Ο Κατακερματισμός και η Τραγωδία της
Γράφει ο Μάριος Ευρυβιάδης
Πρίν ένα περίπου χρόνο στους κυριακατικους Ταΐμς της Νέας Υόρκης (28/9/13) η αμερικανίδα δημοσιογράφος και συγγραφέας με ειδίκευση στην Μέση Ανατολή, Robin Wright, δημοσίευσε ένα χάρτη συνοδευόμενο με ένα επεξηγηματικό και αναλυτικό κείμενο με τον εντυπωσιακό, αλλά και ταυτόχρονα προβοκατόρικο τίτλο, "Πώς 5 χώρες στη Μέση Ανατολή Μπορεί να Γίνουν 14".
Ως κύριο αίτιο για τον πιθανό κατακερματισμό της Μέσης Ανατολής η Wright θεώρησε την λεγόμενη Αραβική Άνοιξη και κυρίως τον τρόπο με τον οποίο αυτή εκδηλώθηκε στη Συρία. Κατά την δημοσιογράφο η Συρία αποτελεί το στρατηγικό επίκεντρο της Αραβικής Μέσης Ανατολής και η κατάρρευσή της, από ισχυρό συγκεντρωτικό κράτος σε σεχταριστικά και φυλετικά φεουδάτα, λειτουργεί ως καταλύτης για την βαλκανιοποίηση του λοιπού Αραβικού χώρου.
H αμερικανίδα δημοσιογράφος χωρίζει την Λιβύη στα τρία με βάση ιστορικά και φυλετικά κριτήρια : την Τριπολιτανία, τη Κυρηναϊκή και την Φεζάν στα νοτιοδυτικά. Η Συρία κατακερματίζεται στα τρία με βάσει σεχταριστικά και εθνοφυλετικά κριτήρια : το Αλαουϊστάν (του Άσαντ ), το Κουρδιστάν και το κεντρώο Σουνιστάν, ενώ το Ιράκ, αφού χάνει τις κουρδικές του περιοχές, χωρίζεται στο Σουννιστάν και το Σιιστάν, με βάσει τον θρησκευτικό σεχταρισμό. Η Υεμένη επαναχωρίζεται σε βόρεια και νότια, ενώ η Σαουδική Αραβία κατακερματίζεται στα πέντε : στη βόρεια, νότια, ανατολική και δυτική Αραβία και το Ουαχαπιστάν στο κέντρο.
Το ενδιαφέρον του χάρτη της Wright είναι ότι αφήνει ακέραιες τη Τυνισία, απ´όπου και άρχισε η Αραβική Άνοιξη , την Αίγυπτο, την Ιορδανία καθώς επίσης και τα μη αραβικά αλλά μεσανατολικά κράτη, Τουρκία και το Ιράν. Αυτό το αναφέρω διότι με εξαίρεση το Ιράν, όλα τα υπόλοιπα κράτη είναι φιλοδυτικά αλλά και διότι το 2006 κυκλοφόρησε ένας άλλος χάρτης με κατακερματισμένα κράτη της Μέση Ανατολή που συμπεριλαμβάνε Ιραν και Τουρκία και προεκτεινόνταν μέχρι και το Αφγανιστάν, με σημαντικές αλλαγές συνόρων. Και ίσως το πιο σημαντικό είναι ότι αντίθετα με τον χάρτη της Wright, o χάρτης του 2006 είχε ημιεπίσημο χαρακτήρα. Δημοσιεύθηκε στο Armed Forces Journal, June 2006, σε κείμενο με τίτλο, "Blood Borders : How a better Middle East would look", με συγγραφέα τον συνταγματάρχη Ralf Peters, ο οποίος είχε πρόσφατα αφυπηρετήσει από την US National War Academy. O χάρτης παρουσίαζε ένα μεγάλο Κουρδιστάν, αφαιρόντας εδάφη απο Συρία, Τουρκία και Ιράν , τριχοτομούσε το Ιράκ , κατακερμάτιζε σε πολλαπλά κρατίδια την Σαουδική Αραβία και είχε σημαντικές αναπροσαρμογές μεταξύ Ιράν, Αφγανιστάν και Πακιστάν, ενώ δημιουργούσε και το κράτος του Μπαλουχιστάν απο το Πακιστάν με σύνορα στον Ινδικό ωκεανό.
