Της Δέσποινας Συριοπούλου
Αναδιάρθρωση του ελληνικού δημοσίου χρέους και πιθανότητα εξόδου από την ζώνη του ευρώ για Ελλάδα, Κύπρο, ίσως και Πορτογαλία, "βλέπει" η Megan Greene, οικονομολόγος, επικεφαλής της Maverick Intelligence, διατυπώνοντας την άποψη ότι στο τέλος η ευρωζώνη θα είναι ισχυρότερη, αλλά με λιγότερα μέλη. Η πρώην συνεργάτης του Νουριέλ Ρουμπινί προβλέπει ότι για τις (αδύναμες) χώρες του νότου τα επόμενα πέντε με δέκα χρόνια θα είναι ιδιαίτερα δύσκολα, -με την ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα να έρχεται πιο γρήγορα εκτός ευρώ-, υπογραμμίζοντας το ήδη "οριακό σημείο" των κοινωνιών του νότου και την σταδιακή μεταστροφή τους ως προς την στήριξή τους στο κοινό νόμισμα. Η αμερικανίδα οικονομολόγος επισημαίνει ότι δόθηκε υπερβολική έμφαση στην πολιτική λιτότητας, αντί στις διαρθρωτικές αλλαγές, προκειμένου να υπάρξει ανάπτυξη, ωστόσο τονίζει ότι η εμμονή στην συγκεκριμένη πολιτική, αν και έχουν ξεκινήσει οι συζητήσεις μεταξύ των ευρωπαίων ηγετών περί χαλάρωσης, δεν πρόκειται να αλλάξει σημαντικά.
Πώς βλέπετε το μέλλον της ευρωπαϊκής οικονομίας; Θα δούμε φως στο τούνελ σύντομα;
Δυστυχώς αυτό που περιμένουμε είναι ένας ακόμη χρόνος ύφεσης για την ανάπτυξη. Είναι θετικό ότι οι ευρωπαίοι ηγέτες αρχίζουν να μιλούν για εναλλακτικές προσέγγισης της κρίσης που μέχρι τώρα ήταν ατελείωτη λιτότητα και δομικές μεταρρυθμίσεις, οι οποίες είναι απαραίτητες. Το ίδιο απαραίτητη ωστόσο δεν είναι η λιτότητα για κάθε μια από τις χώρες. Γίνεται αρκετός λόγος για την χαλάρωση της λιτότητας κυρίως για τις χώρες της περιφέρειας ή τις ασθενέστερες χώρες της ευρωζώνης. Θα έλεγα ότι είναι μάλλον οι λάθος να υπάρξει χαλάρωση στις χώρες αυτές. Οι ισχυρότερες χώρες, όπως η Γερμανία, η Αυστρία και η Φιλανδία, πρέπει να σταματήσουν -επεκτείνοντας τους εθνικούς ισολογισμούς τους- την πολιτική λιτότητας ώστε να είναι σε θέση να τονώνουν την υπόλοιπη περιοχή. Απομένουν πολλά να γίνουν ακόμα, αλλά τουλάχιστον έχουν ξεκινήσει να το συζητούν. Δυστυχώς το πρόβλημα των χωρών της περιφέρειας θα είναι ιδιαίτερα μεγάλο για τις ασθενέστερες χώρες, τουλάχιστον για ακόμα έναν χρόνο. Και δεν είναι μόνο η Ελλάδα, είναι η Πορτογαλία, η Ισπανία, η Ιταλία και η Κύπρος.
Υπάρχει τέλος στην πολιτική της λιτότητας;
Αν η συγκεκριμένη προσέγγιση στην κρίση συνεχιστεί, με τις ισχυρές χώρες να ζητούν και τις ασθενέστερες να πρέπει να κάνουν όλες τις αναγκαίες προσαρμογές, χωρίς τις ισχυρές να κάνουν την παραμικρή προσαρμογή, οι αδύναμες χώρες θα συνεχίσουν να αντιμετωπίζουν μεγαλύτερη ύφεση. Οι περισσότερες κοινωνίες είναι σε οριακό σημείο. Βλέπουμε μεγαλύτερη κοινωνική αστάθεια συγκριτικά με ό,τι έχουμε δει μέχρι τώρα. Δεν είναι μόνο σε χώρες που είχαμε δει διαδηλώσεις, όπως η Ελλάδα. Στην Πορτογαλία, για παράδειγμα, ξεκινούν να υπάρχουν διαδηλώσεις. Επίσης, θεωρώ ότι θα αρχίσουμε να βλέπουμε και μια μεταβολή στην στάση του πληθυσμού έναντι στην συμμετοχή της χώρας στην ζώνη του ευρώ. Ως ένα βαθμό, το είδαμε να συμβαίνει στην Ελλάδα. Και όσο ο λαός έχει επηρεαστεί από τα μέτρα λιτότητας, θα αρχίσει να σκέφτεται εναλλακτικές. Μια από αυτές τις εναλλακτικές είναι να εγκαταλείψει η χώρα την ευρωζώνη. Και πιστεύω ότι αυτές οι συζητήσεις θα αυξηθούν.
