Διαβάστε τι προέβλεπε η αμερικανική εταιρία αναλύσεων Startfor για τις ομοσπονδιακές εκλογές λίγες ημέρες πριν την διεξαγωγή τους-
Ένας οδηγός για τις ομοσπονδιακές εκλογές στη Γερμανία
Οι επικείμενες ομοσπονδιακές εκλογές στη Γερμανία θα οδηγήσουν σε μια μετριοπαθή κυβέρνηση που θα στηρίζει τη συμμετοχή στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ, θα επιδιώξει τη δημοσιονομική προσαρμογή μετά την πανδημία του COVID-19 και θα εφαρμόσει πολιτικές για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Ο ρυθμός ωστόσο εφαρμογής και το βάθος αυτών των πολιτικών θα εξαρτηθούν από την ιδεολογική σύνθεση του επόμενου κυβερνητικού συνασπισμού. Οι εκλογές θα γίνουν στις 26 Σεπτεμβρίου, οι πρώτες μετά από 20 χρόνια, στις οποίες η συντηρητική καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ δεν θα είναι υποψήφια. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι από τις εκλογές θα προκύψει μια κατακερματισμένη Μπούντεσταγκ. Ως αποτέλεσμα, οι διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό συνασπισμού θα διαρκέσουν αρκετούς μήνες και η Γερμανία ενδέχεται να μην έχει νέα κυβέρνηση πριν από τα τέλη του 2021 ή τις αρχές του 2022. Η νέα κυβέρνηση πιθανότατα θα περιλαμβάνει μετριοπαθή κεντροαριστερά και κεντροδεξιά κόμματα, ενώ θα αποκλείσει το ευρωσκεπτικιστικό «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD) που είναι εναντίον της μετανάστευσης, καθώς και ενδεχομένως το Die Linke, με θέσεις εναντίον της παγκοσμιοποίησης και του ΝΑΤΟ. Αυτό σημαίνει ότι η νέα κυβέρνηση στο Βερολίνο είναι απίθανο να οδηγήσει σε δραστικές ανατροπές στη γερμανική εσωτερική ή εξωτερική πολιτική.
- Οι τρέχουσες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι τρία κόμματα – η συντηρητική Χριστιανοδημοκρατική Ένωση (CDU) και το αδελφό κόμμα της Βαυαρίας, η Χριστιανοκοινωνική Ένωση (CSU), το προοδευτικό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD) και οι οικολόγοι Πράσινοι – έχουν σχετικά παρόμοια επίπεδα υποστήριξης. Το μικρότερο, φιλοεπιχειρηματικό Ελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα (FDP) βρίσκεται στην τέταρτη θέση και θα μπορούσε να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στο σχηματισμό συνασπισμού.
- Επί δεκαετίες, η Γερμανία κυβερνάται από δικομματικούς συνασπισμούς, που συχνά περιλαμβάνουν το CDU ή το SPD συν έναν μικρότερο εταίρο. Το αρχαιότερο μέλος του συνασπισμού παίρνει παραδοσιακά τις περισσότερες έδρες στο υπουργικό συμβούλιο. Εάν επιβεβαιωθούν οι τρέχουσες δημοσκοπήσεις, η Γερμανία θα χρειαστεί τρία κόμματα για να επιτύχει πλειοψηφία. Η κατανομή των εδρών στο υπουργικό συμβούλιο θα μπορούσε επίσης να είναι πιο ισόποση από ό,τι στο παρελθόν, λαμβάνοντας υπόψη τα παρόμοια επίπεδα δημοτικότητας των κομμάτων. Αυτοί οι παράγοντες θα μπορούσαν, με τη σειρά τους, να οδηγήσουν σε μακρές και περίπλοκες συνομιλίες για τον σχηματισμό συνασπισμού.
- Μετά τις ομοσπονδιακές εκλογές του 2013 στη Γερμανία, τα κόμματα χρειάστηκαν περίπου τρεις μήνες για να σχηματίσουν κυβέρνηση. Μετά τις εκλογές του 2017, οι διαπραγματεύσεις διήρκεσαν περίπου έξι μήνες.
Πιθανές γερμανικές κυβερνήσεις
Τουλάχιστον τέσσερις συνασπισμοί είναι πιθανοί, ενώ μια κυβέρνηση μειοψηφίας είναι απίθανη αλλά όχι αδύνατη. Μετά τις εκλογές, τα γερμανικά κόμματα θα ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης και τον διορισμό καγκελάριου. Ο καγκελάριος πρέπει να λάβει την υποστήριξη της πλειοψηφίας όλων των εκλεγμένων μελών της Bundestag (και όχι μόνο της πλειοψηφίας των βουλευτών που είναι παρόντες κατά τη στιγμή της ψηφοφορίας). Εάν μετά από τρεις προσπάθειες η Μπούντεσταγκ αποτύχει να διορίσει καγκελάριο, ο πρόεδρος της Γερμανίας έχει την εξουσία να διορίσει τον υποψήφιο που έλαβε την πλειοψηφία των ψήφων, δημιουργώντας ουσιαστικά κυβέρνηση μειοψηφίας.