Ο χάρτης του Peters υπήρξε αιτία διπλωματικού επισοδείου μεταξύ Αγκυρας και Ουάσιγκτον διότι παρουσιάσθηκε στο Νατοϊκό κολέγιο της Ρώμης όταν πρωτοκυκλοφόρησε το 2006. Παρόμοιο επισόδειο υπήρξε και μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας όταν ο χάρτης χρησιμοποιήθηκε και σε διάλεξη του καθηγητή Γιάννη Μάζη που έγινε στο Ελληνικό Υπουργείο Άμυνας και στο οποίο παρευρέθηκαν Τούρκοι αξιωματικοί.
Στην βιβλιογραφία για την Μέση Ανατολή υπάρχει πληθώρα μελετών που επιχειρηματολογούν υπέρ του κατακερματισμού του χώρου ώστε τα σύνορα να αντιστοιχούν σε πραγματικά εθνοφυλετικά και θρησκευτικά κριτήρια. Είναι στοιχειώδως γνωστό ότι με εξαίρεση την Αίγυπτο, τα κράτη της σύγχρονης αραβικής Μέσης Ανατολής προέκυψαν από τη κατάρρευση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και τα σύνορα τους διαμορφώθηκαν από τις αποικιακές δυνάμεις Βρεττανίας και Γαλλίας. Οι δυό αυτές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις δημιούργησαν ζώνες επιρροής στη περιοχή στη βάσει των οποίων δημιουργήθηκαν αυθαίρετες κρατικές οντότητες με αυθαίρετα σύνορα.
Τα πράγματα περιπλέχθηκαν με την δημιουργία και του κράτους του Ισραήλ το 1948. Στη βάσει τη σιωνιστικής ιδεολογίας του εβραϊκού κράτους αλλά και της στρατηγικής του για επιβίωση, το Ισραήλ υιοθέτησε ως μέρος τη υψηλής του στρατηγικής την αρχή του κατακερματισμού των αραβικών κρατών. Στην αραβική βιβλιογραφία η στρατηγική αυτή παρουσιάζεται ως "σιωνιστική συνομωσία". Στη πραγματικότητα οι Ισραηλινοί ουδέποτε απέκρυψαν ότι ο κατακερματισμός των αραβικών κρατών υπήρξε αναπόσπαστο μέρος της υψηλής τους στρατηγικής. Οι Ισραηλινοί αναζητούσαν πάντοτε συμμαχίες με μή αραβικά και μή μουσουλμανικά κράτη, όπως και συμμαχίες με μή αραβικές και μή μουσουλμανικές εθνότητες και θρησκευτικές μειονότητες στην περιοχή. Πάντοτε αναζητούσαν και εκμεταλλεύονταν κάθε ευκαιρία αποδυνάμωσης των Αράβων. Και η βιβλιογραφία είναι προσβάσιμη σε κάθε ενδιαφερόμενο.
Το πρόβλημα με την σημερινή πολιτική κατάντια των Αράβων, που έχει ως τίμημα εκατόμβες νεκρών με τα πράγματα να χειροτερεύουν καθημερινά, είναι ότι μεταπολεμικά κυριάρχησαν αυταρχικά, δεσποτικά και πατριαρχικά καθεστώτα στον αραβικό κόσμο. Οι προσπάθειες για πολιτικό, κοινωνικό και δημοκρατικό εκσυχρονισμό απέτυχαν παταγωδώς, ενώ ο φυσικός πλούτος τη περιοχής έγινε βορά των ξένων και της τοπικής διεφθαρμένης ελίτ. Σε όλα αυτά θα πρέπει να προστεθεί και η οπισθοδρομική φύση της θρησκείας. Με όλο τον σεβασμό που ωφείλεται για τα θεία τα ιερά και τα πιστεύω, είναι δυνατό να ορθοποδήσουν, να αυτονομηθούν κσι να υπερασπίσουν τα συμφέροντα τους κοινωνείες που θεωρούν ότι ο μισός τους πληθυσμός, οι γυναίκες, είναι παρακατινός και πρέπει να υπάρχει χωρίς να φαινεται; Για την Αραβική Μέση Ανατολή στο τέλος του τούνελ δεν υπάρχει, δυστυχώς, φως. Υπάρχει ένα άλλο τούνελ.
