Την έντονη απογοήτευσή του αναφορικά με τη διαρροή εγγράφου που ανέγνωσε στον ΓΓ του ΟΗΕ και το οποίο επέδωσε τη Δευτέρα στα μέλη του Εθνικού Συμβουλίου, εξέφρασε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης, σε αποκλειστική συνέντευξή του, στον Χρύσανθο Τσουρούλλη, στο πλαίσιο της εκπομπής ΣΙΓΜΑ ΚΑΛΠΗ.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μίλησε, μεταξύ άλλων, εκτενώς για την πορεία του Κυπριακού, τα όσα έγιναν στο Νταβός, τις προσπάθειες γι’ ανάκαμψη της Οικονομίας, το θέμα της Focus, τη σχέση του με τους Υπουργούς, καθώς και για την εξωτερική πολιτική της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Διαρροή Εγγράφου
Το τελευταίο εικοσιτετράωρο επανέρχεται το θέμα των διαρροών από το Εθνικό Συμβούλιο. Ταυτόχρονα, διαπιστώνω ότι εσείς θα το αντιμετωπίσετε στην ουσία, επιβάλλοντας περισσότερη συσκότιση, δεδομένου ότι στο Εθνικό Συμβούλιο σας κατηγορούν ήδη γι’ αυτό.
Πρώτον δεν υπήρξε και δεν υπάρχει καμία συσκότιση. Ενδελεχής, λεπτομερής ενημέρωση έγινε στις 5 του Δεκέμβρη. Τη Δευτέρα ανέφερα ότι από τις πέντε του Δεκέμβρη πραγματοποιήθηκαν κάποιες συναντήσεις, οι οποίες ασχολήθηκαν με τα θέματα που είχαν συζητηθεί, με την προσπάθεια σμίκρυνσης των διαφορών, αλλά και με τη μεθοδολογία που θα πρέπει να ακολουθηθεί ενόψει και των όσων κατέγραφα και ανέφερα στον Γ.Γ. του ΟΗΕ. Συνεπώς, δεν υπήρξε καμία συσκότιση. Γνωρίζουν και πού υπάρχουν συγκλίσεις και πού υπάρχουν συναντιλήψεις και πού υπάρχουν διαφορές. Υπάρχουν τα πρακτικά του Εθνικού Συμβουλίου (5 Δεκεμβρίου), τα οποία το μαρτυρούν, και τα όσα ανέφερα χθες. Συνεπώς, το να προσπαθούν κάποιοι να δημιουργούν εικόνες, ότι τάχα ο Πρόεδρος αποφεύγει να ενημερώσει, πρώτον, δεν είναι ωφέλιμο και γενικότερα δημιουργείται ένα κλίμα όξυνσης, το οποίο εμείς προσπαθούμε με κάθε τρόπο να αποφύγουμε. Εξού και ότι δεν απαντώ σε όσα ακούω, όμως γι’ αυτό και αποφάσισα να ενημερώσω και τη Βουλή και με δημοσιογραφική διάσκεψη τον λαό.
Αυτό έχει προσδιοριστεί πότε θα γίνει;
Στις 11 Φεβρουαρίου θα γίνει ενημέρωση της Βουλής, και έπειτα σε τρεις με τέσσερεις μέρες, αναλόγως των υποχρεώσεων, θα γίνει και δημοσιογραφική διάσκεψη. Δεν πρόκειται να επιτρέψω συσκότιση. Το έχω πει κατ’ επανάληψιν. Δεν θα επιτρέψω κενά ή ασάφειες, όπως το έχω αναφέρει και στον Γ.Γ. των Η.Ε., ακριβώς για να είναι ο λαός πλήρως και απόλυτα ενήμερος του τι αποφασίζει.
Συνεπώς, γιατί σας ενόχλησε η διαρροή του συγκεκριμένου εγγράφου, με την έννοια τού ότι το έχουν δει ήδη τα Ηνωμένα Έθνη, προφανώς το έχουν οι Πρεσβείες, οι μεγάλες κυβερνήσεις, πιθανότατα και η Τουρκία. Άρα, γιατί να μη γνωρίζει και ο κυπριακός λαός τα όσα ο Πρόεδρός του διακήρυξε διά ζώσης στον Γ.Γ του ΟΗE;
Μπορείτε να μου πείτε πόσο σοβαρή μπορεί να είναι μια πλευρά, όταν αυτά που διαπραγματεύεται, τα γνωστοποιεί ιδιαίτερα μέσω εκείνων που υποτίθεται ότι θα έπρεπε να ήταν οι Σύμβουλοι του Προέδρου; Έχω κατ’ επανάληψιν πει στα μέλη του Εθνικού Συμβουλίου πως θα ήθελα να είναι οι καλύτεροι των Συμβούλων μου, και από κοινού να λαμβάνονται οι αποφάσεις, πλην όμως δεν μπορείς να ενημερώσεις. Γίνεται μια σοβαρή προσπάθεια. Δεν είναι αν γνωρίζει ο αντίπαλος ή ο συνομιλητής σου τις δικές σου αξιώσεις και αν δεν δημοσιοποιηθεί. Το θέμα είναι ότι υπάρχουν καταγεγραμμένες (διαφορές), σε μπλε η κόκκινο (μπλέ-ε/κ, κόκκινες τ/κ). Πολλές εκ τούτων ήδη έχουν ξεπεραστεί με συναντίληψη. Δίδοντας τα έγγραφα, εκείνο στο οποίο θα επικεντρωθούν, και κατά κανόνα έτσι γίνεται, είναι η επιλογή των τουρκικών θέσεων και η προβολή τους ως αυτό να είναι το αποτέλεσμα. Ε, δεν πρόκειται να γίνω συνεργός σε μια προσπάθεια, δυστυχώς κάποιων, που ενδεχόμενα διαφωνούν με την επιλογή της λύσης, να καταστρέψουν τη διαδικασία. Αυτό που με ενδιαφέρει είναι να διαπραγματευτώ με σοβαρότητα, να διεκδικήσω αυτά που θεωρώ ότι θα πρέπει να απαντούν τις ανησυχίες των Ελληνοκυπρίων και όχι να ικανοποιώ προεκλογικές ή άλλες σκοπιμότητες κομμάτων.
Εσείς δηλαδή θεωρείτε πως υπάρχει ένα κομμάτι της κοινής γνώμης ή της πολιτική ζωής του τόπου που δεν επιθυμεί λύση;
H κοινή γνώμη δεν έχει να κάνει τίποτα. Η κοινή γνώμη δυστυχώς παραπληροφορείται, παραπλανάται πολλές φορές, ή ακόμα και δημιουργείται μια εικόνα ότι τα πάντα γίνονται για να ικανοποιηθούν οι τουρκικές αξιώσεις, προκειμένου να προδιατεθεί αρνητικά ο λαός. Δεν μπορεί, παραδείγματος χάριν, προχθές στο Συνέδριο του ΔΗΣΥ να δίνω πέντε λόγους γιατί θα είναι μετεξέλιξη (της Κυπριακής Δημοκρατίας), και να επιλέγει κάποιος μια εξ εκείνων για να προβάλει πως με αυτόν τον τρόπο δεν υπάρχει εξέλιξη και είναι αστεία επιχειρήματα. Μπορεί ο καθένας να έχει τις θέσεις του, ακούω με πολλή υπομονή, δεν αντιδρώ, δεν νομίζω να προκάλεσε ποτέ η Κυβέρνηση οποιαδήποτε όξυνση με τις πολιτικές δυνάμεις.
Αυτά που ακούτε εντός, τα ακούτε και εκτός Εθνικού Συμβουλίου;
Άλλα τα ακούω, άλλα δεν τα ακούω. Αν τα άκουγα εντός Εθνικού Συμβουλίου, θα απαντούσα. Δεν απαντώ σε όσα δημόσια λέγονται, για να μην οξύνω την κατάσταση. Γι’ αυτό, το επαναλαμβάνω, και ο λαός θα ενημερώνεται όταν υπάρχει κάτι για το οποίο πρέπει να ενημερωθεί, και αυτήν την ώρα πιστεύω και η Βουλή θα πρέπει να ενημερωθεί για τα προβλήματα, για την όλη πορεία, και στη συνέχεια ο λαός.
Από το έγγραφο κρατάω μίαν από τις φράσεις σας, που λέτε στον Γ.Γ. στην ουσία ότι θα πρέπει να αποφύγουμε την εντύπωση ότι η λύση είναι άμεσα εφικτή, για να μη δημιουργηθούν κακές εντυπώσεις, ή προσδοκίες οι οποίες θα διαψευστούν. Ποιος δημιουργεί αυτήν την εντύπωση και εάν νιώθετε κι εσείς συνεργός, με την έννοια ότι και εσείς, στο πρόσφατο παρελθόν, αφήσατε να εννοηθεί ότι συζητάμε μια αναβολή βουλευτικών εκλογών.
