και ένα χρέος στο φίλο, που ΄φυγε
του Παύλου Νεράντζη
Ποιος θα το ΄λεγε, φίλε μου Γιώργο, ότι θα γινόσουν ο πρώτος Έλληνας δημοσιογράφος που θα χανόταν σε εμπόλεμη ζώνη. Εσύ που ήξερες τα «μυστικά του πολέμου», που είχες γευτεί καλύτερα από τον καθένα μας τη μυρωδιά του θανάτου. Αυτή που δεν μεταφέρεται ούτε με εικόνες, ούτε περιγράφεται με λέξεις. Εκεί όπου τα πλέον ποταπά συναισθήματα παίζουν τρελό χορό με τις πανανθρώπινες αξίες της αξιοπρέπειας, του αλτρουϊσμού, της αλληλεγγύης.
Ο κλήρος σ΄ αυτήν την ιδιόμορφη «ρώσικη ρουλέτα», που ζήσαμε αρκετές φορές, έπεσε σε σένα, που είχες ήδη τραυματιστεί στο Λίβανο και στο Ιράκ. Ενώ άλλοι, συνάδελφοί μας, τρόπος του λέγειν, που πλήρωναν μερικά δολάρια για να έχουν φόντο κάποιους να πυροβολούν δήθεν σε πεδία μαχών, εξαργύρωσαν τις «πολεμικές περγαμηνές» τους με θέσεις και οφίτσια. Έφυγες όχι μόνο γιατί ήθελες να μάθεις τι κρύβει «η σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού», αλλά και γιατί προσφέρθηκες να δώσεις λίγη ανθρωπιά σε μια γωνιά του πολύπαθου Αφγανιστάν.
Θυμάμαι πως μετά από μια εκδήλωση για το Ναγκόρνο Καραμπάχ, που ήμασταν συνομιλητές, μετρούσαμε τις αποστολές μας και αστειευόμασταν για το «ζην επικινδύνως». Κατά βάθος ποιος θα μπορούσε να καταλάβει ότι αυτές οι αποστολές δεν είναι αυτοσκοπός. Αλλά ένας τρόπος ζωής, μια αποστολή με άλφα κεφαλαίο. Κάτι περισσότερο από δημοσιογραφία, μια ανομολόγητη στράτευση, πολιτική, κοινωνική. Μια στάση απέναντι στα πράγματα, που μας περιβάλλουν, ένα χρέος και όχι ένα μέσο αυτοπροβολής και πολύ περισσότερο πλουτισμού. Είναι ταξίδια αδρεναλίνης, ναι, αλλά από ευθύνη και αγωνία για αυτά που περιγράφεις, για τις συνέπειες του πολέμου, για την απόγνωση των προσφύγων, την οδύνη της απώλειας, το κενό ενός βομβαρδισμένου σπιτιού, τη βία που αφήνει πίσω της συντρίμμια. Γιατί ο πόλεμος δεν είναι tv game, ούτε θέαμα για να το καταναλώνουμε απαθείς μπρος στο «χαζοκούτι», αλλά παραμένει η μαμή της ιστορίας, που γράφουν οι νικητές. Και εσύ ανέκαθεν ήσουν από την πλευρά των κατατρεγμένων.
