Από την αμερικανική εταιρία γεωπολιτικών αναλύσεων Stratfor.-
Η Ρωσία θα εκλάβει την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ ως άλλη μια κίνηση της συμμαχίας προς τα ανατολικά που θα την περικυκλώσει περαιτέρω την περιοχή της Βαλτικής. Η Μόσχα θα απαντήσει με διασπαστικά μέτρα, αλλά στην παρούσα φάση μια άμεση σύγκρουση μεταξύ της Ρωσίας και της Σουηδίας ή της Φινλανδίας είναι απίθανη. Η Ρωσία έχει στείλει ανάμεικτα μηνύματα σχετικά με το πώς αντιλαμβάνεται την προοπτική ένταξης της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, αφήνοντας να εννοηθεί ότι ενώ δεν αντιλαμβάνεται το γεγονός ως υπαρξιακή απειλή, η κίνηση αυτή θα αναγκάσει τη Μόσχα να αυξήσει την ανάπτυξη όπλων στην περιοχή της Βαλτικής. Αυτό με τη σειρά του θα αύξανε τις πιθανότητες τυχαίων συγκρούσεων μεταξύ ρωσικών και δυτικών δυνάμεων, αν και ο κίνδυνος υφίσταται ανεξάρτητα από την αυξανόμενη σημασία της Βαλτικής Θάλασσας και της Αρκτικής για τον στρατιωτικό ανταγωνισμό και την εκπαίδευση. Πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία, η Μόσχα θεωρούσε τη Φινλανδία και τη Σουηδία εκτός της σφαίρας επιρροής της και είχε ήδη συνυπολογίσει την πιθανότητα ένταξης της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ στην απόφασή της για εισβολή. Αυτό στην πραγματικότητα υποδηλώνει ότι η Μόσχα δεν θεωρεί την ένταξή τους ως υπαρξιακή απειλή, και έτσι δεν θα απαντούσε στην εξέλιξη αυτή με ακραία μέτρα που θα μπορούσαν να διακινδυνεύσουν μια άμεση στρατιωτική αντιπαράθεση με το ΝΑΤΟ. Σε κάθε περίπτωση, η Ρωσία δεν έχει επί του παρόντος τη στρατιωτική δυνατότητα να πραγματοποιήσει στρατιωτική εισβολή κατά της Φινλανδίας, δεδομένου ότι το 70% των χερσαίων δυνάμεων της Ρωσίας είναι τώρα δεσμευμένο στην Ουκρανία (αν και ορισμένες έχουν αποσυρθεί από εκεί λόγω των μεγάλων απωλειών προσωπικού και εξοπλισμού). Ακόμη και αν η Ρωσία ήθελε να λειτουργήσει προληπτικά με στρατιωτική δράση, κατά της Φινλανδίας, κάτι τέτοιο θα απαιτούσε εβδομάδες ιδιαίτερα ορατών προετοιμασιών και εφαρμογή μέτρων κινητοποίησης, που θα έπαιρναν μήνες.
- Ο Βλαντίμιρ Πούτιν δήλωσε στις 16 Μαΐου ότι η Ρωσία δεν έχει κανένα πρόβλημα με τη Φινλανδία ή τη Σουηδία, οπότε δεν υπάρχει άμεση απειλή από τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ για τις χώρες αυτές, αλλά ότι η επέκταση της νατοϊκής στρατιωτικής υποδομής στο έδαφος τους θα προκαλέσει σίγουρα μια αντίστοιχη στρατιωτική απάντηση.
- Ο πρώην πρόεδρος και νυν αναπληρωτής πρόεδρος του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας Ντμίτρι Μεντβέντεφ προειδοποίησε στις 14 Απριλίου ότι εάν η Σουηδία και η Φινλανδία ενταχθούν στο ΝΑΤΟ, τότε η Μόσχα θα ενισχύσει τις χερσαίες, ναυτικές και αεροπορικές δυνάμεις της στη Βαλτική Θάλασσα, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης πυρηνικών όπλων και υπερηχητικών πυραύλων στην περιοχή, τονίζοντας παράλληλα ότι η ένταξή τους είναι διαφορετική για τη Ρωσία επειδή “δεν έχουμε εδαφικές διαφορές με τις χώρες αυτές, όπως με την Ουκρανία”.