Είναι αυτά που λέγονται στο Εθνικό Συμβούλιο και υπάρχει η προς τα έξω διαστροφή. Επεξηγώντας τη σύνθεση που έχει συμφωνηθεί όσον αφορά τη σύνθεση της Ομόσπονδης Κυπριακής Δημοκρατίας, και τη σύνθεση της Γερουσίας, της Άνω Βουλής, είπα ότι υπάρχει το ενδεχόμενο, εάν και εφόσον καταλήγαμε, ένα από τα ενδεχόμενα ή και πιθανότατα, δεν είμαι εγώ που αποφασίζω αλλά η Βουλή, τη μεταβατική εκείνη περίοδο οι σημερινοί εκλελεγμένοι βουλευτές, επειδή θέλουμε να υπάρξει συνέχεια του σημερινού κράτους, να καταλάμβαναν για ένα μικρό χρονικό μεταβατικό διάστημα (τη Γερουσία), ούτως ώστε να γίνουν εκλογές οριστικά πια με βάση το Σύνταγμα. Ενδεχόμενο θα ήταν, αλλά ούτε αρμοδιότητα έχω, αλλά ούτε ήταν και θέση. Είπα στο ενδεχόμενο. Ουδέποτε έδωσα την εικόνα και ουδέποτε συνέβαλα στο να δημιουργηθούν εσφαλμένες εικόνες. Είπα υπάρχει πρόοδος, υπάρχει όμως και απόσταση να διανυθεί. Αυτό το είπα τόσες πολλές φορές, που έχω την εντύπωση πως όποιος προσπαθεί να δημιουργήσει άλλη εικόνα, δεν εκφράζει την πραγματικότητα, γιατί το να δημιουργείς προσδοκίες και να ακολουθεί απογοήτευση είναι η χειρότερη μορφή να πετύχεις αυτό που επιδιώκεις.
Αναφέρεστε στις εποικοδομητικές ασάφειες στο έγγραφο, εντούτοις κατηγορείστε ότι σε αυτές δεν συμπεριλαμβάνεται τη συνέχεια της Κυπριακής Δημοκρατίας, ενώ αυτό θα έπρεπε να ήταν το πρώτιστο που θα σας ενδιέφερε.
Με ενδιαφέρουν τα πάντα, και γνωρίζοντας τι συζητείται για το θέμα της συνέχειας. Δεν είναι ανάγκη να προβάλω εκείνο που είναι αυτονόητο. Πρώτο, η Συνθήκη Εγκαθίδρυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας του 1960, που συμφωνήθηκε, θα είναι εκεί. Είπα και επαναλαμβάνω. Η Κυπριακή Δημοκρατία ήταν και θα παραμείνει μέλος των Η.Ε. και δεν θα χρειαστεί να επανυποβάλει αίτηση. Είπα και επαναλαμβάνω. Η Κυπριακή Δημοκρατία είναι και θα παραμείνει μέλος της Ε.Ε., χωρίς να χρειαστεί να υποβάλει νέα αίτηση. Οι διεθνείς συνθήκες που υπέγραψε και δεσμεύουν την Κυπριακή Δημοκρατία θα συνεχίσουν και δεν θα επαναδιαπραγματευθούν. Είπα ως παράδειγμα, επίσης, ότι οι πρέσβεις που είναι διαπιστευμένοι δεν θα χρειαστεί να δώσουν ξανά διαπίστευση, και κάποιος από τους πολιτικούς αρχηγούς κράτησε το θέμα της διαπίστευσης των πρέσβεων, λέγοντας ότι είναι αστείο επιχείρημα. Δεν ασχολούμαι με αστεία. Ασχολούμαι με πολύ σοβαρά θέματα, και βεβαιότατα επαναλαμβάνω πως η θέση μας θα είναι η συνέχιση, γι’ αυτό επιδιώκουμε από την πρώτη μέρα τα πάντα να είναι στη θέση τους, εάν και εφόσον με τη βοήθεια του Θεού καταλήξουμε σε λύση, να μην υπάρχει διακοπή αλλά συνέχιση του κράτους υπό τη νέα του μορφή, με βάση όσα έχουν συμφωνηθεί κατά καιρούς. Είτε αυτό είναι η συμφωνία κορυφής του Μακαρίου το 1977, είτε του Κυπριανού το 1979, είτε το κοινό ανακοινωθέν του Τάσσου Παπαδόπουλου της 8ης Ιουλίου το 2006, είτε είναι η Κοινή Δήλωση της 11ης Φεβρουαρίου του 2014.
Πορεία των διαπραγματεύσεων
Από τη στιγμή που έχετε πετύχει τη διασταυρούμενη διαπραγμάτευση, μπορείτε να μας πείτε ποια κεφάλαια συζητάτε διαγώνια και σε ποια κεφάλαια νιώθετε ότι τελικά πήρε σημαντικά πράγματα και η ε/κ πλευρά, γιατί προτάσσεται ότι τα έχει πάρει όλα η τ/κ πλευρά;
Ο καθένας μπορεί να λέει ό,τι θέλει. Κατά την ενημέρωση της Βουλής των αντιπροσώπων και του λαού, θα διαπιστώσετε ότι δεν είναι έτσι τα πράγματα. Δεν νομίζω και δεν το θεωρώ σοφό, ότι θα ήταν πρέπον αυτήν την ώρα, εκκρεμούσης την ενημέρωσης της Βουλής και ευρύτερα του λαού, να απαριθμήσω τι είναι αυτό που έχουμε πάρει, τι είναι αυτό που συζητείται, που υπάρχει συναντίληψη και οπωσδήποτε αποτελεί μια σημαντική βελτίωση σε σχέση με τι είχε προταθεί στο παρελθόν, ή στο ποιες ήταν άλλοτε οι θέσεις και ποιες είναι σήμερα.
Ναι, αλλά το ίδιο το χθεσινό έγγραφο που βρέθηκε στη δημοσιότητα, κάνει ξεκάθαρο πως στα ουσιώδη δεν έχει σημειωθεί πρόοδος, με την άλλη πλευρά να εμμένει στις θέσεις της.
Επαναλαμβάνω πως θα υπάρξει ενημέρωση. Από την άλλη, αποτελεί γεγονός ότι υπάρχουν θέματα, και επεσήμανα προς τον Γ.Γ. του ΟΗΕ ότι επιτέλους θα πρέπει να εξαντληθούν όλα, προτού θεωρηθεί ότι πλησιάζουμε σε ακτίνα λύσης του Κυπριακού. Υπάρχει απόσταση να διανυθεί, γι’ αυτό και είπα ότι ο στόχος και ο σκοπός της επίσκεψης στο Νταβός και η Συνάντηση με τον Γ.Γ. του ΟΗΕ, μάλιστα, ήταν και επιθυμία μου να είναι παρών και ο κ. Ακιντζί, είναι απλούστατα να διαλύσω εσφαλμένες εικόνες που δημιουργούνται ότι, τάχα, είμαστε στα πρόθυρα της λύσης. Διότι μια καλή πρωία, όπως ελέγετο από την αντιπολίτευση ή από κάποιους, θα εμφανιζόταν ένα σχέδιο, και ότι έχουν συμφωνηθεί τα πάντα πίσω από κλειστές πόρτες και θα καταληφθεί ο λαός εξ απροόπτου. Νομίζω, από την απαράδεχτη διαρροή του εγγράφου, διαφαίνεται ότι εκείνο που οφείλω να πράξω προς όφελος γενικότερα της επιδιωκόμενης λύσης το πράττω.
Τουρκικές εγγυήσεις
Πέραν από τη δεδηλωμένη λεκτικά πρόθεση της Άγκυρας για συζήτηση του θέματος των εγγυήσεων, δεν έχει διαφοροποιηθεί κάτι. Μάλλον έχει διαφοροποιηθεί ότι συζητάει ένα διαφοροποιημένο μοντέλο με εγγυήσεις.
Το θέμα ασφάλειας έχει αφεθεί να συζητηθεί προς το τέλος. Τροφή προς σκέψη, διάφορες απόψεις ακούγονται. Και εμείς και η ελληνική κυβέρνηση, με ακαδημαϊκούς ή και με νομικούς, μελετούμε υπαλλακτικούς τρόπους, αλλά αυτό που πρέπει να συγκρατήσουμε είναι αυτό που υπάρχει ως συναντίληψη. Οι Συνθήκες του 1960 έγιναν κάτω από άλλες συνθήκες, κάτω από διαφορετικό καθεστώς, και το 2016 μια χώρα-μέλος της Ε.Ε. ζει κάτω από εντελώς διαφορετικές συνθήκες, με ένα σύστημα διακυβέρνησης που διασφαλίζει οπωσδήποτε, από την ώρα που είναι Δικοινοτική, τα δικαιώματα των δυο κοινοτήτων. Και συνεπώς έχουν πολλά αλλάξει και διαφοροποιηθεί, και αυτό γίνεται αποδεκτό από όλους τους συνομιλητές.