Σύμφωνα με τις τρέχουσες δημοσκοπήσεις, οι ακόλουθες τέσσερις συμμαχίες θα μπορούσαν να ελέγξουν την πλειοψηφία στην Μπούντεσταγκ μετά τις εκλογές της 26ης Σεπτεμβρίου:
CDU/CSU-Πράσινοι-FDP
Αυτή η κυβέρνηση θα επιδιώξει να άρει σταδιακά τα μέτρα τόνωσης που σχετίζονται με τον COVID, αποκαθιστώντας την προ-πανδημίας πολιτική του Βερολίνου για μηδενικά δημοσιονομικά ελλείμματα. Παράλληλα, ένας τέτοιος συνασπισμός θα επανέφερε το «φρένο» στο συνταγματικό χρέος της χώρας, το οποίο είχε ανασταλεί κατά την έναρξη της πανδημίας. Αν και η κυβέρνηση αυτή θα υποστήριζε την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, θα ήταν επιφυλακτική απέναντι σε μέτρα που εμβαθύνουν τον επιμερισμό του χρηματοοικονομικού κινδύνου στην ευρωζώνη (όπως η καθιέρωση κοινής εγγύησης καταθέσεων για τις τράπεζες της ΕΕ). Θα αντιστεκόταν επίσης στην πίεση των μεσογειακών χωρών να μονιμοποιήσουν ορισμένα έκτακτα μέτρα που ελήφθησαν κατά την κορύφωση της πανδημίας (κυρίως, επιτρέποντας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δανείζεται από τις χρηματοπιστωτικές αγορές για λογαριασμό των κρατών μελών). Η κυβέρνηση αυτή θα ασκούσε κριτική σε χώρες, όπως η Ρωσία ή η Κίνα για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα πολιτικά ζητήματα, αλλά θα προσπαθούσε επίσης να διατηρήσει τους οικονομικούς και επενδυτικούς δεσμούς μαζί τους και να συνεργαστεί σε θέματα, όπως η κλιματική αλλαγή. Η περιβαλλοντική πολιτική θα μπορούσε να αποτελέσει πηγή τριβής για αυτόν τον συνασπισμό, διότι το FDP και το CDU/CSU θα πίεζαν για μια ισορροπία μεταξύ της ενεργειακής μετάβασης και της προστασίας της ανταγωνιστικότητας των γερμανικών βιομηχανιών, ενώ οι Πράσινοι θα πίεζαν για μια ταχύτερη μετάβαση, ακόμη και αν αυτό οδηγήσει σε υψηλότερο λειτουργικό κόστος για τις επιχειρήσεις και αυστηρότερους κανονισμούς. Στην πραγματικότητα, οι διαφωνίες μεταξύ του FDP και των Πρασίνων σχετικά με την περιβαλλοντική πολιτική συνέβαλαν στην κατάρρευση των συνομιλιών συνασπισμού μεταξύ CDU/CSU, Πρασίνων και FDP μετά τις εκλογές του 2017.
SPD-Πράσινοι-FDP
Αυτή η κυβέρνηση θα επεκτείνει τα μέτρα τόνωσης της οικονομίας και θα αυξήσει τις δαπάνες κοινωνικής πρόνοιας, εν μέρει μέσω υψηλότερων φόρων για τα πλούσια νοικοκυριά και τις μεγάλες επιχειρήσεις. Μια τέτοια κυβέρνηση θα αύξανε επίσης τη συνεργασία με τις μεσογειακές χώρες σε θέματα όπως η δημοσιονομική ομοσπονδιοποίηση και η μεγαλύτερη προστασία των εταιρειών της ΕΕ από τον εξωτερικό ανταγωνισμό. Θα ήταν επίσης ένας ισχυρός υπερασπιστής της δέσμης πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την κλιματική αλλαγή και θα πίεζε για ταχύτερους και βαθύτερους στόχους μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στο μπλοκ. Επιπλέον, αυτή η κυβέρνηση θα υιοθετούσε μια πιο επιθετική προσέγγιση έναντι της Κίνας και της Ρωσίας, με το Βερολίνο να είναι πιο πρόθυμο να αυξήσει την πίεση και στις δύο χώρες για τα ανθρώπινα δικαιώματα, τις κυβερνοεπιθέσεις και τα περιβαλλοντικά ζητήματα.
Οι περισσότερες από αυτές τις πολιτικές θα δημιουργούσαν τριβές μεταξύ του δημοσιονομικά συντηρητικού FDP και των προοδευτικών SPD και Πρασίνων. Ειδικότερα, το ζήτημα του δημοσιονομικού ελλείμματος της Γερμανίας και της ανταγωνιστικότητας των γερμανικών επιχειρήσεων θα δημιουργούσε προβλήματα με το FDP που θα μπορούσαν να απειλήσουν τη συμμετοχή του στον συνασπισμό. Ενώ το FDP θέλει να αντιμετωπίσει την κλιματική αλλαγή κυρίως μέσω της καινοτομίας και της μείωσης της γραφειοκρατίας, οι Πράσινοι είναι πιο πρόθυμοι να αυξήσουν τη ρυθμιστική και φορολογική πίεση στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.
