Μια διαφορετική ματιά για την επίσκεψη του Τούρκου προέδρου στην Ελλάδα
Η επικείμενη επίσκεψη του Ρ.Τ. Ερντογάν στην Ελλάδα
Του Σπύρου Ν. Λίτσα
Είμαστε μια κοινωνία που λατρεύει να νιώθει “έκπληξη και οργή”. Εκπλησσόμαστε και οργιζόμαστε όταν η δημόσια διοίκηση καταρρέει, η περίπτωση της έκδοσης του ηλεκτρονικού εισιτηρίου με τις ουρές της ντροπής στο σταθμό του Μετρό στο Σύνταγμα είναι μια χαρακτηριστική περίπτωση, λες και δεν γνωρίζουμε ότι η δημόσια διοίκηση της Ελλάδας κινείται σε ρυθμούς δεκαετίας ‘80.
Εκπλησσόμαστε και οργιζόμαστε όταν φαινόμενα ρατσισμού συμβαίνουν δίπλα μας, οι επιθέσεις μελών της Χρυσής Αυγής στη μαθήτρια που κρατούσε τη σημαία στη Σαντορίνη στην παρέλαση της 28ης Οκτωβρίου ή η επίθεση με πέτρες στο σπίτι του μικρού Αμίρ αποτελούν τα πλέον πρόσφατα παραδείγματα μιας μακράς σειράς σκοτεινών συμβάντων, ενώ μάλλον ξεχνούμε ότι ο ρατσισμός γεννάται εν τω μέσω θεσμικών κενών.
Το ίδιο ασφαλώς συμβαίνει και με την πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Εκπλησσόμαστε και οργιζόμαστε όταν τα τουρκικά ελικόπτερα κάνουν υπερπτήσεις πάνω από τα Ίμια, έχοντας προφανώς ξεχάσει ότι η συγκεκριμένη περιοχή έχει εξελιχθεί σε ένα de facto non-go area. Εκπλησσόμαστε και οργιζόμαστε όταν Τούρκοι αξιωματούχοι επισκέπτονται τη Θράκη και μιλούν σε μέλη της μουσουλμανικής μειονότητας ως πολίτες του κράτους τους, αλλά ακόμα και σήμερα η πολιτική του ελληνικού κράτους απέναντι στους Μουσουλμάνους συμπατριώτες μας στερείται προοπτικής.
Δίχως να θέλω να προκαταβάλω τα δεδομένα, το ίδιο ακριβώς θα συμβεί και κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Τούρκου Προέδρου Ρ.Τ. Ερντογάν. Οι Έλληνες δημοσιογράφοι θα ερωτούν οργισμένοι και έκπληκτοι τους αναλυτές στα ραδιόφωνα και στις τηλεοράσεις για το πως είναι δυνατόν ο Τούρκος Πρόεδρος να μιλά για γκρίζες ζώνες στο Αιγαίο, ή για το πως είναι δυνατόν ο Ερντογάν να μας εγκαλεί για το ότι η Ελλάδα δεν παραδίδει τους Γκιουλενιστές στην Τουρκική δικαιοσύνη, οι αναλυτές θα δηλώνουν κι αυτοί οργισμένοι και έκπληκτοι για αυτές τις προκλήσεις, ενώ οι πολιτικοί μας θα χαμογελούν αμήχανα, κρύβοντας την οργή και την έκπληξη τους, δίπλα σε έναν από τους χαρισματικότερους ηγέτες της Ανατολικής Μεσογείου από την εποχή του Ελευθέριου Βενιζέλου και του Κεμάλ Ατατούρκ, αλλά και από τους πλέον ναρκισσιστές επίσης με πολλές κρίσεις μαξιμαλισμού.
Ποια όμως είναι η ελληνική ατζέντα που θα τεθεί στον Τούρκο Πρόεδρο; Ποια η στρατηγική μας για αυτή την επίσκεψη; Μήπως να μιλήσουν ξανά οι κορυφαίοι πολιτειακοί ταγοί μας για το απαράβατο Διεθνούς Δικαίου, ως ρομαντικοί πρωτοετείς πριν έρθουν αντιμέτωποι με τη ρεαλιστική σοφία του Θουκυδίδη στο διάλογο των Μηλίων,; Μήπως να αναφερθούμε στους δεσμούς αγάπης και μακραίωνης φιλίας που συνδέουν τους δυο λαούς, δηλώσεις που θα μας συντροφεύσουν μέχρι την επόμενη υπερπτήση πάνω από τα Ίμια ή το Φαρμακονήσι;
Η κατάσταση της Ελλάδας και το μέγεθος της ελληνικής κρίσης που ξεπερνά κατά πολύ το αναμενόμενο άγος μιας φυματικής σαρανταποδαρούσας με προβλήματα μηνίσκου δεν επιτρέπει πολλές κινήσεις εκ μέρους μας προς την Τουρκία. Το δεδομένο αυτό όμως οφείλει να μη μας καταδικάσει σε διπλωματική ακινησία. Επιτέλους, ας είμαστε ρεαλιστές και ας αναπτύξουμε πάνω σε αυτή τη βάση μια στρατηγική για την επίσκεψη του Τούρκου Προέδρου που θα μπορεί να λειτουργήσει υπέρ ημών, στο μέτρο του εφικτού. Ας είναι έτοιμη η ελληνική πλευρά να αντιμετωπίσει μια δήλωση του Ερντογάν που θα αναφέρεται στους Γκιουλενιστές που ζητούν πολιτικό άσυλο στην πατρίδα μας, ή στο status της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη ή σε αυτό του Αιγαίου. Δεν χρειάζονται εντυπωσιακές προσεγγίσεις. Δωρικά τεχνοκρατικές δηλώσεις θα έχουν μεγαλύτερο αποτέλεσμα. Αλλά από την άλλη, ας είναι επίσης έτοιμη η ελληνική πολιτεία να θέσει την ατζέντα σε ένα νέο επίπεδο. Κι αυτό είναι η προάσπιση της ευρωπαϊκής προοπτικής της Τουρκίας πάντα στο πλαίσιο της εξυπηρέτησης του θεσμικού και πολιτικού πλαισίου που έχει τεθεί από τις Βρυξέλλες, όπως επίσης και η αναζήτηση μιας δέσμευσης από τον Τούρκο Πρόεδρο ότι το κράτος του συνεχίζει και εμπνέεται από το πνεύμα και τους κανόνες λειτουργίας της Βορειοατλαντικής συμμαχίας αναφορικά με τη συμπεριφορά του στο διεθνές προσκήνιο.
Σε αυτή την επίσκεψη του Τούρκου Προέδρου στη χώρα μας η Ελλάδα μπορεί να αποδείξει σε συμμάχους και εταίρους ότι γνωρίζει πως να προασπίζεται και να προβάλει το δυτικό-ευρωπαϊκό status, ότι συνεχίζει να είναι υπέρ της περαιτέρω εμβάθυνσης της Τουρκίας στο δυτικό παράδειγμα και ότι μπορεί να θέσει αυτή το ρυθμό στο τραπέζι των συνομιλιών. Με αυτή τη στρατηγική έχουμε να κερδίσουμε την ανάπτυξη μηχανισμών διπλωματικής αποτροπής με διεθνείς αντηχήσεις που διαδραματίζουν ρόλο πολλαπλασιαστών ισχύος δίχως τη μεγιστοποίηση της οικονομικής φθοράς εις βάρος μας. Ή πάλι μπορούμε όλοι μαζί ως κοινωνία και ο κάθε ένας ξεχωριστά να συνεχίσουμε να οργιζόμαστε και να “πέφτουμε από τα σύννεφα”. Στο τέλος της ημέρας η προσέγγιση του κάθε ενός απέναντι στα πράγματα έχει να κάνει με το πως αυτή ή αυτός βλέπει προοπτικά το ρόλο του μέσα σε ένα οργανωμένο πλαίσιο σύνθεσης αξιών και συμφερόντων.
* Ο κ. Σπύρος Ν. Λίτσας είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων Πανεπιστημίου Μακεδονίας
Περισσότερες δημοσιεύσεις της κατηγορίας Απόψεις ΕΔΩ