Άρα δεν θα υπάρξει στο νέο σχέδιο, εάν και εφόσον καταλήξετε, μονομερές δικαίωμα (επέμβασης) της Τουρκίας;
Δεν θα πρέπει με κανέναν τρόπο να υπάρχουν στρατιωτικές εγγυήσεις ή μονομερή επεμβατικά δικαιώματα της οποιασδήποτε χώρας.
Το αποδέχεται αυτό η Άγκυρα;
Είπαμε, αυτό θα συζητηθεί στο τέλος. Και μόνο το γεγονός ότι μπαίνει προς συζήτηση, θεωρώ είναι ενθαρρυντικό για τις προσπάθειες που καταβάλλονται. Από την ώρα που η Ελλάδα, ως εγγυήτρια χώρα, αποποιείται των δικαιωμάτων της, από την ώρα που η Αγγλία, ύστερα από διάλογο που έγινε επί Υπουργίας του William Hague (Υπουργός Εξωτερικών) και στις κατ’ επανάληψη συναντήσεις μου με τον David Cameron, αυτό που έγινε πια πολιτική θέση της Αγγλίας είναι πως, αν και οι δυο κοινότητες το επιθυμούν, τότε πιθανότατα θα έχουν ρόλο. Αν δεν το επιθυμούν, που ήδη η μια εξ αυτών, η ε/κ, δεν το επιθυμεί, δεν θα είναι μέρος των εγγυήσεων. Ποιος είναι εκείνος που θα δεχτεί ότι η Τουρκία θα μπορεί να επέμβει, λαμβάνοντας υπ’ όψιν πως το σημερινό status quo είναι αποτέλεσμα της ενάσκησης, τάχα, του δικαιώματος επέμβασης στην Κύπρο; Δηλαδή, να μπορεί κάποιος να θεωρεί ότι η Τουρκία μπορεί να εγγυηθεί την ασφάλεια ακόμα και του τ/κ κρατιδίου.
Πέραν από τα όσα μπορεί να σας καταμηνύουν κατά καιρούς τρίτοι, έχετε έστω και ένα απτό παράδειγμα διαφοροποίησης της τουρκικής στάσης, ή του τουρκικού τρόπου σκέψης στα ζητήματα του Κυπριακού;
Υπάρχει μια γενικότερη συναντίληψη. Οι διασταυρούμενες πληροφορίες που επαναλαμβάνουν την αποφασιστικότητα και είναι τα γεγονότα που περιλαμβάνουν τις συνθήκες ευρύτερα, διεθνείς και τοπικές που θέλουν να φέρουν την Τουρκία ως επιθυμούσα τη λύση.
Με τον τρόπο που η ίδια (η Τουρκία) θα ήθελε όμως.
Αυτό θα διαφανεί στην τράπεζα των διαπραγματεύσεων και θέλω να ξεκαθαρίσω κάτι. Το να θέτει η μια πλευρά κάποιες θέσεις, δεν σημαίνει ότι αυτό θα είναι και η λύση. Όπως εμείς θέτουμε κάποιες θέσεις οι οποίες ενδεχόμενα να διαφοροποιηθούν, διότι δεν ανταποκρίνονται στις ανησυχίες των Τ/κ. Θα πρέπει να κατανοήσουμε πως η λύση θα είναι προϊόν συμβιβασμού αλλά και συναντίληψης, έτσι ώστε να δημιουργηθούν οι βασικές προϋποθέσεις για προοπτική και μέλλον.
Από την άλλη, όμως, δεν μπορεί να εξαφανιστεί από το τραπέζι το ζήτημα της εισβολής και της κατοχής, σε μια προσπάθεια εξισορρόπησης.
Η λύση σε αυτό θα αποσκοπεί. Στην εξαφάνιση της εισβολής, την εξαφάνιση των συνεπειών στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό. Στην αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων, στον τερματισμό της κατοχής και στη δημιουργία ενός καθεστώτος που θα εγγυάται την ειρήνη, τη σταθερότητα και την προκοπή. Αυτή είναι η επιδίωξη. Η λύση από μόνη της αποτελεί έναν συμβιβασμό εξ αδηρίτου ανάγκης. Από την ώρα, όμως, που έγινε αποδεχτό, πρέπει πια να εργαστούμε όλοι μαζί, για να δούμε πώς διαμορφώνονται οι καλύτερες δυνατές συνθήκες ενός λειτουργικού, βιώσιμου κράτους-μέλους της Ε.Ε., που θα ανταποκρίνεται απολύτως στις υποχρεώσεις του, με πλήρη προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των κοινοτικών και ατομικών ελευθεριών, και ήδη έχουμε καταλήξει ως προς τούτο.
Χρηματοδότηση της λύσης
Σας ακούω να τονίζετε τα ζητήματα της πρώτης μέρας της λύσης. Ένα από τα κυρίαρχα είναι και τα οικονομικά της λύσης. Επ’ αυτού, πέραν από μελέτες που γίνονται, δεν υπάρχει κάτι συγκεκριμένο.
Προηγούνται οι μελέτες και έπεται η συνεργασία και ο τρόπος σύστασης του ταμείου. Χωρίς μελέτες, πώς είναι δυνατό να απευθυνθείς σε επενδυτές, για δωρεές, χρηματοδοτήσεις, να εξευρεθεί ο τρόπος που θα γίνουν οι χρηματοδοτήσεις, να εξευρεθεί ο τρόπος που εξοφλούνται όχι από φορολογίες αλλά από ενδεχόμενα… Βεβαίως, δεν είναι του παρόντος να αναπτύξω διάφορα σενάρια ή προβληματισμούς, αλλά εν πάση περιπτώσει αυτό που θέλω να διαβεβαιώσω, γιατί ακούω και το απαράδεκτο, είναι ότι οι Ε/κ θα πληρώσουν τις περιουσίες τους.
Αυτό το καταρρίπτετε κατηγορηματικά; Γιατί γνωρίζετε ότι αυτό ήταν ένα από τα παραλειπόμενα του σχεδίου Ανάν.
Είπα και θα επαναλάβω και σήμερα, ότι αυτό που με ενδιαφέρει δεν είναι να ικανοποιήσω αυτούς που αποδέχτηκαν το Σχέδιο Ανάν, αλλά τις ανησυχίες εκείνων που το απέρριψαν και συνεπώς δεν αγνοώ και δεν παραγνωρίζω ως σύνολο την κυπριακή κοινότητα, ούτε και την τ/κ. Αν θέλουμε λύση, πρέπει να είμαστε προσγειωμένοι, να διαπραγματευτούμε με σοβαρότητα, να δημιουργήσουμε ένα κράτος που ο ένας δεν θα επιβάλλεται στον άλλον, όπου οι κίνδυνοι δημογραφικής αλλοίωσης δεν θα υπάρχουν, όπου η πληθυσμιακή αναλογία θα τηρείται με βάση τις διατάξεις του Συντάγματος, και οπωσδήποτε θα υπάρχει το αίσθημα ασφάλειας σε όλους.
Πληθυσμιακές και εδαφικές πλειοψηφίες δεν δέχεστε;
Έτερον εκάτερον. Εκείνο που λέω είναι η διασφάλιση της δικοινοτικότητας. Έτσι λέει η λύση. Διζωνική Δικοινοτική. Η ζώνη αποτελεί τα διοικητικά όρια εντός των οποίων η μια κοινότητα ασκεί τα δικαιώματά της, όπως και η άλλη εντός των δικών της διοικητικών ορίων. Η κοινοτική σύνθεση μπορεί να προστατευτεί με εφαρμογή μάλιστα των τεσσάρων ελευθεριών.
Γιατί θεωρείτε ότι ο Αμερικανός, ή Γερμανός ή Γάλλος πολίτης θα επιχορηγήσει την τουρκική εισβολή, συμβάλλοντας σε ένα ταμείο (λύσης);
Δεν ζούμε με ψευδαισθήσεις, ότι οι δωρητές ή όσοι θα προχωρήσουν σε μιαν ανάλογη ενέργεια θα καλύψουν το σύνολο του αναμενόμενου κόστους από τη λύση. Δεύτερο, δεν είναι θέμα αν θα καλύψουν τις υποχρεώσεις της Τουρκίας. Είναι θέμα ότι ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα μιας ευρωπαϊκής χώρας, στη γεωστρατηγική θέση όπου βρίσκεται, θα δώσει πολλαπλάσια οφέλη και όσον αφορά την Ε.Ε., τις σχέσεις Τουρκίας-Ευρώπης, τις σχέσεις Ελλάδας-Τουρκίας, Ε.Ε-ΝΑΤΟ, την ενεργειακή ασφάλεια της Ε.Ε. Είναι πολλά που εξετάζονται από τις αποφάσεις που λαμβάνονται από διάφορα κράτη.
Θα πρέπει η Τουρκία να είναι μέρος αυτής της εξίσωσης;
Και θα είναι.