- Το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών στις 12 Μαΐου δήλωσε: “Η ένταξη της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ θα προκαλέσει σοβαρή ζημιά στις διμερείς ρωσο-φινλανδικές σχέσεις, στη σταθερότητα και την ασφάλεια στην περιοχή της Βόρειας Ευρώπης. Η Ρωσία θα αναγκαστεί να λάβει αντίποινα, τόσο στρατιωτικο-τεχνικής όσο και άλλης φύσης, για να σταματήσει τις απειλές για την εθνική της ασφάλεια που προκύπτουν από αυτό.”. Ενώ Ρώσοι αξιωματούχοι προειδοποίησαν επανειλημμένα για “στρατιωτικο-τεχνικά” μέτρα απάντησης σε περίπτωση που δεν ικανοποιηθούν τα αιτήματά της πριν από την εισβολή στην Ουκρανία, τα μέτρα αυτά προς τη Φινλανδία πιθανότατα θα περιλαμβάνουν μόνο την ανάπτυξη στρατιωτικού υλικού στην περιοχή της Βαλτικής.
Η βραχυπρόθεσμη αντίδραση της Ρωσίας στην προσχώρηση της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ θα μπορούσε να περιλαμβάνει κυβερνοεπιθέσεις και άλλα μέτρα αποσταθεροποίησης, ορισμένα από τα οποία πιθανώς να έχουν ήδη ξεκινήσει. Παρά την αντιφατική, αλλά απειλητική ρητορική των Ρώσων αξιωματούχων, η Μόσχα διαθέτει λίγα μέσα για να εμποδίσει ή να αποτρέψει την ένταξη των δυο χωρών στο ΝΑΤΟ ή να πληρώσουν το τίμημα για την ένταξή τους. Δεδομένου ότι δεν μπορεί να απειλήσει με συμβατικό στρατιωτικό πλήγμα, η Ρωσία πιθανότατα θα καταφύγει σε απειλητική ρητορική, επισημαίνοντας συχνά την πιθανή ανάπτυξη πυρηνικών όπλων στα φινλανδικά σύνορα και στην περιοχή της Βαλτικής. Η Μόσχα θα εξετάσει επίσης πραγματικές κινήσεις για να αυξήσει το κόστος για τη Σουηδία και τη Φινλανδία για την κίνησή τους προς την ένταξη, συμπεριλαμβανομένων κυβερνοεπιθέσεων και εκστρατειών πολιτικής παρέμβασης, που ίσως στοχεύουν στην επιδείνωση των διαταραχών της εφοδιαστικής αλυσίδας και του πληθωρισμού. Τέτοιου είδους επιθέσεις θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε συνδυασμό με εκστρατείες παραπληροφόρησης και προπαγάνδας που αποσκοπούν στο να τροφοδοτήσουν τη δυσαρέσκεια για τις οικονομικές δυσκολίες και την αυξανόμενη στρατιωτική και ασύμμετρη απειλή από τη Ρωσία που συνεπάγεται η ένταξη στο ΝΑΤΟ. Η Ρωσία θα μπορούσε επίσης να επιδιώξει να διακόψει τις προμήθειες φυσικού αερίου στη Φινλανδία ήδη από τις 23 Μαΐου, όταν θα πρέπει να πληρωθούν οι επόμενοι λογαριασμοί φυσικού αερίου των φινλανδικών επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας.
- Ο Μεντβέντεφ στις 14 Απριλίου σημείωσε ότι “κανένας λογικός άνθρωπος δεν θέλει υψηλότερες τιμές και φόρους”, υπονοώντας ότι η Ρωσία θα μπορούσε να εφαρμόσει μια εκστρατεία παραπληροφόρησης για να πείσει τους ψηφοφόρους στη Σουηδία και τη Φινλανδία ότι η ένταξη στο ΝΑΤΟ θα αυξήσει το κόστος ζωής.
- Πολλές φινλανδικές κυβερνητικές ιστοσελίδες «κράσαραν» στις 8 Απριλίου, όταν ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι μιλούσε στο φινλανδικό κοινοβούλιο, πιθανότατα λόγω ρωσικών κυβερνοεπιθέσεων, υπογραμμίζοντας ότι τα ρωσικά μέτρα πολιτικής παρέμβασης και στον κυβερνοχώρο έχουν ήδη αρχίσει.
- Σύμφωνα με δημοσιεύματα των φινλανδικών μέσων ενημέρωσης της 12ης Μαΐου, οι βουλευτές έχουν ενημερωθεί ότι η διακοπή του φυσικού αερίου και ενδεχομένως άλλα οικονομικά αντίποινα θα μπορούσαν να αποτελέσουν μέρος της απάντησης της Ρωσίας στην κίνηση της Φινλανδίας να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ.
