Της Δήμητρας Καδδά
Κάθε χρόνο την παραμονή της πρωτοχρονιάς η ιστορία επαναλαμβάνεται στις υπηρεσίες του ΕΣΠΑ ανά την Ελλάδα. Σαν άλλου… τύπου Αι Βασίληδες, δεκάδες στελέχη τρέχουν να προλάβουν τον ετήσιο στόχο απορρόφησης κοινοτικών κονδυλίων, στέλνοντας αντί για επιστολές με δώρα, τις επιστολές με τιμολόγια πληρωμένων έργων στην ΕΕ και ζητώντας τα λεφτά που αναλογούν από τα κοινοτικά ταμεία.
Μόνο που φέτος, το πρόβλημα είναι πολύ πιο οξύ από κάθε άλλη φορά, όπως έχει ήδη παραδεχθεί και ο αρμόδιος υπουργός Κωστής Χατζηδάκης αναφέροντας ότι «προσπαθούμε μέρα-νύχτα να πετύχουμε, με δυσκολίες», ενώ πρόσφατα τον κώδωνα του κινδύνου έκρουσε και η task force στην έκθεσή της για την Ελλάδα.
Πληροφορίες κάνουν λόγο για ένα ποσό που υπερβαίνει το 1,5 δισ. ευρώ επί συνόλου 4 δισ. ευρώ φετινού στόχου απορρόφησης κονδυλίων από το ΕΣΠΑ (3,73 δισ. ευρώ κοινοτική συνδρομή συν εθνική συμμετοχή).
Το ποσό αυτό είναι μνημονιακός στόχος και αν δεν «πιαστεί» το αποτέλεσμα δεν είναι η απώλεια κονδυλίων (τουλάχιστο σημαντικών). Με ελάχιστες εξαιρέσεις προγραμμάτων που έχουν κίνδυνο και επιχειρείται να «τρέξουν», τα λεφτά θα μεταφερθούν λογιστικά στο 2013.
Άλλες είναι οι «παρενέργειες» και είναι σημαντικές:
* Είναι ο κίνδυνος να μείνουν στο ράφι λεφτά που δεν θα φτάσουν στην αγορά για επενδύσεις αποτρέποντας μεγαλύτερη ύφεση, λουκέτα εταιρειών και ανεργία. Το ΕΣΠΑ είναι το πιο σημαντικό κομμάτι του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) που κουτσουρεμένο λόγω μνημονίου 10 φορές λογίζεται σε 6,85 δισ. ευρώ για φέτος.
Η δαπάνη 11μήνου είναι 3,6 δισ. ευρώ, 1,2 δισ. ευρώ κάτω του στόχου και αν δεν γίνει το «θαύμα» τότε εκφράζονται φόβοι ότι αυτοδικαίως θα μειωθεί και άλλο, καθώς η κυβέρνηση δεν μπορεί να ρισκάρει πληρωμές σε έργα που δεν θα «δώσουν» φέτος τα κοινοτικά κονδύλια πίσω (γιατί αλλιώς θα αυξηθεί ισόποσα το έλλειμμα).
* Είναι και ο κίνδυνος να χάσει η Ελλάδα "πόντους" στη διαπραγμάτευση για περισσότερα λεφτά από το ΕΣΠΑ 2. «Αφού δεν μπορείτε να τα απορροφήσετε τι τα θέλετε τα λεφτά» φέρεται να φωνάζουν πολλά κράτη στους Έλληνες διαπραγματευτές που αναζητούν επιχειρήματα ώστε να μην περιορισθούν τα κονδύλια από τα 20,4 δισ. ευρώ στο ΕΣΔΠΑ σε μόλις 12-14 δισ. ευρώ στο ΕΣΠΑ 2.
Οι αιτήσεις προς την ΕΕ γίνονται από όλα τα κράτη – μέλη την ίδια ημέρα (συνήθως 2 φορές το χρόνο) με βάση τιμολόγια που μαζεύονται στο μεσοδιάστημα. Τα λεφτά φτάνουν στα κρατικά ταμεία μετά από 1 – 2 μήνες και λογίζονται στο έτος που έγινε η αίτηση.
Οι 3 "πληγές" της καθυστέρησης
Τι συνέβη φέτος σύμφωνα με κοινοτικούς παράγοντες και στελέχη που παρακολουθούν επί σειρά ετών την διαδικασία που είναι ίδια χρόνια τώρα:
1. Καθυστέρηση δόσης και ανακεφαλαιοποίησης. Έφεραν πιο πίσω έργα που είχαν ήδη πρόβλημα. Στέρησαν την δυνατότητα εταιρειών και Δήμων να λάβουν εγγυητικές για να κάνουν έργα, ιδιωτών να προχωρήσουν τις επενδύσεις, μεγάλων έργων να προχωρήσουν. Τις τελευταίες ημέρες, μετά την έγκριση της δόσης έγιναν νομοθετικές παρεμβάσεις για να διευκολυνθεί η διαδικασία και τώρα αναζητούνται δαπάνες ανά την επικράτεια.
2. Οι αδυναμίες του παρελθόντος. Η αναβολή της δόσης, με τις εκλογικές αναμετρήσεις και την τρικομματική κυβέρνηση επέτεινε προβλήματα που προϋπήρχαν. Οι μεγάλοι οδικοί άξονες δεν ξεκίνησαν και τα έργα προτεραιότητας έχουν μείνει πίσω. Οι επιδοτήσεις προς μικρομεσαίους 500 εκατ. ευρώ που ήταν έτοιμες από το τέλος του 2010 ως σχέδιο τώρα ανακοινώθηκε ότι προκηρύσσονται τον Ιανουάριο του 2013. Πολλά άλλα προγράμματα δεν προχωρούν για να «δώσουν» δαπάνες και έτσι να γίνουν οι αιτήσεις πληρωμής.
3. Τα «έτοιμα» τελείωσαν. Τα προηγούμενα έτη ο λογαριασμός «γέμιζε» από έργα «γέφυρες» που ήταν ώριμα για δαπάνες από προηγούμενα προγράμματα. Επίσης πέρυσι ο στόχος καλύφθηκε από την αναδρομική αύξηση του ποσοστού συγχρηματοδότησης της ΕΕ έως το 95%.
Τώρα αυτά τα εργαλεία «εύκολων» πληρωμών τελείωσαν. Πλέον η κρατική μηχανή ανά την Ελλάδα, από τις κεντρικές υπηρεσίες έως τον κάθε αρμόδια φορέα σε όλα τα υπουργεία, τις περιφέρειες, τους δήμους, τις αναπτυξιακές εταιρείες που εμπλέκονται σε έναν σύνθετο δαίδαλο διανομής του κοινοτικού χρήματος (που δομήθηκε έτσι από το 2007, όταν το ΕΣΠΑ ξεκίνησε), πρέπει να τρέξουν…
Πηγή:www.capital.gr