Θα αναγνωρίσει τις συνέπειες των όσων έγιναν;
Δεν θέλω να εμπλέκομαι στο τι θα αναγνωρίσει και τι δεν θα αναγνωρίσει, αλλά σας λέω ότι θα είναι και βεβαίως μέρος με τον άλφα ή βήτα τρόπο αυτού που αποτελεί συνέπεια της βάσης της λύσης που έχουμε αποδεχτεί να συζητούμε.
Σας έχω ακούσει να λέτε ότι θα προσπαθήσετε να ικανοποιήσετε τις ανησυχίες αυτών που απέρριψαν το Σχέδιο. Αυτό σημαίνει πως ό,τι βρεθεί στο τραπέζι χειρότερο του Σχεδίου που απέρριψε το 76%, δεν θα τεθεί σε δημοψήφισμα;
Δεν θα είναι αυτό το κριτήριο, αλλά εάν θεωρήσω ότι η προτεινόμενη λύση δεν ανταποκρίνεται στις ανησυχίες των Ε/κ, δεν θα τεθεί ενώπιον του λαού προς ψήφιση. Θα αναλάβω προσωπικά τις ευθύνες και δεν θα τις φορτώσω στον λαό.
Για τη FOCUS
Το τελευταίο διάστημα επανήλθε στη ζωή μας το περιβόητο θέμα της Focus και οι χρηματοδοτήσεις των κομμάτων. Η προεκλογική σας εκστρατεία φάνηκε πλέον από το πόρισμα του Γενικού Εισαγγελέα, ότι χρηματοδοτήθηκε από έναν άνθρωπο που, έμμεσα ή άμεσα, είναι συνδεδεμένος με όλη αυτήν την ιστορία.
Κατ’ αρχάς να βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους. Το 2008 δεν ήμουν υποψήφιος. Υποψήφιος του κόμματος ήταν ο Γιάννης Κασουλίδης. Αυτό δεν απαλλάσσει βεβαίως την κομματική ηγεσία κι εμένα προσωπικά, από το πού αντλήθηκαν οι πόροι. Θέλω όμως να υπενθυμίσω ότι η ανικανότητα του κράτους να επιτρέπει τους διαμένοντες στο εξωτερικό να ψηφίζουν, υποχρέωνε το σύνολο των κομμάτων, είτε σε βουλευτικές, είτε σε ευρωεκλογές, είτε σε προεδρικές εκλογές, να οργανώνουν ταξίδια φοιτητών. Είναι γνωστό ότι το 2008 ουδείς γνώριζε για τη FOCUS. Ο κ. Βγενόπουλος εθεωρείτο ένας επιτυχημένος τραπεζίτης. Να σας θυμίσω ότι είχαμε «διώξει» από την Κύπρο την HSBC για να φέρουμε τον κ. Βγενόπουλο.
Το 2011, όταν ο κ. Βγενόπουλος απειλούσε ότι θα μετέφερε την έδρα της Λαϊκής Τράπεζας στην Αθήνα, δεν ήταν λίγοι εκείνοι που τον εκλιπαρούσαν να μη φύγει από την Κύπρο. Δεν δέχομαι σήμερα από κάποια κόμματα, που φαίνεται να έχουν καταθέσεις 2-3 εκατομμυρίων ευρώ στις τράπεζες, ενώ τα υπόλοιπα έχουν χρέη, να κρίνουν. Επειδή κάποιοι έχουν οικονομίες ή επειδή όλοι ακολουθούσαμε μια πρακτική, δεν σημαίνει ότι έχουμε απαλλαγεί από ένα ηθικό βάρος. Αν γνώριζε οποιοσδήποτε τι θα συνέβαινε στη συνέχεια ή τι είχε στο πίσω μέρος του μυαλού του ο κ. Βγενόπουλος ή οποιοσδήποτε άλλος, δεν θα διανοείτο ποτέ να ακολουθήσει αυτήν την πρακτική. Πρώτα-πρώτα, οι 600 χιλιάδες δεν προήλθαν από τον κ. Βγενόπουλο ή τον κ. Ζολώτα. Προήλθαν από μια ομάδα εφοπλιστών, οι οποίοι συνεισέφεραν στο κόμμα από τότε που ήταν υποψήφιος ο Γλαύκος Κληρίδης.
Από την πρώτη στιγμή δεν δίστασα να πω την αλήθεια. Η πρακτική που ακολουθείτο στο παρελθόν ήταν μια κάκιστη πρακτική, αλλά ακολουθείτο, είτε διότι το κράτος ήταν ανίκανο να διοργανώσει εκλογές. Ακούω σήμερα κάποιους να λένε «αυτά προήλθαν από το υστέρημα κατόχων αξιογράφων ή των καταθετών της Λαϊκής». Μα ποιος το 2007 ή το 2008 υποψιαζόταν όσα ακολούθησαν;
Άρα λέτε ότι πρόκειται για «χρεοκοπία» όλου του συστήματος.
Έγινε λόγω της έλλειψης σωστής εποπτείας ή και της ανοχής. Κι έγινε από έναν άνθρωπο ο οποίος καταχράστηκε το τραπεζικό σύστημα ή του ελέγχου στη συγκεκριμένη τράπεζα, η οποία εξάλλου δεν ξεκίνησε να χρεοκοπεί το 2008, αλλά πολύ αργότερα. Αλλά να πω και κάτι ακόμα, επειδή ακούω διάφορα περί ανταλλαγμάτων. Είναι γνωστό ότι δεν κερδίσαμε τις εκλογές. Είναι γνωστό ότι ανήκαμε στην αντιπολίτευση. Δεν είναι δυνατόν να αναμένει κάποιος από εμάς ότι δώσαμε ή θα δίναμε ανταλλάγματα. Εξάλλου, όλα τα κόμματα χρηματοδοτούνταν πολλές φορές από τους ίδιους επιχειρηματίες. Να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους. Το ορθό είναι αυτό που συνέβη σήμερα, με τη νέα νομοθεσία, με την αυστηρότητα και με την αυξημένη χορηγία του κράτους. Έτσι θα έπρεπε να είναι τα πράγματα από την αρχή.
Έρευνες για την οικονομία
Είστε τρία χρόνια στη διακυβέρνηση και πολύ λίγα πράγματα έχουν γίνει στην πορεία των ερευνών για την κατάρρευση της κυπριακής οικονομίας.
Θέλω να σας υπενθυμίσω ότι έχουμε εγκρίνει την πρόσληψη πέραν των 26 μελών της εισαγγελικής Αρχής, έχουμε ενισχύσει την ερευνητική ομάδα με άλλους 15 ανακριτές, φτάνοντας τους 30 κι έχουμε εγκρίνει την αγορά ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή με κόστος που ανέρχεται στις 800 χιλιάδες ευρώ γι’ αυτά τα θέματα. Μάλιστα, κατ’ απαράδεκτο συνταγματικά, προέδρευσα σε συνεδρίες των ανακριτικών Αρχών, διότι, όπως καλά γνωρίζετε, κανονικά προΐσταται ο Γενικός Εισαγγελέας. Η αποφασιστικότητα είναι δεδομένη, οι δυσκολίες είναι υπαρκτές. Και σε άλλες χώρες συμβαίνει το ίδιο. Η κ. Λαγκάρντ κατηγορείται για σκάνδαλο που έγινε προ εικοσαετίας. Δυστυχώς, οι έρευνες στα οικονομικά εγκλήματα παίρνουν χρόνο. Απ’ όσο γνωρίζω, και ο Γενικός Εισαγγελέας είναι αποφασισμένος, εκφράζοντας και τη δική μας βούληση, αλλά και οι αστυνομικές Αρχές.
Αποκαταστάθηκαν οι σχέσεις σας με τον Γενικό Εισαγγελέα;
Υπήρξε μια στιγμιαία παρεξήγηση, η οποία βεβαίως έχει περάσει.
Για τον Γενικό Ελεγκτή
Υπάρχει και κάτι άλλο που στιγματίζει θητεία σας στον προεδρικό θώκο: η αντιπαράθεση του Υπουργού Εσωτερικών με τον Γενικό Ελεγκτή. Συμμερίζεστε τη θέση ότι ο κ. Μιχαηλίδης, ο οποίος είναι διορισμένος από εσάς, υπερβαίνει τα καθήκοντά του ή έχετε έναν υπουργό στην Κυβέρνηση που στην ουσία δεν δέχεται να μπαίνει στα πόδια του ο Γενικός Ελεγκτής;
Ουδέποτε ο Υπουργός Εσωτερικών αντέδρασε στις ενέργειες του Γενικού Ελεγκτή, όσον αφορά τον έλεγχο. Εκεί που αντιδρά είναι όταν αποδίδονται ευθύνες στον Υπουργό, χωρίς επαρκή στοιχεία. Συνεπώς, θεωρώ ότι δεν πρόκειται για μια θεσμική σύγκρουση, αλλά διαφορά άποψης, ως προς τον τρόπο χειρισμού κάποιων θεμάτων. Ο Γενικός Ελεγκτής έχει διοριστεί από τον Πρόεδρο, αλλά είναι πλήρως ανεξάρτητος κι εκτελεί -πιστεύω- ενόρκως τα καθήκοντά του.