Ποιος θα το ΄λεγε, αγαπημένε μου Γιώργο, ότι θα γινόσουν ήρωας. Άκουσα και διάβασα αυτές τις μέρες πόσο ήσουν αυθεντικός, μαχητής, ευαίσθητος, συνεπής. Έστω κι αν τα «λόγια τα παχιά» τώρα υποδηλώνουν έναν ανέξοδο συναισθηματισμό, εκ των υστέρων δικαιώθηκες για ό,τι έκανες στο μάταιο τούτο κόσμο. Αναρωτιέμαι, όμως, πού ήταν όλοι αυτοί οι «άνθρωποι της γραβάτας», – ενδυματολογικό αξεσουάρ, ειρήσθω εν παρόδω, που απεχθανόσουν – , όταν αναζητούσες δουλειά για να βρεις τελικά καταφύγιο στην ΕΡΤ ως συμβασιούχος με «μισθό πείνας», όπως μου ΄λεγες και να κάνεις, επίσης, όπως μου ΄λεγες, «λίγο απ΄ όλα ώστε να μπορέσω να φύγω» στο Ιράκ ή στο Αφγανιστάν. Πού ήταν κάποιοι απ΄ αυτούς που στον ύστατο χαιρετισμό έπλεξαν το εγκώμιό σου; Γιατί δεν αναγνώρισαν τότε την αξία σου ώστε να σε αξιοποιήσουν και γιατί όχι να σε ανταμείψουν κατάλληλα; Να σε, να μας προστατεύσουν όταν πηγαίνουμε «γυμνοί στα αγκάθια» σε αποστολές, μερικές φορές και με ίδια μέσα, εκεί όπου συνάδελφοι από άλλες χώρες έχουν και μέσα και ασφάλεια ζωής και πάσης φύσεως βοήθεια. Ή «μήπως θα πρέπει να γυρίσουμε σ΄ ένα κασόνι για ν΄ αποδείξουμε ότι κάναμε καλά τη δουλειά μας;», όπως έλεγε ο άλλος Γιώργος, ο κοινός μας φίλος και συνοδοιπόρος στα γνώριμα μονοπάτια σε γκρίζες ζώνες. Τελικά με τρόπο απύθμενα τραγικό και συνάμα κυνικό αυτό απέδειξες. Σε υμνολογούν όσοι θα έπρεπε να σιωπούν και έχουν πέσει σε μια αβάσταχτη σιωπή όσοι σε γνώρισαν από κοντά.
Θυμάμαι Γιώργο, πόσο ήσουν «στα πάνω σου» λίγες ώρες πριν να φύγεις για αυτήν την αποστολή στο Αφγανιστάν που έμελλε να μεταμορφωθεί σ΄ ένα ταξίδι προς το άγνωστο. Ήταν τροχαίο είπαν. Έτσι απλά. Λες και τραυματίστηκες, πηγαίνοντας εκδρομή. Λες και δεν ξέρουμε τι σημαίνει να πέφτεις σ΄ ενέδρα, να σε πυροβολούν ακόμη και «φίλοι», τι σημαίνει να μην είσαι «ενσωματωμένος». Θα ΄θελα, λοιπόν, πολύ, φίλε μου Γιώργο, τώρα εκεί που ταξιδεύεις, να δω πόσο αυτοί που, ως όφειλαν, φρόντισαν να σε μεταφέρουν επειγόντως στο Αμπού Ντάμπι και από κει στην Αθήνα, αν θα σε αποζημιώσουν, ως οφείλουν. Ή μήπως θα πουν ότι ήσουν συμβασιούχος και συνεπώς οι οικείοι σου δεν δικαιούνται τίποτε.
Και το κυριότερο: θα φροντίσουν να εξιχνιάσουν τις «αδιευκρίνιστες συνθήκες» του τροχαίου; Γιατί δεν άκουσα κάποιον απ΄ αυτούς που σε υμνολόγησαν να δηλώνουν κάτι σχετικό. Πώς έγινε αυτό που χαρακτηρίστηκε «ατύχημα»; Ποια η δυναμική του; Ποιοι ενεπλάκησαν; Δεν υπήρξαν αυτόπτες μάρτυρες; Γιατί κανείς στο υπουργείο Εξωτερικών δεν ενδιαφέρθηκε να μάθει περισσότερα; Και ακόμη γιατί καθυστέρησε τόσο η περίθαλψή σου; Γιατί λ.χ. δεν σηκώθηκε ένα ελικόπτερο της πολυεθνικής να σε παραλάβει από τον τόπο του ατυχήματος; Χρειαζόταν άδεια από το ΓΕΕΘΑ για να το ζητήσει ο Έλληνας διοικητής του ΤΕΣΑΦ από τους Αμερικανούς; Γιατί η διοίκηση της ΕΡΤ καθυστέρησε να ζητήσει επίσημα βοήθεια για έναν απεσταλμένο της; Τυπικά οι «σωτήρες» σου είναι εντάξει. Αλλά οι πολιτικές και ηθικές ευθύνες είναι κραυγαλέες.