Η μεσομακροπρόθεσμη απάντηση της Ρωσίας θα περιλαμβάνει πιθανότατα μια σημαντική αύξηση της στρατιωτικής υποδομής της κοντά στη Φινλανδία και στις περιοχές της Βαλτικής και της Αρκτικής. Φινλανδία και Ρωσία μοιράζονται σύνορα μήκους 1.340 χιλιομέτρων και η προσχώρησηή της θα υπερδιπλασιάσει το μήκος των χερσαίων συνόρων του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία. Η ρωσική πλευρά των συνόρων είναι σημαντικά υπανάπτυκτη λόγω της απομόνωσής της και της κυβερνητικής παραμέλησης δεκαετιών. Για να το διορθώσει αυτό, η Ρωσία θα προχωρήσει στην επέκταση της μη στρατιωτικής υποδομής συνοριακού ελέγχου και στην κατασκευή νέων οχυρώσεων κατά μήκος των φινλανδικών συνόρων. Η Ρωσία θα είναι ιδιαίτερα προσεκτική στις νατοϊκές δραστηριότητες στη Φινλανδία, δεδομένης της εγγύτητας του Μουρμάνσκ, του μοναδικού λιμανιού χωρίς πάγο της Ρωσίας με απεριόριστη πρόσβαση στον Ατλαντικό και τις παγκόσμιες θαλάσσιες οδούς.
Η διαδρομή για τις μεταφορές από και προς το εμπορικό και στρατιωτικό «παράθυρο» της Ρωσίας στην Αρκτική θα μπορούσε να βρεθεί εντός της εμβέλειας των κατασκοπευτικών αεροσκαφών του ΝΑΤΟ, δεδομένης της ένταξης της Φινλανδίας. Η Μόσχα θα πρέπει να δαπανήσει μεγάλα ποσά για την κατασκευή κατοικιών και εγκαταστάσεων για περισσότερες ρωσικές χερσαίες δυνάμεις που θα εδρεύουν γύρω από τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της, την Αγία Πετρούπολη – η οποία απέχει λιγότερο από 200 χιλιόμετρα από τα φινλανδικά σύνορα – και στη συνοριακή περιοχή της Καρελίας. Το άλλο σημαντικό σημείο της στρατιωτικής αντίδρασης της Ρωσίας θα είναι ο αποκλεισμός του Καλίνινγκραντ, ο οποίος πιθανότατα θα γίνει επίσημα έδρα τακτικών πυρηνικών και υπερηχητικών όπλων, και ο Κόλπος της Φινλανδίας, όπου η Ρωσία πιθανότατα θα αναπτύξει πρόσθετες παράκτιες πυραυλικές και αντιαεροπορικές συστοιχίες. Αυτά τα μέτρα θα απαιτήσουν σημαντικές αυξήσεις των αμυντικών δαπανών προς κατασκευαστικά έργα, – ένα κόστος που θα έρθει επιπλέον των τεράστιων δαπανών που σχετίζονται με τον πόλεμο της στην Ουκρανία.
- «Η Ρωσία έχει ήδη αναπτύξει πυρηνικά όπλα στο Καλίνινγκραντ», δήλωσε ο υπουργός Άμυνας της Λιθουανίας Arvydas Anusauskas στις 14 Απριλίου. Πυρηνοκίνητοι υπερηχητικοί πύραυλοι Kinzhal εντοπίστηκαν σε ρωσικό μαχητικό που προσγειώθηκε στο Καλίνινγκραντ στις 7 Φεβρουαρίου, πριν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
- Η Μόσχα θα μπορούσε να προσπαθήσει να χρησιμοποιήσει τις μεταναστευτικές ροές για να αποσταθεροποιήσει τη Φινλανδία και τη Σουηδία, παρόμοια με τον τρόπο που η Λευκορωσία χρησιμοποίησε ως όπλο τους μετανάστες εναντίον της Πολωνίας και της Λιθουανίας το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του 2021, αν και η μειωμένη μετανάστευση και οι ταξιδιωτικές ροές μέσω της Ρωσίας λόγω του πολέμου στην Ουκρανία θα την κάνουν βραχυπρόθεσμα δύσκολη. Αν και το μήκος και η απόστασή τους καθιστούν τα φινλανδικά σύνορα ελκυστικό στόχο για κάτι τέτοιο, είναι απίθανο να αποτελέσουν μια προτιμώμενη διαδρομή προς την Ευρώπη μέσω της Ρωσίας, επειδή οι σκληρές συνθήκες καθιστούν το ταξίδι επικίνδυνο για μεγάλο μέρος του έτους.
- Το Αρκτικό Συμβούλιο και άλλα σημερινά μοντέλα διακυβέρνησης της Αρκτικής θα μπορούσαν κάλλιστα να καταρρεύσουν, καθώς η ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ θα χωρίσουν επίσημα την Αρκτική σε δύο σφαίρες: χώρες του ΝΑΤΟ και τη Ρωσία. Διαταραχές στη συνεργασία στον τομέα της επιστήμης και της ρύθμισης των θαλάσσιων πόρων έχουν ήδη παρατηρηθεί στον απόηχο του πολέμου στην Ουκρανία.
*Δημοσιεύθηκε στον Τύπο της Κυριακής της 22ης Μαΐου
Υπεύθυνη διαχείρισης για την Ελλάδα: Δέσποινα Συριοπούλου