Υπάρχουν βεβαίως κάποια πράγματα που γίνονται καθ’ υπερβολήν ή προτού τεκμηριωθούν οι έρευνες, με αποτέλεσμα, πολλές φορές, να δημιουργούνται εικόνες που ενοχοποιούν ανθρώπους, οι οποίοι στο τέλος δεν φαίνεται να εμπλέκονται οπουδήποτε. Κι όλα αυτά χωρίς να υπάρχει και η αποκατάσταση της πραγματικότητας. Έχουν παρατηρηθεί τέτοια φαινόμενα. Δεν λέω ότι γίνεται εσκεμμένα, αλλά εκείνο που ενοχλεί, γενικά, δεν είναι οι ενέργειες και ο έλεγχος που ασκείται, αλλά πολλές φορές οι διαρροές από μια και μόνο πληροφόρηση.
Στέλνει για παράδειγμα μια επιστολή ο Γενικός Ελεγκτής -και ορθώς τη στέλνει- για να ελέγξει κάτι που υποπίπτει στην αντίληψή του, και προκύπτει διαρροή. Μετά τις πληροφορίες, φαίνεται ότι δεν υπήρξε θέμα, αλλά επρόκειτο για κακόβουλες πληροφορίες. Αν δεν υπήρχε η δημοσιοποίηση, αλλά περατωνόταν η έρευνα και διαπιστωνόταν ότι κάποιος όντως έχει διαπράξει παράβαση, εκεί θα ήταν έγκλημα αν ο Γενικός Ελεγκτής δεν προέβαινε στις πράξεις που προβαίνει.
Θα πρέπει να πω ότι η αυστηρότητα που επιδεικνύεται με βρίσκει απόλυτα σύμφωνο, γι’ αυτό και πολλές φορές έχω πει ότι θα πρέπει να είναι άτεγκτος. Χάριν ενημέρωσης, σε περίοδο μιας κρίσης και ενός moratorium προσλήψεων, έχουμε εγκρίνει την πρόσληψη 30 και πλέον υπαλλήλων για την Ελεγκτική Υπηρεσία, προκειμένου να κάνουν ακόμα αυστηρότερο και αποτελεσματικότερο έλεγχο. Καμιά φορά, επίσης, και οι δημοσιογράφοι τη δουλειά τους κάνουν, αλλά πολλές φορές το ελάχιστο μετατρέπεται σε μέγιστο.
Ο κώδικας συμπεριφοράς που βάλατε τους υπουργούς να υπογράψουν και να δεσμευτούν, από τις πρώτες ημέρες της παρουσίας σας στο Προεδρικό Μέγαρο, ισχύει;
Απολύτως.
Δέχονται, φαντάζομαι, ότι θα εξετάζονται από τον Γενικό Ελεγκτή.
Ο Γενικός Ελεγκτής έχει κάθε δικαίωμα να το πράξει. Δεν νομίζω ότι, αν υπήρξε μια διαφωνία ως προς τους χειρισμούς κάποιου θέματος, αυτό δεν είναι μέγα θέμα. Ο Γενικός Ελεγκτής κάνει τη δουλειά του και, μέχρι στιγμής, δεν έχει αποδώσει οποιαδήποτε ευθύνη στον Υπουργό Εσωτερικών. Η παράλειψή του να αναφερθεί σε διάφορες πολεοδομικές ζώνες, οι οποίες δεν αφορούσαν στην παρούσα Κυβέρνηση αλλά στην προηγούμενη, ενόχλησε τον Υπουργό Εσωτερικών και δικαίως. Ήταν ίσως μια έντονη αντίδραση. Υπάρχουν άνθρωποι που ανέχονται ή που αντιδρούν με ήπιους τόνους, και άνθρωποι που αντιδρούν έντονα. Ήμουν κι εγώ έτσι στο παρελθόν, όταν θεωρούσα ότι κάτι έθιγε είτε το ήθος είτε την τιμή είτε την υπόληψή μου, αντιδρούσα έντονα.
Αυτό το εξομάλυνε η Προεδρία;
Έχω την εντύπωση ότι η ζωή όπως εξελίσσεται σε διδάσκει πολλά και δημιουργεί μια υπομονή και μια ψυχραιμία, η οποία δεν υπάρχει αν είσαι νεότερος.
Το ίδιο αποκατεστημένες, σε μια οικονομία που έχει ανάγκη τη συνεργασία, είναι και οι σχέσεις σας με την Κεντρική Τραπεζίτη; Ό,τι παρακολουθήσαμε ανήκει στο παρελθόν, έχετε επαφή ή εξακολουθεί να είναι ανοικτό το ζήτημα, με βάση και τις εντολές που δώσατε τότε στον Γενικό Εισαγγελέα;
Ύστερα από διαβούλευση με τον Γενικό Εισαγγελέα και για λόγους που άπτονται του δημοσίου συμφέροντος, θεωρώ ότι η παρεξήγηση, όσον αφορά συγκεκριμένα θέματα, ανήκει στο παρελθόν. Ως εκ τούτου το θέμα θεωρείται λήξαν. Δεν είμαι από εκείνους που θεωρούν ότι έχουν το αλάθητο. Λάθη γίνονται από όλους μας. Λάθη δεν κάνουν όσοι δεν πράττουν τίποτα.
Σας ενοχλεί που σας λένε ότι ίσως το μεγαλύτερο λάθος της Προεδρίας σας είναι η επιλογή συνεργατών, προτάσσοντας μάλιστα ότι σε καίρια θεσμικά πόστα μπήκαν προσωπικότητες οι οποίες βρέθηκαν σε αντιπαράθεση με αυτόν που τους διόρισε;
Και που βρέθηκαν σε αντιπαράθεση τι έγινε; Τους διόρισα και νιώθω περήφανος γι’ αυτό. Αν ενδεχομένως βρεθεί από τη Δικαιοσύνη ότι κάποιοι έπραξαν κατά «άλλον τρόπο», αυτό είναι εντελώς διαφορετικό. Δεν μπορεί όμως να πιστώνεται ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης ως άτεγκτος, αλλά όχι ο Πρόεδρος που τον διόρισε. Δεν μπορεί να θεωρείται ότι ο Γενικός Εισαγγελέας είναι εξαίρετος, αλλά όχι ο Πρόεδρος που τον διόρισε. Και δεν είναι οι μόνοι διορισμοί. Μπορεί κάποιες στιγμές να υπάρχουν εντάσεις. Καταγγέλθηκε ποτέ ότι ο Πρόεδρος παρενέβη στα καθήκοντα ανεξάρτητου αξιωματούχου; Αλλά τόσο οι επιλογές των υπουργών, όσο και των υπολοίπων, νομίζω ότι θα πρέπει να κρίνονται στο σύνολο.
Το 2016 θα είναι, λέτε, έτος ανάπτυξης; Των αριθμών, όχι των ανθρώπων…
Πιστεύω ότι ήδη υπήρξαν οι ενδείξεις από το 2015. Δεν θα πρέπει κανείς να περιμένει ότι μια «υπό χρεοκοπία» εταιρεία μπορεί να σταθεί στα πόδια της σε δυόμισι χρόνια, να ανακτήσει την εμπιστοσύνη και να δέχεται δάνεια, αλλά και την ίδια ώρα να επανακτήσει ή να εργοδοτήσει άμεσα το ίδιο προσωπικό. Όποιος το πιστεύει αυτό, είτε ζει σε άλλον κόσμο είτε προσπαθεί να δημιουργήσει έναν. Αυτό που ξέρω είναι ότι έχουμε εισαγάγει μεταρρυθμίσεις, όπως το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα, που έχουν μειώσει τα κοινωνικά παντοπωλεία από 14.000 στις 7.000, τα οποία βεβαίως δεν ήταν δημιούργημα της παρούσας Κυβέρνησης.
Γνωρίζω ότι σήμερα, με τη στοχευμένη κοινωνική πολιτική, παίρνουν εκείνοι που έχουν ανάγκη. Δεν λέω ότι το σύστημα δεν χρειάζεται βελτίωση, δεν λέω ότι δεν υπάρχει πρόβλημα ανεργίας. Υπάρχουν προβλήματα, γι’ αυτό προσπαθούμε, μέσα από κίνητρα και πολιτικές, να ενθαρρύνουμε και να αυξήσουμε τις επενδύσεις, και είμαι βέβαιος ότι το 2016 θα είναι μια άλλη χρονιά. Όχι ότι θα λυθούν όλα τα προβλήματα, αλλά θα είναι ακόμα μια χρονιά προς τα εμπρός. Θα ήθελα απλά να επισημάνω ότι ενδεχομένως να είμαστε η μόνη χώρα από όσες έχουν μπει στα προγράμματα, που δεν χρειάστηκε δεύτερο ή τρίτο μνημόνιο. Το ότι σε δύο χρόνια κατορθώσαμε να βγούμε στις αγορές, να ανακτήσουμε την εμπιστοσύνη, να δεχόμαστε συνεχώς αναβαθμίσεις, είτε από τους οίκους αξιολόγησης είτε από τους δανειστές μας, είτε από έγκυρους διεθνείς οικονομικούς οίκους και να είμαστε σε θέση τον επόμενο μήνα να εξέλθουμε και να ανακτήσουμε την κυριαρχία μας, νομίζω από μόνο του λέει πολλά.
Για το κούρεμα καταθέσεων
Στη δική μας εξίσωση είναι και το κούρεμα καταθέσεων, ξέρετε.
Για να είμαστε δίκαιοι, το κούρεμα των καταθέσεων ήταν προαποφασισμένο. Εντός 15 ημερών κλήθηκα να πάρω αποφάσεις, ελήφθη η πρώτη απόφαση, σύμφωνα με την οποία είναι γνωστό ότι ισοδυναμούσε με μόλις δύο ετών τόκους. Θα ήταν πολύ καλύτερη η κατάσταση, όμως έπειτα λήφθηκαν άλλες αποφάσεις.
Το συζητάτε καθόλου με τους Ευρωπαίους αυτό που έγινε, τώρα που έχει περάσει χρόνος; Αντιλαμβάνονται το μέγεθος της αδικίας;
Μην ξεχνάτε ότι πλέον πρόκειται για κανόνα. Από την 1 Ιανουαρίου, οποιεσδήποτε κεφαλαιουχικές ανάγκες των τραπεζών προκύψουν, θα ικανοποιούνται κατά τον τρόπο που επεβλήθη σ’ εμάς το 2013. Το συζητάμε όμως με την Κριστίν Λαγκάρντ, με τον Μάριο Ντράγκι, τον Γερούν Ντάισελμπλουμ και άλλους. Εκείνο που μου λένε όμως είναι «μπράβο που τα καταφέρατε», παρά τη σκληρότητα. Εκείνοι που πλήρωσαν το τίμημα και το κόστος ήταν άλλοι.
Από την άλλη, εκείνη τη στιγμή σας έβαλαν το πιστόλι στον κρόταφο. Τι σας κάνει να θεωρείτε ότι σε ένα άλλο δωμάτιο, που πιθανώς να συζητείται το Κυπριακό, δεν θα κάνουν ακριβώς το ίδιο;
Σε εκείνη την περίπτωση κινδύνευε το κράτος να καταρρεύσει, κάτι που θα ήταν συν τοις άλλοις εις βάρος της εθνικής υπόθεσης. Δεν θα δεχτώ να καταργηθεί το κράτος, επειδή κάποιος θα μου βάλει το πιστόλι στον κρόταφο. Ήταν εντελώς διαφορετικό. Το ένα ήταν η πτώχευση του κράτους και η επί της ουσίας η εξαφάνιση και μείωση των αντιστάσεων, και το άλλο είναι η δημοκρατία που υπάρχει, η οποία μεν δεν κινδυνεύει, αλλά ενδεχομένως να κινδυνεύσει ευρύτερα ο Ελληνισμός αν αφήσουμε το πρόβλημα άλυτο. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να δεχτεί κανείς την όποια λύση. Στόχος είναι η διάσωση του Ελληνισμού, η διάσωση της πατρίδας μας και η επανένωσή της, με την απαλλαγή από τα κατοχικά στρατεύματα. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να έχει κανείς αυξημένες αντιστάσεις.
Σας λένε ότι είστε έτοιμοι να ξεπουλήσετε «όλα τα ασημικά του σπιτιού» στο ιδιωτικό κεφάλαιο.
Αυτά τα συνθήματα και οι αγκυλώσεις είναι που μας οδήγησαν στις περιπέτειες που ζήσαμε. Απαιτούνται μεταρρυθμίσεις. Αν δεν μιλούσαμε περί ξεπουλήματος, και είχαμε έγκαιρα την πρόνοια και να φέρουμε έναν στρατηγικό επενδυτή στις Κυπριακές Αερογραμμές, η εταιρεία ίσως να ήταν σήμερα εν ζωή. Ήταν μια 100% κρατική εταιρεία, τι μας εμπόδιζε, όταν αντιληφθήκαμε ότι ήταν μια κρατικοδίαιτη εταιρεία, να καλέσουμε έναν στρατηγικό επενδυτή; Γιατί εμείς τα κόμματα έπρεπε να διορίζουμε Διοικητικά Συμβούλια απλώς για να ικανοποιούμε τους κομματικούς μας φίλους, που ενδεχομένως να ήταν και εντελώς άσχετοι με τη διοίκηση μιας αεροπορικής εταιρείας;
Αναγνωρίζουμε όλοι ότι απαιτείται εκσυγχρονισμός των ημικρατικών οργανισμών, όπως η Cyta. Εκείνο που λέμε στη συγκεκριμένη περίπτωση, είναι να γίνει μια κρατική εταιρεία και η Βουλή να αποφασίσει το ποσοστό που θα διαθέσουμε στον στρατηγικό επενδυτή, καθώς όλοι δέχονται ότι πρέπει να μπει στρατηγικός επενδυτής. Υπάρχουν μάλιστα κόμματα που λένε, και ορθώς, ότι θα πρέπει η διοίκηση να ανατεθεί στον επενδυτή. Το ποσοστό θα το αποφασίσει η Βουλή, όχι από μόνη της η Κυβέρνηση.
Γιατί θα πρέπει να αφήσουμε έναν ημικρατικό οργανισμό στις αγκυλώσεις, στη γραφειοκρατία και στην ασχετοσύνη, και να μην επιτρέψουμε να λειτουργεί όπως ο ιδιωτικός τομέας, έτσι ώστε να είναι ανταγωνιστικός. Κάθε μέρα στον τομέα της τεχνολογίας εμφανίζεται και κάτι καινούργιο. Γιατί να μην εκσυγχρονιστούν οι υπηρεσίες που προσφέρει η Cyta; Τώρα προηγούνται οι ιδιωτικές εταιρείες, με αποτέλεσμα να χάνει η Cyta από τα τέλη περιαγωγής, σύμφωνα με την απόφαση του Ευρωκοινοβουλίου. Φέτος τον Ιούνιο μειώνονται κατά το ήμισυ και από του χρόνου καταργούνται. Από πού θα επιβιώσει η Cyta;
Από την άλλη, εσείς έχετε δεσμευτεί ότι δεν θα υπάρξει αποκρατικοποίηση.
Αυτή η δέσμευση φαίνεται να υλοποιείται. Τόσο για την ΑΗΚ που το έχουμε ήδη πράξει, όσο και για τη Cyta. Όταν λέμε στρατηγικό επενδυτή, ο οποίος θα κατέχει ένα ποσοστό, δεν σημαίνει ότι χάνουμε την πλειοψηφία. Επαναλαμβάνω ότι το δικαίωμα εκχωρήθηκε στη Βουλή των Αντιπροσώπων, συνεπώς η δέσμευση παραμένει. Η μόνη δέσμευση που δεν τήρησα και ενδεχομένως ο χρόνος να δείξει κατά πόσο έπραξα ορθά, ήταν η αποδοχή του κουρέματος. Διαφορετικά εκτιμούσα την κατάσταση προεκλογικά, διαφορετικά την αντιμετώπισα όταν πλέον είχα μπροστά μου τα πραγματικά δεδομένα· όταν είχα μπροστά μου το δίλημμα της χρεοκοπίας ή μιας οδυνηρής απόφασης, έτσι ώστε σταδιακά να περάσουμε στην ανάκαμψη και επανάκτηση της αξιοπιστίας, τόσο του χρηματοπιστωτικού συστήματος όσο και του κράτους.
Έχοντας στα χέρια σας το προεκλογικό πρόγραμμα του Νίκου Αναστασιάδη, το συμβόλαιό σας με τον λαό, θεωρείτε ότι αυτό τρέχει σε ρυθμούς που σας βρίσκουν σύμφωνο; Έχουν μείνει θέματα πίσω;
Υπάρχουν θέματα που έχουν μείνει πίσω. Υπάρχει το θέμα της Υγείας το οποίο μελετούμε αυτές τις μέρες.
Είστε μάλιστα σε ρήξη με το κυβερνών κόμμα. Άλλα λέει ο κ. Νεοφύτου για το όριο αφυπηρέτησης, άλλα ο Υπουργός σας…
Αυτό είναι κάτι εντελώς διαφορετικό με το Σύστημα Υγείας. Από το 2001 που ψηφίστηκε το Σύστημα Υγείας, δεν εφαρμόστηκε, όχι γιατί δεν το ήθελαν οι Κυβερνήσεις, αλλά γιατί διαπίστωσαν ότι υπάρχουν τόσες οικονομικές ανάγκες, τέτοια μαύρη τρύπα με βάση όσα έχουν κατά καιρούς συμφωνηθεί, που δεν τολμούσαν να το εφαρμόσουν. Δεν υπήρχαν οι πόροι. Αυτό που λέμε είναι ένα ενδιάμεσο σχέδιο, το οποίο θα προέλθει μέσα από διάλογο, με τους κυβερνητικούς γιατρούς, με τους ιδιωτικούς γιατρούς, με πρακτικούς τρόπους, έτσι ώστε να εξυπηρετείται αποτελεσματικά και ποιοτικά ο Κύπριος ασθενής.
Όλοι οι εμπλεκόμενοι είναι απέναντι από τον Υπουργό Υγείας αυτήν την ώρα…
Εντός των επομένων ημερών, με δική μου πρωτοβουλία, θα υπάρξει μια συζήτηση σε βάθος από όλους τους εμπλεκομένους, η οποία θα οδηγήσει το συντομότερο σε έναν ενδιάμεσο σταθμό, προ της εφαρμογής ενός σχεδίου υγείας, το οποίο και πάλι θα πρέπει να είναι προϊόν συναπόφασης των πολιτικών δυνάμεων. Σήμερα, μπορεί να υπάρχει η Κυβέρνηση Αναστασιάδη, αύριο θα είναι μια άλλη Κυβέρνηση. Αν φορτώσεις το κράτος με ένα σύστημα στο οποίο θα καλείται να πληρώνει ο λαός υπέρμετρα βάρη, είτε θα ματαιωθεί από την επόμενη Κυβέρνηση, είτε δεν θα εφαρμοστεί. Γι’ αυτό λέμε: τι προέχει αυτήν την ώρα; Να αντιμετωπίσουμε τα άμεσα προβλήματα που έχει ο ασθενής και ο ιατρικός κόσμος, έτσι ώστε να δώσουμε μιαν απάντηση το συντομότερο δυνατό στα προβλήματα που αντιμετωπίζει η υγεία του τόπου.
Θα δώσετε λύση και στο πρόβλημα του ορίου αφυπηρέτησης;
Νομίζω ναι. Υπάρχει μια συναντίληψη για το ότι χρειάζονται πιο μελετημένες σκέψεις όσον αφορά τα όρια αφυπηρέτησης. Από τη μια απαιτείται να αυξηθούν τα όρια εκεί που είναι χαμηλά, για να μπορεί να υπάρχει βιώσιμο σύστημα κοινωνικών ασφαλίσεων, και από την άλλη να μην προχωρήσουμε σε υπερβολές, οι οποίες οπωσδήποτε προκαλούν προβλήματα.
Αυτό που σας αγχώνει λοιπόν περισσότερο, με βάση το πρόγραμμά σας, είναι το ΓΕΣΥ;
Όχι μόνο. Προχωρούμε με τον εκσυγχρονισμό της Δημόσιας Υπηρεσίας. Ήδη έχουν κατατεθεί πέντε νομοσχέδια. Υπάρχει ο αναπτυξιακός εκσυγχρονισμός που πρέπει να γίνει, καθώς και η ηλεκτρονική διακυβέρνηση. Πολλοί άλλοι τομείς έχουν ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις, όπως το κράτος πρόνοιας, η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση ή η απόδοση της δικαιοσύνης. Έχουμε δημιουργήσει το Διοικητικό Δικαστήριο, έχουμε εγκρίνει την πρόσληψη 6 επιπλέον επαρχιακών δικαστών, έχουμε ενισχύσει τη Γενική Εισαγγελία, την Ελεγκτική Υπηρεσία, έχουμε καταθέσει σωρεία νομοθετημάτων που αφορούν ακόμα και την άρση της βουλευτικής και της προεδρικής ασυλίας, καθώς και εκείνης των υπουργών. Λογικά θα έχουν προωθηθεί στη Βουλή.
Από την άλλη, σε μια οικονομία που ψάχνει να βρει τα πόδια της, έχουν ληφθεί όλα τα μέτρα που θα την έκαναν ξανά ελκυστική ως κράτος υπηρεσιών. Ήταν ένα στοίχημα για εσάς.
Αν θυμάστε, από τις 19 Απριλίου του 2013, αμέσως μετά τις σκληρές εκείνες αποφάσεις, εξήγγειλα μια δέσμη μέτρων, επανήλθα με μίαν άλλη, προχωράμε συνεχώς με φορολογικές μεταρρυθμίσεις και έτσι έχουμε αποτελέσει έναν ελκυστικό τόπο επενδύσεων, αλλά και μεταφοράς των κέντρων διοικήσεως πολλών εταιρειών.
Την ώρα που κλείνετε 3 χρόνια διακυβέρνησης, έχετε έναν άσο στο μανίκι, ο οποίος ονομάζεται ανασχηματισμός. Είναι στα σχέδιά σας; Θα προκύψει ίσως μετά τις βουλευτικές ή θα κρατήσετε τον αιφνιδιασμό;
Δεν είναι θέμα αιφνιδιασμού, αλλά θέμα ικανοποίησης από το έργο που επιτελούν οι υπουργοί. Αν διαπιστώσω ότι κάποιοι εκ των υπουργών έχουν εξαντλήσει τα όρια που θα μπορούσαν να υπηρετήσουν, βεβαίως θα κάνω ανασχηματισμό. Αλλά ανασχηματισμό απλώς για χάριν ανασχηματισμού δεν έχω πρόθεση να κάνω.
Από την άλλη λέγεται ότι, επί της ουσίας, έχετε μια μονοκομματική κυβέρνηση.
Όχι, δεν έχω μια μονοκομματική κυβέρνηση. Ενδεχομένως να είναι ελάχιστοι εκείνοι που προέρχονται από το κόμμα και πολλοί που προέρχονται από την ευρύτερη κοινωνία των πολιτών. Χαίρομαι και καυχιέμαι να λέω ότι πρόκειται για την «Κυβέρνηση των 40ρηδων». Αν εξαιρέσετε 3 υπουργούς, οι υπόλοιποι είναι σε αυτήν την ηλικιακή κλίμακα. Χαίρομαι και υπερηφανεύομαι για τους συνεργάτες μου, όχι μόνο του Υπουργικού Συμβουλίου, αλλά και για εκείνους που υπηρετούν σε άλλα πόστα, όπως οι σύμβουλοί και οι αξιωματούχοι που με περιστοιχίζουν. Εμπιστεύομαι απόλυτα τους νέους, και νομίζω ότι η μέχρι σήμερα δημιουργική παρουσία τους δίνει και το στίγμα της Κυβέρνησης.
Στις 22 Μαΐου πάμε σε εκλογές. Θα καλέσετε τους Υπουργούς να μείνουν εκτός;
Ξέρετε, η πρώτη φορά που εμφανίστηκα στα συλλογικά όργανα του κόμματος από την ημέρα της εκλογής μου ήταν προχθές, στο καταστατικό συνέδριο για τα 40χρονα του ΔΗΣΥ. Δεν αποβάλλω την πολιτική μου ιδιότητα.
Από την άλλη, το δικό σας έργο θα αποτελέσει αντικείμενο προεκλογικού αγώνα.
Βεβαίως. Τύχαμε της στήριξης του κυβερνώντος κόμματος, αλλά και άλλων κομμάτων, γεγονός για το οποίο θέλω να εκφράσω τις ευχαριστίες μου. Επίσης θέλω να εκφράσω τις ευχαριστίες μου και στα κόμματα της αντιπολίτευσης για την κριτική, η οποία βοήθησε στο να αντιμετωπιστούν κάποιες ευαισθησίες. Εξίσου ευχαριστώ για τη στήριξη που έχω από το ΑΚΕΛ στη διαχείριση του εθνικού θέματος, αλλά ακόμα και εκείνους που έχουν διαφορετικές απόψεις.
Δεν είναι κακό να ακούγονται και να έχουν διαφορετική άποψη, έστω κι αν οι ανησυχίες τους είναι υπερβολικές. Έτσι γίνεται κανείς ακόμα πιο προσεκτικός κατά τη διάρκεια της διαπραγμάτευσης. Αυτό που ήθελα από την αρχή να γίνει διακριτό, και νομίζω ότι το έχουμε επιτύχει, είναι να ξεχωρίσουμε την Προεδρία, από το κόμμα. Από την ώρα που εκλέγεσαι Πρόεδρος, θα πρέπει να είσαι και να συμπεριφέρεσαι ως Πρόεδρος όλων ανεξαιρέτως των Κυπρίων, να μην υπάρχουν διακρίσεις. Έχω την εντύπωση ότι και με τα νομοσχέδια που έχουμε καταθέσει αποδεικνύεται αυτό. Προσλήψεις δεν έχουν γίνει εκτός από κάποιους συνεργάτες, 20 τον αριθμό, μέσα στην τριετία. Οι νέες προσλήψεις, αν και όταν θα γίνουν, θα γίνουν με περασμένα τα νομοσχέδια όπου καθορίζεται πλέον ο νέος τρόπος πρόσληψης και όπου κανείς δεν θα μπορεί να παρεμβαίνει είτε στις προσλήψεις είτε στις προαγωγές.