CDU/CSU-SPD-Πράσινοι
Αυτό θα έμοιαζε περισσότερο με την κυβέρνηση Μέρκελ, καθώς θα διατηρούσε τον σημερινό “μεγάλο συνασπισμό” μεταξύ CDU/CSU και SPD, προσθέτοντας τους Πράσινους στο σχηματισμό για να αυξήσει την πίεση για περιβαλλοντικές πολιτικές. Ενώ μαθηματικά είναι εφικτός ένας τέτοιος συνασπισμός, το CDU/CSU και το SPD είναι απρόθυμα να κυβερνήσουν μαζί για άλλη μια περίοδο, αφού πέρασαν τα τελευταία οκτώ χρόνια μαζί, γεγονός που αποδυνάμωσε την εικόνα τους και την απήχησή τους στους ψηφοφόρους, Ένας άλλος “μεγάλος συνασπισμός” θα διαβρώσει περαιτέρω τη δημοτικότητα των δύο κομμάτων, γι’ αυτό και θα επιδιώξουν να τον αποφύγουν.
Αυτή η κυβέρνηση θα μπορούσε να αντιμετωπίσει συχνές εσωτερικές διαμάχες, επειδή τα τρία μέλη του συνασπισμού θα έχουν σχετικά παρόμοιο αριθμό εδρών στην Μπούντεσταγκ και δεν θα υπάρχουν ξεκάθαρα “ανώτερα” και “κατώτερα” μέλη. Αυτό θα καθιστούσε κάθε πολιτική απόφαση (από τον διορισμό των θέσεων του υπουργικού συμβουλίου έως τη συνολική κατεύθυνση της πολιτικής) πηγή για εσωτερικές διαμάχες, επιβραδύνοντας έτσι τη διαδικασία λήψης αποφάσεων.
CDU/CSU-SPD-FDP
Παρόμοιο με το προηγούμενο σενάριο, αυτό θα αποτελούσε σε μεγάλο βαθμό τη συνέχιση του σημερινού “μεγάλου συνασπισμού” της Γερμανίας, αλλά με μεγαλύτερη έμφαση στη δημοσιονομική εξυγίανση και τη μείωση της γραφειοκρατίας, καθώς και την ταχύτερη ψηφιοποίηση της γερμανικής οικονομίας για να καταστεί πιο ανταγωνιστική.
Ο δημοσιονομικός συντηρητισμός του CDU/CSU και του FPD θα μπορούσε να προκαλέσει συγκρούσεις με το SPD, το οποίο κάνει προεκλογική εκστρατεία με υποσχέσεις όπως η επαναφορά του φόρου περιουσίας, η εισαγωγή φόρου επί των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών και η αύξηση του κατώτατου μισθού και των συντάξεων.
Άλλα πιθανά σενάρια
- Μια αριστερή συμμαχία μεταξύ του SPD, των Πρασίνων και του Die Linke, αν και απίθανη, δεν μπορεί να αποκλειστεί, ιδίως εάν τα κόμματα αυτά λάβουν περισσότερες έδρες στην Μπούντεσταγκ από όσες προβλέπουν οι δημοσκοπήσεις. Μια τέτοια συμμαχία, ωστόσο, θα απαιτούσε από το Die Linke να εγκαταλείψει ορισμένες από τις βασικές πολιτικές προτάσεις του, όπως η έξοδος από το ΝΑΤΟ.
- Μια κυβέρνηση μειοψηφίας που θα περιλαμβάνει δύο κόμματα είναι επίσης πιθανή, ιδίως εάν οι επιλογές που θα ελέγχουν την πλειοψηφία δεν υλοποιηθούν. Όμως η πιθανότητα ενός τέτοιου αποτελέσματος είναι πολύ μικρή, καθώς μια τέτοια κυβέρνηση θα ήταν αδύναμη και θα έπρεπε να διαπραγματεύεται το κάθε ζήτημα ξεχωριστά στην Μπούντεσταγκ.
- Ένας συνασπισμός που θα περιλαμβάνει το ευρωσκεπτικιστικό AfD είναι σχεδόν αδύνατος, δεδομένου ότι τα υπόλοιπα πολιτικά κόμματα της Γερμανίας αρνούνται να συνεργαστούν μαζί τους
- Τέλος, μια επανάληψη των εκλογών είναι απίθανη, διότι θα καθυστερούσε σημαντικά τον διορισμό μιας νέας κυβέρνησης σε μια εποχή που η Γερμανία εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις που σχετίζονται με την πανδημία – μια κατάσταση που τα μετριοπαθή κόμματα θα επιδιώξουν να αποφύγουν..
*Δημοσιεύθηκε στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής
