσει να είναι στην πρώτη γραμμή των συζητήσεων και των διαφωνιών το 2013. Το χρονοδιάγραμμα που έχει τεθεί, το οποίο περιλαμβάνει μια απόφαση για το ταμείο εξυγίανσης το 2013, πιθανότατα θα εμπίπτει στην απαγόρευση των πολιτικών αντιπαραθέσεων, με την άμεση ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών της ευρωζώνης από τον ESM να έχει ήδη μετατεθεί για μετά από τις εκλογές της Γερμανίας.
Ετυμηγορία: Μια απόφαση για το δεύτερο βήμα της τραπεζικής ένωσης –μια κοινή δημοσιονομική στήριξη- είναι απίθανο να ληφθεί εν τω μέσω συνεχιζόμενων διαφωνιών και εσωτερικών πιέσεων.
Ενότητα τρίτη – Η Βρετανία στην ΕΕ: Μια κρίση μέσης ηλικίας ή ένα πλήρες διαζύγιο
Την 1η Ιανουαρίου, η Βρετανία θα συμπληρώσει 40 χρόνια ως μέλος της ΕΕ, αλλά η σχέση αυτή γίνεται ολοένα και πιο περίπλοκη. Το ενδεχόμενο εξόδου της Βρετανίας από την ΕΕ έγινε ένα θέμα μιας mainstream συζήτησης το 2012 και θα συνεχίσει να είναι στο προσκήνιο και το 2013, με το UKIP να βρίσκεται σε άνοδο και τις ευρωπαϊκές εκλογές να πλησιάζουν. Αν και ο Cameron μπορεί να μην χρειαστεί να ζητήσει κοινοβουλευτική έγκριση για οποιοδήποτε μεγάλο ζήτημα που αφορά την ΕΕ το 2013, θα υπάρχουν τεταμένες συζητήσεις τόσο εντός του κυβερνητικού συνασπισμού και του Κόμματος των Συντηρητικών, σχετικά με το πώς θα αντιμετωπιστούν τα αιτήματα για μια νέα σχέση με την Ευρώπη. Στην επικείμενη ομιλία του για την Ευρώπη, που είναι προγραμματισμένη για τα μέσα Ιανουαρίου, ο Cameron θα μπορούσε να πλαισιώσει την επιλογή για τη Βρετανία στην Ευρώπη ως μία μεταξύ «επαναδιαπραγμάτευσης» ή «εξόδου από την ΕΕ», αν και ίσως ακόμη να διστάζει να υποσχεθεί τη διεξαγωγή ενός συγκεκριμένου δημοψηφίσματος. Τα δύο ζητήματα που χρήζουν παρακολούθησης, είναι πώς θα παραμείνουν κάποιοι νόμοι της ΕΕ για την αστυνόμευση, το οποίο μπορεί να αποφασιστεί στο επόμενο έτος, και εάν ο Cameron μπορεί να παρουσιάσει μια συμφωνία για τον μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ ως επιτυχία.
Ετυμηγορία: Καμία θεμελιώδη αλλαγή στη σχέση, αλλά τοποθετήσεις και πολιτικοί ελιγμοί θα θέσουν το σκηνικό για τις εκλογές το 2014 και 2015, που με τη σειρά τους θα μπορούσαν να αποφασίσουν την ακριβή φύση της σχέσης μεταξύ ΕΕ-Βρετανίας στο μέλλον.