Τελικά, θέλετε να μου πείτε τι συμβαίνει στο Κυπριακό; Θα έχουμε εξέλιξη το 2016; Μέχρι στιγμής, άλλαξαν τρεις φορές τα χρονοδιαγράμματα.
Γι’ αυτό ήθελα συνάντηση με τον Γ.Γ. του ΟΗΕ, επιβάλλεται να είναι παρών και ο κ. Ακιντζί. Επικρατεί ένα καλό κλίμα στις διαπραγματεύσεις. Δεν λέω ότι είναι το καλό κλίμα που θα δώσει τη λύση, αλλά αρχίζει να οικοδομείται μια εμπιστοσύνη ανάμεσα στους συνομιλητές, και αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό. Ήθελα να είναι παρών ο κ. Ακιντζί, για να μην θεωρηθεί ότι μπαίνω σε ένα παιχνίδι επίρριψης ευθυνών. Έλεγα αντικειμενικά τα προβλήματα και τους κινδύνους που μπορούν να υπάρξουν από την καλλιέργεια υπεραισιοδοξίας, αλλά και την απαισιοδοξία που μπορεί να προκύψει, αν π.χ. οι αναφορές στον Μάρτιο ή τον Ιούνη δεν οδηγούσαν σε λύση. Εγώ λέω, ναι, το 2016 μπορεί να υπάρξει οριστική λύση του Κυπριακού, αλλά αυτό βεβαίως θα εξαρτηθεί από τις θέσεις και της άλλης πλευράς σε σημαντικά θέματα, από το πόσο καλά προετοιμασμένοι θα είμαστε σε όλα όσα ανέφερα, και υπάρχουν και άλλα στον Γ.Γ. […] .Αν καταφέρουμε να καταλήξουμε σε συμφωνία και εάν και εφόσον καταφέρουμε να ολοκληρώσουμε τη γραφειοκρατική ή την τεχνοκρατική πλευρά, ναι, βεβαίως πιστεύω ότι το 2016 μπορεί να είναι ο τελευταίος χρόνος που αντιμετωπίζουμε τη σημερινή επικρατούσα απαράδεχτη κατάσταση.
Με τον κ. Ακιντζί, πέραν από τη χημεία, θεωρείτε ότι μπορεί να υπάρξει και ουσιαστική διαπραγμάτευση; Τελικά το κλειδί είναι στην Άγκυρα, ή ο κ. Ακιντζί μπορεί να διαπραγματεύεται; Ποιο από τα δυο ισχύει;
Για να είμαστε ειλικρινείς, σε όσα δεν ενδιαφέρουν την Άγκυρα. Και πάλι, η παρουσία 40 χιλιάδων στρατιωτών αλλά και Τούρκων υπηκόων είναι ένας επιπλέον λόγος να επηρεάζεται. Δεν είναι μόνο οι καλές σχέσεις είναι που θα λύσουν το Κυπριακό. Το θέμα είναι να υπάρχει αποφασιστικότητα να αντιμετωπίσεις τις ανησυχίες της άλλης πλευράς. Οι μεν των δε. Αυτό που προσπαθούμε να κτίσουμε με τον Μουσταφά Ακιντζί έχει μια σημαντική διαφορά. Ο κ. Έρογλου επέμενε ότι υπήρχαν δυο κυρίαρχα κράτη που συνομιλούσαν για να συνενωθούν. Ο κ. Ακιντζί λέει ότι υπάρχουν δυο κοινότητες που συνομιλούν για να διαμορφωθεί η νέα τάξη πραγμάτων, για μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας. Μπορεί να μην τη λέει μετεξέλιξη ο κ. Ακιντζί, αλλά όταν η συμφωνία της 11ηςΦεβρουαρίου του 2014 προβλέπει ρητά ότι οι δυο ομόσπονδες πολιτείες δεν προϋπήρχαν, αλλά είναι δημιούργημα του Συντάγματος, δεν διαφοροποιεί εντελώς; Ακούω κάποιους να μιλούν για συνομοσπονδία. Πού υπάρχει συνομοσπονδία; Πού υπάρχουν τα κυρίαρχα κράτη; Υπάρχουν οι δυο κοινότητες που συνομιλούν μεταξύ τους, όπως γινόταν από το 1975 και εντεύθεν μετά την εισβολή. Δυο κοινότητες που μιλούν στη μετεξέλιξη του ενιαίου κράτους σε ομόσπονδο, και που προβλέπεται και συμφωνείται ότι η ύπαρξη των συνιστωσών πολιτειών θα προέρχεται από το Σύνταγμα και όχι επειδή προϋπήρχαν. Συνεπώς, καλό θα ήταν να λεχθεί η αλήθεια μακριά από νομικίστικες θεωρήσεις ή αποσπασματικές αναφορές, που δεν βοηθούν στο να υπάρχει σωστή διάσταση των πραγματικοτήτων.
Διεθνείς Σχέσεις
Τον τελευταίο καιρό υπήρξαν τριμερής συνεργασίες, που αν θέλετε ενισχύουν τη Κυπριακή Δημοκρατία. Την ίδια ώρα, υπάρχουν μουρμουρητά περί μη αξιοποίησης του ρωσικού παράγοντα και από την άλλη του παράγοντα Ισραήλ. Τοποθετήστε μας λίγο την Κύπρο στις συμμαχίες που κτίζονται.
Δεν είναι μόνο οι τριμερείς που ενισχύουν την κρατική οντότητα, αλλά και οι σχέσεις που έχουν αναπτυχθεί με τις χώρες του Αραβικού Κόλπου. Αλλά για να αναφερθώ στη Ρωσία, χωρίς να είμαστε ασυνεπείς προς την Ε.Ε., επιβλήθηκαν ορισμένες κυρώσεις προς τη Ρωσία. Ποιος ήταν ο πρώτος από τους Ευρωπαίους που επισκέφθηκε τη Μόσχα, κατ’ αντίθεσιν της άποψης των Ευρωπαίων εταίρων μας; Ποιος είναι εκείνος που στη συνέχεια τόλμησε να παραστεί στη στρατιωτική παρέλαση τη μέρα της Νίκης; Γιατί το έπραξα; Επειδή δεν ήθελα να διαταραχθούν οι παραδοσιακά μακροπρόθεσμες σχέσεις που έχουμε με τη Ρωσία για μια σειρά από λόγους. Αυτό είναι εις βάρος της Ρωσίας; Εγώ μιλώ με τον Πρόεδρο Πούτιν, και οι υπουργοί μεταξύ τους. Δεν υπήρξε τίποτε που να ζήτησε η Ρωσία και απορρίφθηκε. Η Ρωσία είναι μια μεγάλη δύναμη που γνωρίζει τα συμφέροντά της και μέχρι πού μπορεί να πάει και τι μπορεί να ζητήσει.
Την ίδια ώρα, να αξιοποιήσουμε το Ισραήλ. Δεν νομίζω ότι υπήρξαν προηγουμένως τόσο άριστες σχέσεις με την Κυβέρνηση του Ισραήλ, όσο και με την Αίγυπτο, την Ιορδανία και με χώρες της Ε.Ε., που ενδεχομένως να αποτελέσουν νέα αφορμή για τριμερείς συνεργασίες. Επειδή ακούω συχνά να λέγεται ότι ο Αναστασιάδης υποβάθμισε την Κυπριακή Δημοκρατία και αναβαθμίζεται το κατοχικό καθεστώς, να υπενθυμίσω ότι από τον Σεπτέμβριο του 2014, ως αποτέλεσμα των αρίστων σχέσεων που διατηρούμε με τις χώρες του Αραβικού Κόλπου, την Αίγυπτο, την Ιορδανία, την Παλαιστίνη, τον Λίβανο δεν γίνεται κατορθωτό να εκδοθεί ψήφισμα υπέρ του ψευδοκράτους, που ήταν πάντα ένα από τα αποτελέσματα στην Ισλαμική Διάσκεψη. Αυτό είναι αναβάθμιση του ψευδοκράτους; Πότε επιτέλους κάποιοι, έτσι μεγαλόψυχα ή μικρόψυχα, θα αναγνωρίσουν τη δουλειά που γίνεται, ιδιαίτερα όσον αφορά τις διεθνείς σχέσεις;
Αναβαθμίσαμε τις σχέσεις μας με την Αμερική. Έχω προσκληθεί και από τις πέντε πρωτεύουσες των μονίμων κρατών του Σ.Α. Από τον Φρανσουά Ολάντ, τον Ντέιβιντ Κάμερον και από τους Αμερικανούς και από τους Κινέζους και από τους Ρώσους. Μέσα από ισοζυγισμένη εξωτερική πολιτική έχουμε, πιστεύω, δημιουργήσει μιαν αξιοπιστία, η οποία μπορεί να μην εισπράττεται από τον λαό, αλλά τουλάχιστον στο εξωτερικό υπάρχει. Και μέσα από την αποφασιστικότητα που δείξαμε να αντιμετωπίσουμε τις οικονομικές υποχρεώσεις μας.