Θεωρείτε η Γερμανία, δεδομένου ότι έχουν αυξηθεί οι φωνές που το ζητούν, πρέπει να χαλαρώσει την εμμονή της στην πολιτική της λιτότητας;
Ίσως λίγο, και αυτό θα έρθει αν τεθούν στόχοι από την άποψη του διαρθρωτικού ελλείμματος, αντί για το συνολικό. Δεν υπάρχει ωστόσο ορισμός για το διαρθρωτικό έλλειμμα, οπότε υπάρχει χώρος για να δημιουργηθεί και να υπάρξουν κάποιες πιθανότητες χαλάρωσης της συγκεκριμένης δημοσιονομικής πολιτικής. Γενικά και ειδικά με τις επερχόμενες εκλογές, η Γερμανία συνεχίζει μέχρι το τέλος να θεωρεί ότι οι ασθενέστερες χώρες είναι δημοσιονομικά υπεύθυνες και δεν θέλει να πληρώσει το λογαριασμό όλων αυτών. Ως ένα βαθμό είναι κατανοητό. Η Γερμανία δεν ενδιαφέρεται να μοιραστεί αυτό το βάρος τόσο πριν από τις εκλογές της, όσο και μετά. Συνεπώς, και να υπάρξει κάποια μορφής χαλάρωσης της πολιτικής λιτότητας, αυτή δεν θα είναι μεγάλη.
Πριν από μέρες είδαμε μια ένταση μεταξύ του αμερικανού υπουργού οικονομικών, Λίου και του Γερμανού ομολόγου του Σόιμπλε. Θεωρείτε ότι, δεδομένη της διαφορετικής προσέγγισης στην αντιμετώπιση της κρίσης, η ρητορική μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Γερμανίας θα κλιμακωθεί;
Είναι πιθανό. Οι Ηνωμένες Πολιτείες ανησυχούν για το τι συμβαίνει στην Ευρώπη, αλλά δεν έχουν ρόλο πέρα από τις διαπραγματεύσεις για το εμπόριο που θα ωφελήσουν και τις δυο πλευρές.
Ποια προσέγγιση στην αντιμετώπιση της κρίσης έχει το καλύτερο αποτέλεσμα, από την άποψη της ανάπτυξης και μείωσης της ανεργίας;
Τόσο η ανάπτυξη όσο και η μείωση της ανεργίας, έχουν να κάνουν με τις δομικές μεταρρυθμίσεις και όχι απαραίτητα με την λιτότητα. Στην προσπάθεια επίλυσης αυτής της κρίσης, η λιτότητα είχε ρόλο, ωστόσο δεν δόθηκε αρκετή έμφαση στις δομικές μεταρρυθμίσεις, απαραίτητες για την αντιμετώπιση της ανεργίας, όχι μόνο στην περιφέρεια, αλλά και στον πυρήνα της ευρωζώνης.
Πώς βλέπετε μέλλον των χωρών του νότου;
Τα επόμενα πέντε με δέκα χρόνια θα είναι ιδιαίτερα δύσκολα για τις ασθενέστερες χώρες. Έχουν να κάνουν πολλές προσαρμογές. Αν κάποιες από αυτές, επιλέξουν να εγκαταλείψουν το κοινό νόμισμα, η ανάπτυξη και η τόνωση της ανταγωνιστικότητας θα έρθει γρηγορότερα. Οι λαοί έχουν επηρεαστεί και υποφέρει πολύ από τα μέτρα λιτότητας και την δημοσιονομική προσαρμογή, που υπονομεύουν την ανάπτυξη βραχυπρόθεσμα. 'Όπως προείπα, θα δούμε αλλαγές στην στάση του κόσμου για την συμμετοχή της χώρα τους στο κοινό νόμισμα.
Πώς βλέπετε να διαμορφώνεται το μέλλον της ευρωζώνης;
Στο τέλος, νομίζω ότι η Ευρωζώνη θα είναι μικρότερη συγκριτικά με αυτό που είναι σήμερα. Αλλά πιθανότaτα πιο ισχυρή. Όχι πιο αποτελεσματική. Ίσως περισσότερο από αυτό που έχουμε σήμερα. Πηγαίνοντας προς την κατεύθυνση της μεγαλύτερης ολοκλήρωσης, δεν θα είναι η καλύτερη νομισματική περιοχή, αλλά στο μεταξύ είναι πιθανό να χάσει κάποια από τα μέχρι τώρα μέλη της.
Μικρότερη ευρωζώνη;
Ναι. Υπάρχουν πιθανότητες για την Ελλάδα και την Κύπρο, αλλά και την Πορτογαλία να επιλέξουν να εγκαταλείψουν την ζώνη του ευρώ. Θεωρώ ότι και στις τρεις αυτές χώρες θα πρέπει να γίνει αναδιάρθρωση του χρέους τους και εξαρτάται από τις χώρες του ισχυρού πυρήνα της ευρωζώνης αν θα διαγράψουν τα δάνεια τους. Αν οι χώρες του πυρήνα θελήσουν να υπογράφουν αναδιάρθρωση του δημοσίου χρέους (OSI), υπάρχουν πιθανότητες για τις χώρες αυτές. Αλλά αμφιβάλλω πολύ ότι οι ισχυρές χώρες θα δεχτούν να διαγράψουν δάνεια που έχουν δώσει στις αδύναμες χώρες.
who is who
Επικεφαλής οικονομολόγος της Maverick Intelligence
2007-2011: Ειδικός στα θέματα Ελλάδας, Ιρλανδίας, Ιταλίας και Γερμανίας της Ομάδας Πληροφοριών του Economist.
2011-2012: Διευθύντρια του τμήματος Ευρωπαϊκής Οικονομικής Έρευνας στην εταιρία RoubiniGlobalEconomics
Η MeganGreeneσυνεργάζεται με το πρακτορείο Bloomberg, είναι συνεργάτης του AtlanticCouncilκαι επισκέπτης ερευνητής στο TrinityCollegeτου Δουβλίνου.
*Δημοσιεύτηκε στον Επενδυτή στις 3/5
